Làm rõ hơn căn cứ giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định nhiệm vụ, quyền hạn các cơ quan của Quốc hội
Theo Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội được xác định là các cơ quan của Quốc hội, việc thành lập Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban cụ thể sẽ do Quốc hội quyết định và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội.
Trên cơ sở đó, dự thảo Luật bãi bỏ 14 Điều trong Luật Tổ chức Quốc hội liên quan đến tên gọi và nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, của Thường trực Hội đồng, Thường trực Ủy ban và Chủ tịch Hội đồng, Chủ nhiệm Ủy ban.
ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) cho rằng, khoản 6, Điều 70, Hiến pháp 2013 quy định một trong các nhiệm vụ và quyền hạn của Quốc hội là quy định tổ chức và hoạt động của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước, chính quyền địa phương và cơ quan khác do Quốc hội thành lập.
Thể chế hóa quy định này, Luật Tổ chức Quốc hội hiện hành quy định cụ thể về tổ chức và chức năng của Hội đồng Dân tộc, cũng như từng Ủy ban của Quốc hội. Luật Tổ chức Quốc hội năm 1992 và 2001 đều quy định như vậy.
Tại Kỳ họp này, căn cứ quy định của dự thảo Luật, Quốc hội sẽ thông qua Nghị quyết về việc tổ chức các cơ quan của Quốc hội gồm Hội đồng Dân tộc và 7 Ủy ban. Nghị quyết này cũng giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định nhiệm vụ cụ thể và cơ cấu tổ chức của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội.
Hiện nay, đối với các bộ, cơ quan ngang bộ thì Chính phủ ban hành nghị định quy định chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức vì các bộ, cơ quan ngang bộ là cơ quan của Chính phủ. Tương tự, đối với Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước thì người đứng đầu ban hành quy định về chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của các đơn vị trực thuộc.
Tuy nhiên, đại biểu lưu ý, mối quan hệ giữa Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội với Ủy ban Thường vụ Quốc hội khác với mối quan hệ giữa các bộ, cơ quan ngang bộ với Chính phủ, cũng như khác với mối quan hệ giữa các đơn vị bên trong của Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước với người đứng đầu các cơ quan này.
Đại biểu cho rằng, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban là cơ quan của Quốc hội. Do đó, đề nghị giao Quốc hội quy định chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức. Trường hợp, giữ quy định như hồ sơ trình cần phân tích, làm rõ hơn căn cứ, nhất là cơ sở hiến định khi giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể và cơ cấu các cơ quan của Quốc hội.
Thể hiện cách làm mới, tư duy mới trong xây dựng pháp luật
ĐBQH Ngô Trung Thành (Đắk Lắk) cho rằng, việc thành lập Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban cụ thể do Quốc hội quyết định và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể là phù hợp với quy định của Hiến pháp. Đại biểu chỉ rõ, theo Hiến pháp, Quốc hội quy định về tổ chức và hoạt động của Quốc hội, Chủ tịch Nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân… và các cơ quan khác do Quốc hội thành lập. Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban là cơ quan do Quốc hội thành lập. Điều 68a, dự thảo Luật đã quy định cụ thể nhiệm vụ chung của các cơ quan của Quốc hội, sau đó giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định cụ thể hơn về nhiệm vụ, quyền hạn của từng Ủy ban là bảo đảm tương thích với các quy định của Hiến pháp.
Tuy nhiên, đại biểu Ngô Trung Thành cũng đề nghị, dự thảo Luật nên quy định rõ, khoản 1, Điều 68a quy định về nhiệm vụ cơ bản của các cơ quan của Quốc hội; khoản 2, Điều 68a là nhiệm vụ cụ thể giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định. "Quy định này thể hiện cách làm mới, tư duy mới trong xây dựng pháp luật. Những gì ổn định thì quy định trong luật, những gì có biến động thì quy định trong văn bản dưới luật, nên giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định là hoàn toàn phù hợp, bảo đảm tính ổn định của luật”, ông nói.
Giải trình tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, trong bối cảnh thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan trong bộ máy nhà nước, trong đó có các cơ quan của Quốc hội, thì việc không quy định cứng số lượng và tên gọi các cơ quan của Quốc hội trong Luật Tổ chức Quốc hội là phù hợp và tạo thuận lợi cho việc sắp xếp, tinh gọn, bảo đảm hài hòa về cơ cấu tổ chức với chức năng nhiệm vụ của các cơ quan.
"Theo kết luận của cơ quan có thẩm quyền, trong lần sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy này, có 8 cơ quan của Quốc hội chịu sự tác động trực tiếp, có cơ quan kết thúc hoạt động, có cơ quan thực hiện sáp nhập, có cơ quan thay đổi, tiếp nhận, chuyển giao chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và có 2 cơ quan mới được thành lập. Đây là đợt sắp xếp lớn, ảnh hưởng toàn diện đến tổ chức, hoạt động của các cơ quan của Quốc hội. Do đó, việc không quy định cứng trong luật và Quốc hội ban hành Nghị quyết về tổ chức các cơ quan của Quốc hội, giao Ủy ban Thường vụ quy định nhiệm vụ quyền hạn cụ thể là đáp ứng yêu cầu, vừa đổi mới tư duy, vừa bảo đảm tính linh hoạt”. Nhấn mạnh như vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng cho biết, khi cần thiết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có thể điều chỉnh kịp thời chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể, phương thức hoạt động của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và bảo đảm tính ổn định của luật.
