Quảng Trị: Xây dựng bảo tàng “Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình”

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Trị Lê Minh Tuấn cho biết, sau khi thống nhất vị trí xây dựng, địa phương đang hoàn thiện các thủ tục, hồ sơ lập Đề án xây dựng bảo tàng “Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình”.

Sau ngày đất nước được hoàn toàn thống nhất, Nam - Bắc sum họp một nhà, Quảng Trị tiếp tục là địa phương mang trong mình một “bảo tàng sống” về chiến tranh cách mạng. Với hơn 500 di tích được xếp hạng, trong đó phần lớn là di tích chiến tranh. Những địa danh như Thành cổ Quảng Trị, Địa đạo Vịnh Mốc, Dốc Miếu, Khe Sanh, Hiền Lương - Bến Hải... không chỉ là dấu ấn lịch sử, mà còn là chứng tích của khát vọng hòa bình, thống nhất của dân tộc Việt Nam.

Tuy nhiên, hiện Quảng Trị thiếu một công trình có tính biểu tượng để hệ thống hóa, tái hiện sinh động giá trị lịch sử. Do đó, việc xây dựng một bảo tàng mang quy mô quốc gia là yêu cầu cấp thiết để kể lại chiến tranh, nói lên khát vọng hòa bình bằng thông điệp nhân văn, khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước và góp phần phát triển kinh tế du lịch.
Vì vậy, tỉnh Quảng Trị đã đề xuất xây dựng bảo tàng trên diện tích khoảng 15 ha, tọa lạc tại khu vực Đông Bắc ngã ba sông Bến Hải – nơi từng là giới tuyến tạm thời chia cắt đất nước. Vị trí này không chỉ mang tính biểu tượng mà còn thuận lợi trong kết nối du lịch với các điểm di tích lân cận.

Cũng theo đề xuất, công trình chính là nhà trưng bày 2 tầng, diện tích sử dụng khoảng 20.000m², có kết cấu bê tông cốt thép vững chắc. Bên trong gồm các khu trưng bày chủ đề (6.000m²), khu tưởng niệm (500m²), khu trải nghiệm thực tế ảo (500m²), nhà chiếu phim (400m²) và nhiều hạng mục phụ trợ. Các câu chuyện về bom mìn, nạn nhân da cam, người khuyết tật, hay hành trình khắc phục hậu quả chiến tranh sẽ được thể hiện sống động qua công nghệ 3D, thực tế ảo, góp phần đưa lịch sử đến gần hơn với công chúng hiện đại.
Ngoài ra, bảo tàng còn có không gian trưng bày ngoài trời (2ha) để đặt các hiện vật chiến tranh quy mô lớn như xe tăng, máy bay, pháo binh... cùng công viên cây xanh 5ha kết hợp điêu khắc nghệ thuật.

Ông Lê Đức Tiến – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị nói, vào ngày 30.5, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Trị đã có thông báo thống nhất vị trí xây dựng Bảo tàng “Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình” tại vị trí phía Đông Bắc ngã ba sông Bến Hải.
Sau khi thống nhất vị trí xây dựng bảo tàng, vào ngày 2.6, UBND tỉnh Quảng Trị đã yêu cầu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch khẩn trương hoàn thiện các thủ tục, hồ sơ, tham mưu UBND tỉnh lập Đề án xây dựng Bảo tàng Quốc gia “Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình” theo chỉ đạo của UBND tỉnh và hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Được biết, dự án xây dựng bảo tàng nói trên được thực hiện căn cứ kết luận của Chủ tịch Quốc hội vào ngày 31.7.2023; thông báo của Văn phòng Trung ương Đảng; ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc giao tỉnh Quảng Trị nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Chứng tích chiến tranh tại tỉnh Quảng Trị để giáo dục truyền thống yêu nước và thu hút khách du lịch.
Dự án này được định hướng trong chương trình phát triển văn hóa giai đoạn 2025–2035 theo đề xuất của UBND tỉnh Quảng Trị. Tổng kinh phí 1.000 tỉ đồng dự kiến từ nguồn vốn đầu tư công trung hạn, giai đoạn 2026–2030. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đồng ý chủ trương đưa vào báo cáo nghiên cứu khả thi thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia.