Quân đội Thái Lan sẽ nắm quyền đến khi nào?
Tổng tham mưu trưởng quân đội Thái Lan, Đại tướng Prayuth Chan-ocha đã được Quốc hội lâm thời nhất trí bầu làm Thủ tướng tạm quyền với nhiệm vụ lãnh đạo Thái Lan trong vòng một năm, khoảng thời gian đủ để những cải cách trong Chính phủ do quân đội đề xướng có thể đem lại hiệu quả. Trên lý thuyết, quân đội sẽ trao quyền cho Chính phủ dân sự sau tổng tuyển cử, tuy nhiên, vấn đề dư luận quan tâm là tiến trình chuyển tiếp có diễn ra đúng hẹn không?
 Tướng Prayuth Chan-ocha nhậm chức Thủ tướng Thái Lan |
Theo các cuộc điều tra do một số trường đại học ở Bangkok tiến hành, nhiều người đã hoan nghênh việc ông Prayuth trở thành người đứng đầu Chính phủ mặc dù việc ông được bầu vào vị trí dân sự này được thực hiện theo một tiến trình phi dân chủ. Theo một số nhà phân tích, điều khiến người Thái Lan hài lòng là ông Prayuth đã liên tục khẳng định Chính phủ lâm thời sẽ chỉ tồn tại trong vòng một năm, sau đó sẽ tiến hành tổng tuyển cử và thành lập Chính phủ dân sự vào năm tới theo đúng lộ trình mà giới quân sự cầm quyền đưa ra.
Một số nhà quan sát cho rằng, Chính phủ lâm thời do quân đội lập nên sẽ không có đủ thời gian để đạt được sự hòa giải hoàn toàn và tiến hành cải cách bộ máy hành chính cũng như hệ thống chính trị. Trong khi đó, một số nhà phân tích cho rằng, cuộc bầu cử toàn quốc được cam kết thực hiện nói trên sẽ là sự bảo đảm rằng quân đội sẽ không nắm quyền lâu dài và đất nước sẽ tái lập nền dân chủ.
Thái Lan được dân chủ hóa từ thập niên 1980 trong bối cảnh Chiến tranh lạnh kết thúc. Quân đội Thái Lan không còn lý do để độc tôn nhưng đóng vai trò điều hòa sinh hoạt chính trị. Sự kiện một Hội đồng tướng lĩnh do Đại tướng Prayuth Chan-ocha lãnh đạo tổ chức vụ chính biến lật đổ chính phủ dân sự của Thủ tướng Yingluck Shinawatra ngày 22.5 vừa qua, được giải thích là để ổn định tình hình sau 7 tháng khủng hoảng chính trị với những cuộc biểu tình bạo lực giữa phe Áo Vàng đối lập và phe Áo Đỏ ủng hộ gia đình Shinawatra. Đáng lẽ, Tướng Prayuth Chan-ocha sẽ trao trả quyền lực cho chính phủ dân sự sau tổng tuyển cử 2014, cuộc tổng tuyển cử mà sau đó đã bị hoãn tới năm 2015.
Từ ngày 22.5 đến nay, các nhà chính trị không những biến mất trên chính trường Thái Lan mà tiếng nói của họ cũng ít khi được truyền thông loan tải. Ngược lại, mỗi tuần, tướng Prayuth Chan-ocha đều có một chương trình riêng trên đài truyền hình mang tên Trả lại hạnh phúc cho dân. Việc Tướng Prayuth Chan-ocha cởi áo nhà binh mặc bộ âu phục lên làm Thủ tướng vào thời điểm ông sắp phải nghỉ hưu vào tháng 9 tới là dấu hiệu cho thấy người hùng mới của Thái Lan tính chuyện lâu dài sau năm 2015. Chính Hội đồng tướng lĩnh đã báo trước là sẽ hoạt động song hành với Chính phủ Prayuth Chan-ocha.
Sự can thiệp của quân đội Thái Lan trên thực tế cũng được sự ủng hộ của một bộ phận xã hội, nhất là thành phần trung lưu thành phố và giới doanh nghiệp. Krystal Tan, chuyên gia tài chính của Capitals Economics cho rằng: Viễn cảnh tăng trưởng kinh tế Thái Lan đã được cải thiện từ khi đảo chính vì nó làm giảm bớt rủi ro chính trị. Tuy nhiên, không khí bất an vẫn bao trùm và ảnh hưởng tiêu cực đến các ngành kinh tế chủ đạo như du lịch và đầu tư nước ngoài.
Vấn đề là sau khi lật đổ Thủ tướng Yingluck Shinawatra, em gái cựu Thủ tướng Thaksin, người cũng bị đảo chính năm 2006 và hiện phải sống lưu vong, tập đoàn tướng lĩnh có tôn trọng lịch trình chuyển tiếp đến năm 2015 như họ đề ra hay không? Nhiều nhà phân tích dự báo quân đội Thái Lan sẽ nắm quyền lâu dài. Trên báo The Nation, Tướng Kachai Srivilas lý giải, phải cần 10 năm mới giải quyết được các vấn đề của Thái Lan. Tướng về hưu Sonthi Boomyaratglin, lãnh đạo cuộc đảo chính năm 2006 cho rằng thách thức lớn nhất của Vương quốc Thái Lan là nhiều người chưa ý thức dân chủ nên xảy ra tệ nạn mua bán phiếu khi bầu cử.
Trong khi đó, tờ Le Figaro của Pháp mới đây có bài viết với tiêu đề Tướng Prayuth đặt Thái Lan vào thế nghiêm nghỉ, cho rằng quân đội sẽ còn lãnh đạo đất nước lâu dài với tham vọng cải cách sâu rộng một đất nước bị chia rẽ sâu sắc sau nhiều tháng biểu tình bạo động. Trên cương vị Thủ tướng, ông Prayuth sẽ phải thành lập Nội các mới, trong đó giới quân nhân được dự đoán sẽ chiếm giữ ít nhất 1/3 số ghế, và Hội đồng cải cách. Hội đồng này sẽ gồm 250 thành viên, có trách nhiệm thay đổi các quy định về chính trị nhằm thiết lập một nền dân chủ theo cách nhìn của giới quân sự trước khi các kỳ bầu cử mới dự kiến diễn ra vào giữa năm 2015. Ngoài ra, Chính phủ tạm quyền cũng sẽ đưa ra một bản Hiến pháp mới, có thể sẽ sửa đổi cả phương pháp phổ thông đầu phiếu, vốn vẫn mang lại lợi thế cho phe Áo đỏ của Thaksin.
Nhiều nhà quan sát cho rằng, việc Tướng Prayuth Chan-ocha được các đại biểu Quốc hội dưới sự kiểm soát của ông bầu làm Thủ tướng cho thấy rõ những gì quân đội muốn thực hiện, đó là kiểm soát chặt chẽ quá trình chuyển tiếp dân chủ để ở lại lâu hơn người dân kỳ vọng.
