Năng lực nội sinh - chìa khóa để nền kinh tế tự lực, tự cường

Năng lực nội sinh của chúng ta rất lớn

- Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam năm 2023 có chủ đề "Tăng cường năng lực nội sinh, kiến tạo động lực cho tăng trưởng và phát triển bền vững", ông nghĩ sao về chủ đề này?

- Chủ đề này rất phù hợp với bối cảnh hiện nay cũng như yêu cầu từ thực tiễn của nền kinh tế. Những năm gần đây, nền kinh tế nước ta bị tác động rất lớn bởi ngoại cảnh và đã bộc lộ những điểm mạnh lẫn điểm yếu. Một số khía cạnh, lĩnh vực của nền kinh tế đã cho thấy, muốn phát triển cần phải dựa nhiều hơn vào năng lực nội sinh.

Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động khó lường, chúng ta buộc phải thực hiện hai việc: một là thúc đẩy nền kinh tế hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới và khu vực; hai là phải nâng cao hơn nữa nội lực của nền kinh tế để bảo đảm tự lực, tự cường, tăng trưởng và phát triển bền vững. Do đó, tôi tin rằng, với chủ đề này, Diễn đàn chắc chắn thu hút sự quan tâm rất lớn từ xã hội.

- Theo ông, chúng ta đang có những năng lực nội sinh nào?

- Chúng ta đang có rất nhiều năng lực nội sinh! Đó trước hết là sự ổn định về mặt chính trị cùng nền tảng kinh tế vĩ mô. Môi trường thể chế đã được cải thiện rất nhiều so với ba thập niên trước. Hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện, việc tuân thủ các quy định cũng ngày càng tốt hơn, các chủ thể trong nền kinh tế ngày càng có tinh thần thượng tôn pháp luật. Đây là nền tảng rất quan trọng cho phát triển, 

Cũng chính sự ổn định chính trị, ổn định vĩ mô, hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện đã giúp nền kinh tế vận hành dần theo quy luật của thị trường, môi trường kinh doanh cạnh tranh cao hơn. Từ đó tạo nền tảng cho những năng lực nội sinh khác được phát huy.

Đội ngũ doanh nghiệp Việt Nam ngày càng phát triển, với khoảng 900.000 doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh. Tinh thần kinh doanh, khởi nghiệp của người dân ngày càng được củng cố. Bên cạnh đó, hệ thống cơ sở hạ tầng ngày càng hoàn thiện. Theo bảng xếp hạng Chỉ số năng lực quốc gia về logistics (LPI) năm 2023 của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam thuộc top 5 trong ASEAN và xếp thứ 43/160 quốc gia. 

Việt Nam có lực lượng lao động đông đảo, với khoảng 52 triệu người. Không những thế, quy mô dân số hơn 100 triệu dân cũng tạo ra thị trường rất lớn cho hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp trong nước... Cùng với đó, sự tin cậy, lựa chọn Việt Nam là nơi đầu tư của các doanh nghiệp FDI cũng là một điểm mạnh của chúng ta, là năng lực nội sinh đã và đang đưa nền kinh tế phát triển.

Rõ giải pháp phát huy tốt nhất năng lực nội sinh

- Tuy nhiên, dường như những năng lực nội sinh vẫn chưa được phát huy hết và cần phải củng cố hơn nữa, đúng như chủ đề của Diễn đàn, thưa ông?

- Đúng vậy! Chúng ta chưa phát huy được hết năng lực nội sinh và vẫn còn nhiều điều đáng bàn.

Chẳng hạn, nền kinh tế thị trường đã được vận hành song chưa hoàn hảo. Trong nhiều trường hợp, quá trình vận hành còn sử dụng những công cụ không phù hợp kinh tế thị trường, làm thui chột động lực của doanh nghiệp, nhà đầu tư. Nói cách khác, kinh tế thị trường vận hành vẫn chưa trơn tru, làm ảnh hưởng đến năng lực nội sinh của nền kinh tế.

Môi trường kinh doanh dù đã được cải thiện, song xếp hạng của Việt Nam trong bảng tổng sắp các quốc gia vẫn chưa cao. Nhiều quy định vẫn còn là rào cản đối với doanh nghiệp, chưa thực sự tạo môi trường thông thoáng cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Về khu vực doanh nghiệp, vai trò của doanh nghiệp tư nhân trong nước, của doanh nghiệp nhà nước trong hoạt động thương mại vẫn chưa cao, chủ yếu là doanh nghiệp FDI. Đầu tư vào nghiên cứu phát triển (R&D), đổi mới sáng tạo, những lĩnh vực đòi hỏi hàm lượng tri thức cao vẫn chưa thực sự phát triển. Hiện, chúng ta cũng chưa tạo được đột phá lớn về kinh tế số, mặc dù tiềm năng phát triển rất lớn...

- Cá nhân ông mong đợi gì ở Diễn đàn năm nay? 

- Năng lực nội sinh của nước ta rất lớn, vấn đề là làm thế nào để phát huy và sử dụng hiệu quả nhất các năng lực đó. Tôi mong Diễn đàn làm rõ vì sao chưa phát huy được hết năng lực nội sinh đó? Những cơ hội, thách thức nào trong việc phát huy các năng lực nội sinh? Cần tập trung cho những năng lực nội sinh nào, giải pháp cụ thể là gì?

Cũng tại Diễn đàn, các đại biểu sẽ thảo luận về Nghị quyết số 43/2022 về chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Đây là chính sách tốt để bảo vệ sức dân, sức doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn do Covid-19. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới hy vọng sẽ không cần nhiều nghị quyết hỗ trợ nữa. Thay vào đó, cần có những nghị quyết kiến tạo để nền kinh tế, doanh nghiệp thực sự chuyển hướng bằng chính nội lực của mình, chuyển dịch sang mô hình kinh tế tăng trưởng tốt hơn, bền vững hơn, tự lực tự cường hơn!

- Xin cảm ơn ông!