ĐBQH Hồ Thị Vân (Quảng Ngãi)
Sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện, xã là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước và tác động sâu rộng đến các cấp ủy, chính quyền, Nhân dân nhiều địa phương trên cả nước.
Theo Báo cáo của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan, đến nay cả nước đã tiến hành sắp xếp 18 đơn vị hành chính cấp huyện, 1.027 đơn vị hành chính cấp xã và giảm 6 đơn vị hành chính cấp huyện, 546 đơn vị hành chính cấp xã. Theo đó, dự kiến giảm chi lương, phụ cấp và chi hoạt động trong 5 năm tới khoảng 1.431 tỷ đồng. Đây là nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở, đặc biệt là sự đồng thuận và đầy trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, Nhân dân ở các địa phương phải thực hiện sắp xếp, sáp nhập - những người chịu tác động trực tiếp của chủ trương này. Vì vậy, Báo cáo của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan, bên cạnh đánh giá về số đơn vị đã được sắp xếp, số cán bộ, công chức, viên chức đã được tinh giản thì cũng cần đề cập những thuận lợi, khó khăn liên quan đến đời sống người dân ở đơn vị hành chính mới để tháo gỡ kịp thời.
Một trong những quan điểm chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Nghị quyết 37 về sắp xếp đơn vị hành chính là bảo đảm phát huy hiệu quả nguồn lực của Nhà nước và xã hội cho phát triển kinh tế - xã hội từng địa phương và trên phạm vi toàn quốc; nâng cao đời sống nhân dân, giữ vững quốc phòng, an ninh, chính trị và trật tự, an toàn xã hội; không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và cuộc sống của Nhân dân. Chính phủ và các bộ, ngành cần quán triệt sâu sắc, toàn diện quan điểm chỉ đạo trên trong suốt quá trình sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã và đánh giá kết quả thực hiện; đồng thời quyết liệt chỉ đạo và đồng hành với địa phương để giải quyết những vướng mắc, bất cập.
Thời gian qua, Bộ Nội vụ và các ban, ngành liên quan đã rất tích cực hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương từng bước bố trí, sắp xếp, giải quyết số cán bộ dôi dư do sắp xếp đơn vị hành chính. Tuy nhiên, nội dung này chưa được đề cập đầy đủ, toàn diện trong các quy định hiện hành. Vì vậy, khi giải quyết chế độ chính sách đối với cán bộ dôi dư theo tinh thần của Nghị định 108, Nghị định 113 của Chính phủ về tinh giản biên chế, ít nhiều đều phát sinh điểm chưa thực sự phù hợp khiến địa phương gặp khó khăn.
Hơn nữa trên thực tế, việc sắp xếp giảm cấp phó, giảm cán bộ, công chức, viên chức dôi dư vô cùng khó khăn, cần có thời gian, lộ trình hợp tình, hợp lý và rất khó để hoàn thành trước năm 2022. Do vậy, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan cần xem xét cho giãn tiến độ, thời gian thực hiện việc bố trí giảm cấp phó, giảm cán bộ, công chức viên chức và giãn lộ trình thực hiện Nghị định 34 của Chính phủ trong 60 tháng theo đúng tinh thần Nghị quyết 653 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chứ không bắt buộc phải phấn đấu hoàn thành trong năm 2022.
Nguyện vọng của các cấp ủy, chính quyền và đông đảo nhân dân địa phương là các trạm y tế thuộc các đơn vị hành chính cấp xã mới sáp nhập được thành lập cơ sở 2 để tạo thuận lợi cho người dân trong việc tiếp cận dịch vụ y tế thiết yếu, nhất là ở các địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, theo các quy định hiện hành, cơ quan bảo hiểm xã hội chỉ ký hợp đồng và thanh toán chi phí khi cơ sở khám bệnh có đầy đủ các điều kiện như: Phải có trụ sở, có con dấu riêng được cấp phép hoạt động và cấp mã cơ sở khám bệnh. Trong khi đó, hiện chưa có hướng dẫn về mô hình tổ chức hoạt động cơ sở 2 của trạm y tế cấp xã. Việc thanh toán chi phí khám, chữa bệnh ở cơ sở 2 cũng không thực hiện được. Vì vậy, Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội Việt Nam cần xem xét, hướng dẫn về mô hình tổ chức hoạt động cơ sở 2 của trạm y tế cấp xã và kịp thời hướng dẫn cho bảo hiểm xã hội cấp tỉnh thanh toán, quyết toán chi phí khám, chữa bệnh ở các cơ sở 2 của trạm y tế xã để đảm bảo quyền lợi cho người dân.
Về định mức phân bổ ngân sách, ngoài các tiêu chí định mức phân bổ đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025 theo Quyết định số 26/2020 của Thủ tướng, các bộ, ngành cần xem xét tăng mức phân bổ ngân sách cho đơn vị hành chính mới sắp xếp, sáp nhập từ 1,5 đến 2 lần so với quy định chung tại Quyết định 26 và tối thiểu trong 5 năm để bảo đảm nguồn lực đầu tư không thấp hơn trước.
Khi đặt vấn đề sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, trong các nghị quyết của Trung ương đều đã thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược dài hơi, phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển của đất nước. Để các nghị quyết này thực sự đi vào cuộc sống trong thời gian tới, mong Đảng, Nhà nước, các ban, bộ, ngành Trung ương sẽ tiếp tục đồng hành, quan tâm, hỗ trợ kịp thời, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho các đơn vị hành chính mới sắp xếp, sáp nhập, tiếp tục phát triển.
