Qatar lên tiếng trước tranh cãi về máy bay tặng Tổng thống Mỹ

Món quà của Chính phủ tặng Chính phủ

Trong bối cảnh có nhiều chỉ trích cho rằng chiếc máy bay trị giá 400 triệu USD của Qatar quá đắt tiền để là một món quà, Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Al-Thani ngày 14/5 cho biết: Lời đề nghị về một chiếc máy bay phản lực trị giá hàng trăm triệu đô la từ chính phủ Qatar để Tổng thống Donald Trump sử dụng làm Không lực Một là một "món quà giữa Chính phủ với Chính phủ", chứ không phải là một món quà tặng cho cá nhân cho Trump; đồng thời lưu ý rằng, hai bên vẫn đang "xem xét" chứ chưa đi đến quyết định.

“Đây là một thỏa thuận rất đơn giản giữa Chính phủ với Chính phủ trong bối cảnh hai Bộ Quốc phòng vẫn đang trao đổi khả năng chuyển giao một trong những chiếc 747-8 của chúng tôi để sử dụng làm Không lực Một (Air Force One) và nó vẫn đang trong quá trình xem xét pháp lý. Tôi không biết điều gì đã xảy ra, giống như, tại sao nó lại trở thành một vụ ầm ĩ lớn đến vậy”, ông nói trong một cuộc trả lời CNN.

Ông Al-Thani không xác nhận liệu có quan chức Qatar nào tiếp cận Tổng thống Mỹ với đề nghị giúp đỡ hay không, sau khi ông Trump gợi ý điều này trong một cuộc phỏng vấn với Fox News.

Ông Al-Thani cũng bác bỏ mọi tranh cãi và nói rằng cuối cùng, nếu Hoa Kỳ cần điều gì đó và điều đó hợp pháp thì người Qatar sẽ giúp đỡ. “Không có gì thay đổi quyết định của chúng tôi. Cuối cùng, nếu có điều gì đó mà Hoa Kỳ cần và hoàn toàn hợp pháp, chúng tôi sẵn sàng”; đồng thời nhấn mạnh: “Bất kỳ điều gì mà Qatar dành cho Hoa Kỳ thì đó cũng xuất phát từ tình cảm chứ không phải là sự trao đổi vụ lợi”.

Ông Al-Thani bác bỏ ý kiến ​​cho rằng người Qatar đang cố gắng mua chuộc sự ủng hộ của Hoa Kỳ. “Tại sao chúng tôi lại phải mua chuộc Hoa Kỳ? Chỉ cần nhìn vào mối quan hệ Hoa Kỳ-Qatar trong suốt 10 năm qua, Qatar luôn ở đó vì Hoa Kỳ, khi cần, cho dù là trong cuộc chiến chống khủng bố, cho dù là trong cuộc di tản khỏi Afghanistan, cho dù là trong việc giải thoát con tin từ các quốc gia khác nhau trên thế giới”, ông Al-Thani nhấn mạnh. Qatar “luôn nỗ lực giúp đỡ và hỗ trợ Hoa Kỳ vì chúng tôi tin rằng tình bạn này sẽ mang lại lợi ích cho cả hai nước”, ông Al-Thani nói thêm.

“Có kẻ ngốc mới từ chối món quà”

Trước đó, ông Donald Trump đã bác bỏ mọi chỉ trích liên quan đến món quà. "Tôi nghĩ đó là một hành động tuyệt vời từ Qatar. Tôi rất trân trọng điều đó. Tôi sẽ không bao giờ từ chối lời đề nghị như vậy", Tổng thống Donald Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng trước khi lên đường đến Trung Đông hôm 12/5.

"Tôi sẽ trở thành một kẻ ngốc nếu nói rằng: "Không, chúng tôi không muốn nhận chiếc máy bay miễn phí, đắt tiền như vậy"", ông Trump nói khi được hỏi liệu Qatar, quốc gia vùng Vịnh giàu dầu mỏ, có mong đổi lại điều gì khi tặng máy bay hay không.

Tổng thống Trump cho biết máy bay sẽ được tặng cho thư viện tổng thống tương lai của ông như một vật trưng bày sau khi rời Nhà Trắng, tương tự cách thư viện của Tổng thống Ronald Reagan lưu giữ máy bay Không lực Một đời cũ.

Trước đó, trong một bài đăng tối 11/5 trên nền tảng Truth Social, Tổng thống Trump bác bỏ những chỉ trích liên quan đến việc ông dự kiến nhận một chiếc Boeing 747-8 từ chính phủ Qatar.

"Vậy là việc Bộ Quốc phòng được tặng hoàn toàn miễn phí một chiếc máy bay 747 để thay thế cho chiếc Air Force One đã 40 năm tuổi, một cách công khai và minh bạch, lại khiến phe Dân chủ khó chịu đến mức họ đòi phải mua nó với giá cắt cổ. Ai mà chẳng làm được việc đó", ông Trump viết, dùng những từ ngữ mạnh chỉ trích phe Dân chủ.

Lo ngại nguy cơ xung đột lợi ích và đạo đức

Tuy nhiên, không chỉ những nhân vật Dân chủ, ngày càng có nhiều đảng viên Cộng hòa cấp cao, bao gồm Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện John Thune, Thượng nghị sĩ Texas Ted Cruz, Thượng nghị sĩ Roger Wicker của Mississippi, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, lên tiếng bày tỏ lo ngại về kế hoạch của Tổng thống Donald Trump.

Ông Wicker cho biết, để thay thế chuyên cơ của Tổng thống, máy bay sẽ phải được kiểm tra thiết bị giám sát và nâng cấp an ninh, trong một quá trình mà các chuyên gia cho rằng sẽ tốn kém hàng trăm triệu USD. Ông Wicker chia sẻ với hãng tin Politico của Mỹ rằng: "Điều này cũng giống như việc Hoa Kỳ chuyển vào trong Đại sứ quán Qatar vậy".

Trước đó, ông Dustin Johnson, một đảng viên Cộng hòa đại diện cho Nam Dakota tại Hạ viện Hoa Kỳ, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với chương trình Meet the Press của NBC News vào 14/5: "Tôi nghĩ rằng có những lo ngại về an ninh quốc gia, và có những lo ngại về tài chính. Cũng không khó để tưởng tượng tại sao người ta lo ngại cả vấn đề đạo đức".

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Rand Paul thẳng thừng phản đối, cho rằng việc nhận máy bay là cử chỉ “không đẹp” và có thể ảnh hưởng đến các quyết định chính sách đối ngoại. Thượng nghị sĩ Josh Hawley thì nhấn mạnh, Không lực Một nên là sản phẩm của Mỹ, trong khi ông John Thune, dù thừa nhận sự thất vọng của Tổng thống Trump với Boeing, nhưng không ủng hộ giải pháp từ Qatar.

Ngoài vấn đề pháp lý, kế hoạch của Tổng thống Trump còn đối mặt với những chỉ trích gay gắt về đạo đức. Jessica Tillipman, giáo sư tại Trường Luật Đại học George Washington Mỹ, nhấn mạnh việc chấp nhận một món quà lớn như vậy từ Qatar sẽ tạo ra xung đột lợi ích rõ ràng. Mỗi khi ông Trump đưa ra quyết định nào đó liên quan đến Qatar, món quà này sẽ trở thành tâm điểm của sự nghi ngờ từ công chúng về động cơ của ông.

Trên thực tế, nếu kế hoạch trên được thực hiện, đây sẽ là một trong những món quà xa xỉ nhất từng được trao cho một tổng thống Mỹ từ một chính phủ nước ngoài. Hành động này không chỉ làm bùng nổ lo ngại về đạo đức, an ninh quốc gia và xung đột lợi ích mà còn đặt ra những câu hỏi về pháp lý. Theo Hiến pháp Mỹ, các quan chức liên bang, bao gồm tổng thống, không được nhận quà tặng hoặc thù lao từ các chính phủ nước ngoài mà không có sự đồng ý của Quốc hội.