Quan họ trước hội

Sau khi lang thang trên đồi Lim, chúng tôi về đình làng Lũng Giang, tức làng Lim - một trong những làng quan họ gốc. Đây là đình hội sở, có vị trị và ý nghĩa quan trọng trong việc duy trì tổ chức hội Lim. Tuy năm nay không tổ chức lễ rước, nhưng không vì thế mà hội Lim kém vui. Sân đình đã treo cờ hội, cùng chương trình lễ hội Lim xuân Tân Mão với các buổi hát quan họ và thi đấu thể thao... Chủ nhiệm CLB Quan họ Lũng Giang Nguyễn Văn Đặng cho biết, vào đêm 12 tháng Giêng, làng Lũng Giang tổ chức 4 điểm hát canh, tại: đình Lũng Giang, Nhà văn hóa xóm Trung, gia đình ông Đỗ Văn Chiến, xóm Chinh và gia đình ông Nguyễn Hữu Bễ, xóm Chùng. Ngoài ra, làng còn tham gia hát quan họ trên đồi Lim vào ngày 13 tháng Giêng và tổ chức hát quan họ tại đình các làng... từ chiều 12 tháng Giêng. Các anh hai, chị hai, trong đó chủ yếu là thành viên CLB Quan họ Lũng Giang, đang ráo riết chuẩn bị cũng như giữ giọng cho ngày hội.

Lán quan họ mới dựng trên đồi Lim

Được thành lập năm 2001, phát triển từ tổ quan họ của làng, CLB Quan họ Lũng Giang hiện có khoảng 100 thành viên, sinh hoạt vào tối 13 âm lịch hàng tháng, nhằm giao lưu và truyền dạy quan họ. Tuy giọng nói (nặng) và cách hát đậm chất địa phương nhưng lối chơi quan họ thì Lũng Giang cũng như các làng khác. Với người dân Lũng Giang, quan họ là tình yêu, là niềm đam mê máu thịt. Có gia đình ở Lũng Giang có tới 3 - 4 thế hệ biết hát quan họ. Như gia đình ông Nguyễn Văn Đặng có vợ, con, cháu điều biết hát và hay hát quan họ. Bố ông cũng là một liền anh quan họ. Bản thân ông hiện là một anh hai có tiếng. Hay gia đình chị hai Nguyễn Thị Thái, 3 đời hát quan họ. Cô con gái của chị 5 tuổi đã đi hát cùng mẹ...

Hát quan họ ở thủy đình làng Lim

Từ khi quan họ được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, nhận thức về giá trị của quan họ đã được nâng lên. Ngày càng nhiều người học hát quan họ. Ở Lũng Giang, người ta không chỉ đến Trung tâm Văn hóa của thôn, mà còn tìm tới tận nhà các nghệ nhân để được truyền dạy những làn điệu quan họ lề lối. Có người 50 - 60 tuổi cũng đăng ký học hát quan họ. Hiện CLB Quan họ Lũng Giang duy trì song song hai lối hát: hát canh trong các gia đình và hát có nhạc đệm dành cho giới trẻ. Ông Đặng cũng như các liền anh, liền chị ở Lũng Giang mong muốn, qua các phương tiện thông tin đại chúng, giá trị của quan họ ngày càng lan tỏa rộng rãi; quan họ được quan tâm đầu tư hơn... Tuy lo lắng quan họ có thể bị thương mại hóa trong cơ chế thị trường, song ông Đặng vẫn lạc quan, bởi chỉ những câu quan họ với lời hát sâu sắc, kỹ thuật nhấn nhá, nhả chữ tài tình mới đọng lại trong lòng người nghe, để hội Lim, đến hẹn lại về!