Quản lý chặt chất lượng không khí

Nhiều nguồn gây ô nhiễm không khí

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tại Việt Nam có 34.232 người tử vong sớm có liên quan đến ô nhiễm không khí. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do đô thị hóa, dân số tăng nhanh, nhất là mật độ xây dựng, lượng phương tiện giao thông tăng đột biến. Theo đánh giá vào cuối năm 2019, sự gia tăng không ngừng của lượng chất bụi trong không khí cho thấy, tình trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam đang ở mức báo động.

Giám đốc Trung tâm quan trắc tài nguyên và môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh Cao Tung Sơn cho biết, thành phố đang phải đối mặt với nguy cơ ô nhiễm không khí từ các phương tiện cơ giới, hoạt động công nghiệp và xây dựng, nhà máy điện, đốt rác ngoài trời, nấu ăn hộ gia đình… gây tác động lớn tới sức khỏe, hệ sinh thái và khí hậu. Đặc biệt, ô nhiễm bụi mịn đang ở mức báo động. Trong vòng 10 năm gần đây tại TP Hồ Chí Minh, bụi mịn (PM 2.5) tăng đáng kể, ​​cao hơn gấp đôi so với khuyến nghị hàng năm của WHO.

Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ô nhiễm không khí và Biến đổi khí hậu, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh Hồ Quốc Bằng cho biết, theo khảo sát trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, hoạt động giao thông có lượng phát thải cao, chiếm khoảng 99% tổng phát thải CO, SO2 chiếm 78%, bụi chiếm khoảng 46%… Hoạt động công nghiệp chiếm 22% tổng số phát thải SO2, bụi chiếm 21%. Khói từ ô tô và xe máy bị kẹt trong tắc nghẽn giao thông là một trong những nguyên nhân chính làm cho chất lượng không khí tại TP Hồ Chí Minh nằm ở mức ô nhiễm. Trong số 10 triệu xe tại TP Hồ Chí Minh, hiện nay, có đến 8,5 triệu xe máy. Với sự gia tăng của các phương tiện giao thông cá nhân như hiện nay, tình hình ô nhiễm không khí sẽ càng nghiêm trọng nếu không có các chính sách, hành động kịp thời và mục tiêu cụ thể, nhằm kiểm soát nguồn phát thải các phương tiện giao thông.

Nâng cao chất lượng không khí

Những năm gần đây, quá trình đô thị hóa gia tăng tất yếu dẫn đến nhiều nguy cơ trên nhiều phương diện như kinh tế, xã hội và môi trường. Trong đó, vấn nạn về môi trường, ô nhiễm không khí đã trở thành bài toán khó giải quyết. Để quản lý chất lượng không khí, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh Nguyễn Toàn Thắng cho biết, thành phố đang thực hiện nhiều giải pháp như xây dựng quy chuẩn kỹ thuật môi trường tại địa phương, trong đó xây dựng quy chuẩn cho khí thải từ lò đốt chất thải công nghiệp không nguy hại làm nhiên liệu; xây dựng quy chuẩn về chỉ số mùi phát sinh từ các trạm trung chuyển và nhà máy xử lý chất thải rắn…

TP Hồ Chí Minh đang triển khai chương trình thí điểm kiểm tra khí thải mô tô, xe gắn máy đang lưu hành, hướng tới thí điểm kiểm soát khí thải xe mô tô, gắn máy đang lưu hành trên địa bàn, góp phần cải thiện chất lượng không khí… Bên cạnh đó, Sở Tài nguyên và Môi trường đã hoàn tất việc kết nối dữ liệu quan trắc tự động từ 9 cơ sở sản xuất công nghiệp có lưu lượng khí thải lớn. Định kỳ hàng năm, Sở cũng phối hợp cùng Ban Quản lý các chế xuất và công nghiệp, cảnh sát môi trường, UBND quận, huyện tiến hành kiểm tra việc chấp hành công tác bảo vệ môi trường tại các cơ sở.

Các chuyên gia cho rằng, bên cạnh việc kiểm soát khí thải từ các phương tiện và nhà máy, Luật Bảo vệ môi trường, tới đây là Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi), phải được thực thi nghiêm ngặt, nhanh chóng đầu tư phương tiện và hệ thống giao thông công cộng, tích cực chuyển sang các phương án sử dụng nhiên liệu xanh - thân thiện với môi trường; khuyến khích hình thành các khu phố đi bộ, khuyến khích đi lại bằng xe đạp; phát triển các loại xe cơ giới chạy bằng khí gas, khí hóa lỏng và xe chạy điện.

Ngoài ra, để giảm ô nhiễm không khí, TP Hồ Chí Minh cần tập trung kiểm soát, kiểm tra và xử lý nghiêm ngặt các nguồn thải ô nhiễm bụi phát sinh từ hoạt động xây dựng mới và sửa chữa các công trình nhà cửa, công trình giao thông, hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị. Thực hiện nghiêm các quy định về bảo vệ môi trường đối với các hoạt động xây dựng. Phát triển công nghệ xây dựng ít chất thải, như phát triển các xưởng sản xuất các cấu kiện xây dựng đưa đến công trường lắp ghép, phát triển các trạm sản xuất bê tông tươi chở đến công trường...