Quảng Trị: Loài chuột nghi tuyệt chủng 11 triệu năm được bẫy ảnh ghi nhận tại Phong Nhà - Kẻ Bàng

Ban Quản lý Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng xác nhận đơn vị vừa phát hiện loài chuột đá Trường Sơn quý hiếm trong môi trường tự nhiên nhờ hệ thống bẫy ảnh.

Năm 2005, các nhà khoa học lần đầu tiên phát hiện loài chuột lạ ở Khu bảo tồn Đa dạng sinh học Quốc gia Hin Nam No (Lào) và đặt tên là chuột đá Lào (Laonastes aenigmamus). Họ so sánh đặc điểm hình thái của loài thú mới này với các hóa thạch loài gặm nhấm cổ đại. Qua đó kết luận, chuột đá Lào chính là đại diện còn sống duy nhất của họ thú cổ Diatomyidae tuyệt chủng cách đây 11 triệu năm. Loài chuột này được xem là "hóa thạch sống" của họ Diatomyidae.

Cuối năm 2011, trong khi thực hiện điều tra đa dạng sinh học thú nhỏ ở Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, các nhà khoa học thu thập được 4 mẫu vật của loài chuột lạ tại xã Thượng Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình (nay là xã Kim Phú, tỉnh Quảng Trị). Phân tích, so sánh đặc điểm hình thái, các nhà khoa học xác định những mẫu vật này chính là loài chuột đá Lào. Sau đó, các nhà khoa học đặt tên cho loài chuột này là "Chuột đá Trường Sơn".

Theo ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, đây là lần đầu tiên ghi lại được hình ảnh chuột đá Trường Sơn sinh sống, kiếm mồi ngoài tự nhiên bằng bẫy ảnh. Trước đó, loài chuột này mới chỉ được xác nhận qua mẫu tiêu bản, chưa từng có ảnh ghi nhận sinh vật sống ngoài tự nhiên.

Hệ thống bẫy ảnh này được triển khai từ cuối năm 2024 với sự phối hợp của các tổ chức bảo tồn quốc tế, đặt tại phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của vườn quốc gia. Tính đến nay, hệ thống đã ghi nhận 424 ảnh chuột đá Trường Sơn tại 10 trạm bẫy khác nhau. Điều này cho thấy, loài chuột này vẫn duy trì quần thể nhất định trong vùng núi đá vôi dọc Trường Sơn, khu vực giới hạn thuộc Việt Nam và Lào.

Thành công từ chương trình bẫy ảnh được đánh giá là cột mốc quan trọng trong nỗ lực bảo tồn đa dạng sinh học tại Việt Nam.