Phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong công tác phòng, chống thiên tai

Tại tọa đàm, Các khách mời đã cùng chia sẻ những câu chuyện về “góc nhìn của phụ nữ về thiên tai”, bình luận xoay quanh các vấn đề “nhìn nhận đúng về phụ nữ trong thiên tai” và đưa ra các đề xuất, kiến nghị “làm thế nào để phát huy năng lực, đóng góp của phụ nữ với công tác PCTT”.

Phụ nữ bị hạn chế tiếp cận các khóa nâng cao năng lực về PCTT

Chị Phùng Thị My Ni hiện là Chủ tịch Uỷ ban MTTQ xã Đông, huyện KBang, tỉnh Gia Lai, thành viên Ban Chỉ huy PCTT và Tìm kiếm cứu nạn của xã, Đội xung kích PCTT của xã. Nơi chị sống, xã Đông, huyện Kbang thuộc khu vực phía đông của tỉnh Gia Lai. Ở đây có dòng sông Ba đi qua và do địa hình đồi dốc, tập trung nhiều suối nên mùa mưa thường xảy ra lũ lụt kéo dài, gây thiệt hại lớn.

“Ngay thời điểm này, mưa lớn cũng xuất hiện suốt một tuần qua, các thành viên nữ trong Ban Chỉ huy PCTT và Tìm kiếm cứu nạn, Đội xung kích PCTT của xã đã vô cùng tích cực trong việc vận động bà con nhân dân di dời tài sản, gia súc ra khỏi khu vực Tây Sông Ba, đề phòng lũ quét. Hiện các con đường ra khu sản xuất gần như ngập úng, chị em gặp rất nhiều khó khăn trong việc di chuyển và tiếp cận các hộ dân sinh sống gần sông. Có nhiều đoạn phải đi bộ 3-4 km, nhưng chị em đều rất cố gắng.

Tuy nhiên, với địa hình đồi dốc, nhiều khe suối nên nguy cơ sạt lở rất lớn, mà kỹ năng và phương tiện ở đây thiếu rất nhiều, trong khi kiến thức chuyên môn và kỹ năng của chị em còn hạn chế, bởi các đợt tập huấn, huấn luyện dường như chỉ thành viên nam được tham gia. Bên cạnh đó, việc vận động sự vào cuộc của người dân trong ứng phó với mưa bão còn gặp khó khăn. Một số bà con nhân dân còn thụ động và bảo thủ.

Bà Elisa Fernandez, Trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam cho biết, “tại Việt Nam, bất bình đẳng giới vẫn tồn tại ở một số nơi, không chỉ gia tăng rủi ro và tác động của thiên tai lên phụ nữ mà còn hạn chế khả năng và đóng góp của phụ nữ trong ứng phó với thiên tai. Vẫn còn định kiến giới, cho rằng thiên tai là “lĩnh vực của nam giới” chứ không phải công việc của phụ nữ dẫn đến cách tiếp cận thiên vị là tập trung vào bảo vệ phụ nữ hoặc coi họ là nạn nhân nhưng không phải là tác nhân bình đẳng trong PCTT. Điều này dẫn đến việc phụ nữ bị hạn chế tiếp cận các khóa đào tạo hoặc nâng cao năng lực về PCTT, cảnh báo sớm và lập kế hoạch hoặc ra quyết định về PCTT tại cộng đồng. Thực tế hiện nay ở nhiều vùng nông thôn, nam giới di cư ra thành phố làm việc còn nữ giới ở lại nhà, họ là người đảm nhận mọi công việc trong cộng đồng, trong đó có PCTT”.

Xây dựng hướng dẫn đảm bảo an toàn cho phụ nữ khi sơ tán và di dời trong thiên tai

Trưởng Đại diện UN Women tại Việt Nam Elisa Fernandez nhấn mạnh, để bảo vệ an toàn cho phụ nữ và trẻ em gái trong các thảm họa, chúng ta cần nâng cao nhận thức và năng lực của các bên liên quan của cộng đồng và chính phủ về vấn đề an toàn và an ninh của phụ nữ và trẻ em. Cần xây dựng và thực hiện các quy tắc ứng xử cho người làm công tác PCTT hoặc hướng dẫn về bảo vệ phụ nữ và trẻ em khỏi bị bóc lột và lạm dụng tình dục. Trong thời gian tới, UN Women sẽ cùng với Tổng cục PCTT xây dựng một hướng dẫn về đảm bảo an toàn cho phụ nữ khi sơ tán và di dời trong thiên tai.

Ngoài ra, để phát huy vai trò của phụ nữ trong công tác phòng chống thiên tai, cần tạo thêm không gian hoặc hỗ trợ nhiều hơn cho phụ nữ để họ có thể đóng góp nhiều hơn vào công tác PCTT, nhưng cũng để các công việc và đóng góp của họ được nhiều người biết đến và được ghi nhận nhiều hơn. Năng lực, kiến ​​thức, kỹ năng và quan điểm của phụ nữ sẽ làm cho các hoạt động PCTT hiệu quả hơn, bao trùm và bền vững hơn.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Minh Hương, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam nhấn mạnh, phụ nữ vừa là đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp, vừa là nhân tố quan trọng trong quá trình phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu. Phụ nữ cũng có khả năng tạo ra nguồn lực để thích ứng và giảm nhẹ thiên tai. Đối với Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam - tổ chức đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ, công tác PCTT là một trong những nội dung nhiệm vụ trọng tâm được thực hiện qua nhiều nhiệm kỳ qua.

 “Tại nhiều tỉnh/thành, Hội Hội Liên hiệp phụ nữ các cấp đã tổ chức các lớp dạy tập bơi cho trẻ em; hướng dẫn chị em thực hành các bước chuẩn bị PCTT theo phương châm “4 tại chỗ”; truyền đạt cách thức đảm bảo an toàn thực phẩm, vệ sinh cá nhân, chăm sóc sức khỏe sinh sản, vệ sinh môi trường để phòng tránh bệnh tật sau thiên tai. Với mạng lưới ở cộng đồng, các cấp Hội thu thập và cung cấp số liệu phụ nữ và trẻ em gái bị thiệt hại, nắm nhu cầu, tình hình thiệt hại của phụ nữ và trẻ em gái ở tất cả các lĩnh vực (nước sạch vệ sinh môi trường, dinh dưỡng anh ninh lương thực, sức khỏe, an toàn, an ninh, nơi tạm lánh….) giúp giải quyết tốt vấn đề thông tin hai chiều; từ đó đề xuất các chính sách hỗ trợ phù hợp với từng đối tượng phụ nữ, trẻ em gái và các nhóm dân cư bị ảnh hưởng do thiên tai. Tổ chức các hoạt động thăm hỏi, động viên, chia sẻ nhằm tăng cường trách nhiệm đồng thời cũng động viên cán bộ trong quá trình chung sức với nhân dân trong PCTT”.

Bởi vậy, đại diện lãnh đạo Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam cho rằng, các kế hoạch hành động PCTT ở tất cả các cấp cần được xây dựng theo phương pháp có sự tham gia của đầy đủ các thành phần, bao gồm nam giới và phụ nữ. Đầu tư vào các sáng kiến đổi mới do phụ nữ lãnh đạo để nâng cao năng lực thích ứng. Tăng cường cơ chế chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong việc công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong người dân, phụ nữ nói riêng về PCTT.

Phó trưởng ban Chỉ đạo Quốc gia về PCTT, Tổng cục trưởng Tổng cục PCTT Trần Quang Hoài khẳng định, phụ nữ đang và sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong công tác PCTT tại gia đình và cộng đồng. Trước, trong và sau mỗi đợt thiên tai, người phụ nữ luôn biết cách qua vượt mọi khó khăn, đóng góp sức mình trong việc chuẩn bị nhu yếu phẩm, chăm sóc sức khỏe cho gia đình và cộng đồng, trực tiếp tham gia vào công tác ứng phó, giảm thiêu rủi ro thiên tai tại các cấp. Hiện nay, Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT có 02 đồng chí Ủy viên là nữ giới; còn tại địa phương, người phụ nữ cũng tham gia tích cực trong Ban Chỉ huy PCTT và Tìm kiếm cứu từ cấp tỉnh/thành phố tới cấp xã/phường cũng như Đội xung kích PCTT tại địa phương. Luật PCTT cũng bổ sung những điều thể hiện rõ vai trò của nữ giới cũng như vấn đề bình đẳng giới trong công tác PCTT.