Độc lập, tự cường, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia, dân tộc

Trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, độc lập, tự cường và bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc luôn luôn là nguyên tắc bất biến, là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt trong toàn bộ hoạt động.

Trong 37 năm đổi mới vừa qua, kế thừa và phát huy truyền thống đối ngoại vẻ vang của Dân tộc, nhất là tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người đặt nền móng cho nền ngoại giao thời đại Hồ Chí Minh, Đảng ta đã kế thừa và không ngừng bổ sung, phát triển, hoàn thiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở vì hoà bình, hợp tác và phát triển, thực thi chính sách đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế.

Đến Đại hội XIII của Đảng, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã thống nhất rất cao về nhận thức và quyết tâm "Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại. Bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi. Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế". 

Những kết quả và thành tích đạt được trong công tác đối ngoại trên tất cả các trụ cột ngoại giao Đảng, ngoại giao Nhà nước và ngoại giao Nhân dân đã góp phần rất quan trọng vào thành tựu chung to lớn, có ý nghĩa lịch sử của đất nước ta sau 37 năm Đổi mới. Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần khẳng định: Với tất cả sự khiêm tốn, chúng ta vẫn có thể nói rằng, "đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay".

Riêng với công tác đối ngoại, nhìn một cách tổng thể, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định, trước những biến chuyển nhanh và khó lường của tình hình quốc tế, đối ngoại đã uyển chuyển, linh hoạt, sáng tạo và cơ động trong sách lược để thích ứng theo phương châm “dĩ bất biến, ứng vạn biến”, “biết mình, biết người”, “biết thời, biết thế”, “biết cương, biết nhu”, “biết tiến, biết thoái”. Nhờ đó, “chúng ta vừa giữ vững được tổng thể cục diện đối ngoại thuận lợi cho phát triển đất nước và xây dựng Tổ quốc, vừa khẳng định một Việt Nam bản lĩnh, chân thành, nhân ái, thủy chung, tin cậy và có trách nhiệm”, Bộ trưởng nêu rõ.

Quan trọng hơn, từ những kết quả và cả một số điều chưa làm được, cùng toàn bộ hoạt động phong phú, sôi động trên mặt trận đối ngoại thời gian qua, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cho rằng, đã góp phần làm sâu sắc hơn những bài học rất thiết thực được rút ra từ nhiều nhiệm kỳ qua mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc năm 2021.

Đó là bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng, sự quản lý thống nhất của Nhà nước và sự đồng thuận vào cuộc của cả hệ thống chính trị với phương châm “Trên dưới đồng lòng/ Dọc ngang thông suốt” - bài học bao trùm tất cả các bài học khác.Đó là giữ vững bản lĩnh, khôn khéo xử lý đúng đắn các mối quan hệ đối ngoại trên cơ sở kiên định độc lập, tự chủ, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc.

Đó là triển khai đồng bộ, linh hoạt, sáng tạo các trụ cột đối ngoại; gắn kết đối ngoại với quốc phòng, an ninh và kinh tế - xã hội; bảo đảm hợp lý, hài hòa giữa các đối tác, giữa song phương với đa phương...

Đó là không ngừng đổi mới, sáng tạo, tìm cách làm mới, hướng đi mới; tăng cường nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược.

Và đặc biệt là bài học phải hết sức coi trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phòng chống mọi biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong công tác đối ngoại.

Tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò tiên phong trong tạo lập, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa

Năm 2023 là năm bản lề của nhiệm kỳ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII với rất nhiều nhiệm vụ to lớn đòi hỏi quyết tâm chính trị và nỗ lực cao hơn để hiện thực hóa khát vọng và tầm nhìn phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Dự báo tình hình thế giới, khu vực và trong nước từ nay đến hết nhiệm kỳ cho thấy, sẽ còn có nhiều khó khăn, biến động phức tạp, tác động nhiều chiều đến an ninh và phát triển của nước ta, có cả mặt thuận và không thuận, cơ hội đan xen với thách thức, đặt ra những yêu cầu nặng nề, phức tạp hơn cho công tác đối ngoại.

Để góp phần xứng đáng cùng với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân hoàn thành thắng lợi các chương trình, kế hoạch, mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra cho nửa cuối nhiệm kỳ khóa XIII, trên cơ sở bám sát đường lối đối ngoại của Đại hội XIII của Đảng ta và các nghị quyết, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, thấm nhuần bản sắc "ngoại giao cây tre Việt Nam”, mục tiêu bao trùm được xác định là đối ngoại phải tiếp tục phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò “tiên phong” trong việc tạo lập và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, huy động các nguồn lực bên ngoài cho phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của đất nước. Trong việc “bảo đảm môi trường hòa bình”, như lưu ý của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, “một trong những yêu cầu then chốt là phải luôn kiên trì, bình tĩnh, sáng suốt, khôn khéo, xử lý đúng đắn các mối quan hệ đối ngoại, trong đó có vấn đề chủ quyền, lãnh thổ. Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng của cả hệ thống chính trị, trong đó ngành ngoại giao là những người đi đầu”.

Trong thực hiện mục tiêu bao trùm nêu trên, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cho biết, trọng tâm là tăng cường nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược về đối ngoại; đẩy mạnh quan hệ với các đối tác đi vào chiều sâu, thực chất và bền vững hơn. Phát huy hơn nữa vai trò, đảm nhận tốt trọng trách tại các diễn đàn đa phương. Triển khai đồng bộ, sáng tạo và hiệu quả ngoại giao kinh tế để góp phần thúc đẩy phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội. Giải quyết tốt các vấn đề biên giới bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng độc lập, chủ quyền và phù hợp với luật pháp quốc tế. Đổi mới, đẩy mạnh ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại. Xây dựng, triển khai chính sách tổng thể, lâu dài về phát triển bền vững cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, tích cực bảo hộ công dân.

Và điều cuối cùng rất quan trọng, như khẳng định của Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn, đó là đẩy mạnh xây dựng nền ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại với ba trụ cột là đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân. Tăng cường xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách về đối ngoại tương xứng với thế và lực mới của đất nước. Không ngừng đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng; nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đối ngoại các cấp về bản lĩnh chính trị, đạo đức, năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đối ngoại trong tình hình mới. Quyết tâm xây dựng và phát triển một nền đối ngoại, ngoại giao Việt Nam hiện đại và mang đậm bản sắc dân tộc - trường phái ngoại giao "Cây tre Việt Nam".