Tham dự Hội nghị có đại diện lãnh đạo các Bộ: Quốc phòng, Công an, Ngoại giao, Tư pháp, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Thông tin và Truyền thông; cùng lãnh đạo các tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu, Kiên Giang, Tiền Giang, Bến Tre, Sóc Trăng và Bình Định (dự trực tuyến tại điểm cầu UBND tỉnh Bình Định).

Công tác thực thi pháp luật, xử lý vi phạm IUU còn rất thấp

Báo cáo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, sau gần 7 năm (2017 - 2024) chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu (EC) và qua 4 đợt thanh tra của EC, đến nay tình hình chống khai thác IUU của nước ta đã đạt được một số kết quả tích cực. Công tác quản lý đội tàu, theo dõi, kiểm soát và giám sát hoạt động tàu cá được tăng cường; các quy định về truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác được thực hiện chặt chẽ hơn trước.

Công tác thực thi pháp luật, xử lý các hành vi khai thác IUU cũng đạt được một số kết quả quan trọng. Việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá được thực hiện nghiêm túc. Đặc biệt, đã xây dựng cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase), được EC đánh giá cao quyết tâm chính trị của Việt Nam.

Tuy nhiên, tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài tiếp tục diễn biến phức tạp. Tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ngày càng tinh vi, như sử dụng tàu cá có chiều dài dưới 15m không lắp thiết bị VMS; cố tình ngắt VMS khi hoạt động gần khu vực vùng biển giáp ranh; hoặc cố tình gửi, vận chuyển thiết bị VMS trên tàu cá khác.

Việc thực hiện quy định về đăng ký, cấp giấy phép khai thác thủy sản đến nay vẫn chưa hoàn thành khi mới có 89% tàu cá có đăng ký và được cập nhật trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia; cấp giấy phép khai thác thủy sản còn hạn mới đạt khoảng 74,1%.

Công tác thực thi pháp luật, xử lý vi phạm IUU còn rất thấp, chưa thống nhất, đồng đều giữa các địa phương; xảy ra tình trạng địa phương nào làm nghiêm thì tàu cá có dấu hiệu vi phạm IUU di chuyển sang những nơi thiếu sự kiểm soát, giám sát chặt chẽ của lực lượng chức năng để cập cảng bốc dỡ thủy sản, ra vào cảng, xuất nhập bến để hoạt động khai thác thủy sản.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiến nghị tập trung cao điểm nguồn lực ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, đặc biệt tại các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, Bình Định…

Các địa phương khẩn trương hoàn thành công tác quản lý đội tàu, đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, đánh dấu tàu cá, xử lý dứt điểm tàu cá "3 không" (không đăng ký, không đăng kiểm, không cấp phép); kiểm soát chặt chẽ tàu cá ra vào cảng, giám sát sản lượng thủy sản khai thác; khẩn trương thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT); kiên quyết xử lý hình sự hành vi hợp thức hóa hồ sơ cho các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu.

Nghiên cứu, nâng cao chất lượng thiết bị giám sát hành trình

Tại Hội nghị, đại diện lãnh đạo các địa phương nêu lên những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong công tác IUU và kiến nghị những việc cần làm ngay. Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử, “vướng mắc trong chống khai thác IUU của tỉnh hiện nay là xử lý các hành vi khai thác IUU còn thấp, đặc biệt là các vụ việc vi phạm vùng biển nước ngoài, tàu cá vượt ranh giới trên biển, tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình. Việc thực thi các quyết định xử phạt vi phạm hành chính gặp nhiều khó khăn, nhiều trường hợp chủ phương tiện cố tình né tránh trách nhiệm, nhiều trường hợp không có khả năng thực thi quyết định”.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, nâng cao chất lượng thiết bị giám sát hành trình; bổ sung các tính năng cần thiết như cảnh báo tín hiệu nhiều phương tiện ở cùng một vị trí; tín hiệu tàu cá một vị trí trong thời gian dài… để kịp thời phát hiện hành vi tháo thiết bị giám sát hành trình; giảm thời gian đưa tàu cá vào bờ để khắc phục tình trạng lợi dụng quy định (mất kết nối 10 ngày phải đưa tàu vào bờ) để vi phạm vùng biển nước ngoài…

“Thời gian tới, Cà Mau sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ tàu cá nằm bờ, định kỳ kiểm tra tình trạng tàu, chụp hình ảnh đưa lên Phần mềm số hóa IUU của tỉnh. Đồng thời, tuyên truyền chủ tàu thực hiện đúng quy định khi đưa tàu cá ra biển hoạt động; kiểm soát chặt chẽ tại các Trạm Kiểm soát Biên phòng, không để tàu cá không đủ điều kiện ra biển hoạt động và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Đặc biệt, kiên quyết xử lý các trường hợp cố tình vi phạm các quy định về khai thác IUU”, ông Lê Văn Sử nhấn mạnh.

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương thống nhất nhận thức, việc thực hiện các biện pháp nhằm gỡ "thẻ vàng" IUU không chỉ để tham gia thị trường châu Âu, mà phát phát triển ngành thủy sản bền vững, bảo đảm lợi ích, sinh kế lâu dài, bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản cho ngư dân, đồng thời thực hiện chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế biển gắn với bảo vệ chủ quyền biển đảo của đất nước.

Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương rà soát, quán triệt nghiêm túc Chỉ thị số 32-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống IUU và phát triển bền vững ngành thuỷ sản; kiểm điểm trách nhiệm, phương thức lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, "coi đây là nhiệm vụ chính trị ưu tiên".

Trước đó, tối 26.10, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cùng đoàn công tác của Chính phủ đã gặp gỡ, thăm hỏi, động viên các chủ tàu cá, bà con ngư dân tại Cảng cá Sông Đốc (thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau).