Tham dự có các Ủy viên Trung ương Đảng: Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh - Phó trưởng đoàn thường trực Đoàn giám sát; Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường - Phó trưởng Đoàn giám sát; Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh - Phó trưởng Đoàn giám sát; các thành viên Đoàn giám sát.
Về phía Chính phủ, các bộ, ngành có các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị; đại diện lãnh đạo các Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Tư pháp, Tài chính, Ngân hàng Nhà nước…
Tại cuộc làm việc, Đoàn giám sát đã nghe Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị trình bày Báo cáo của Chính phủ về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023.
Nhiều khó khăn, vướng mắc đã được tháo gỡ
Phát biểu chỉ đạo tại cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, qua báo cáo của Chính phủ và cuộc làm việc hôm nay đã cho thấy rõ hơn kết quả đạt được và những khó khăn, vướng mắc, bất cập, hạn chế, yếu kém trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội. Có vướng mắc thuộc về chính sách, pháp luật, có vướng mắc cho tổ chức thực hiện và cũng có vướng mắc do phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương và cơ quan, đơn vị. Đến nay, khi Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản được thông qua và có hiệu lực từ ngày 1.8.2024, nhiều khó khăn, vướng mắc đã được tháo gỡ, nhưng cũng có nhiều khó khăn, vướng mắc cần tiếp tục sửa đổi, các pháp luật có liên quan và chấn chỉnh, đổi mới của tổ chức thực hiện.
Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, thị trường bất động sản đã tạo ra khối lượng lớn cơ sở vật chất cho xã hội, giúp các ngành sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phát triển và nâng cao điều kiện sống cho các tầng lớp nhân dân, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, tăng trưởng kinh tế của đất nước và quá trình xây dựng, phát triển đô thị, nông thôn bền vững theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Việc đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội đã đáp ứng một phần nhu cầu chỗ ở cho người có thu nhập thấp, công nhân tại các khu công nghiệp, các đối tượng chính sách, hộ nghèo. Tuy nhiên, qua làm việc với các bộ, ngành, địa phương và làm việc với Chính phủ đã cho thấy một số vấn đề, hạn chế, tồn tại cần được quan tâm đánh giá, phân tích, tìm giải pháp khắc phục.
Những hạn chế, bất cập trong quản lý thị trường bất động sản, phát triển nhà ở xã hội có nguyên nhân chủ quan, khách quan đã thể hiện rõ trong báo cáo của Chính phủ và các ý kiến của thành viên Đoàn giám sát. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Chính phủ làm rõ hơn trong báo cáo Đoàn giám sát; Đoàn giám sát cũng cần lưu ý những vấn đề nêu trên khi xây dựng báo cáo kết quả giám sát, dự thảo Nghị quyết về chuyên đề giám sát, đồng thời làm rõ hơn trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân.
Qua làm việc với các địa phương, bộ, ngành và ý kiến của thành viên Đoàn giám sát tại cuộc làm việc đã có nhiều kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành. Do vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Chính phủ bổ sung đầy đủ hơn các nội dung trong báo cáo; chỉ đạo nghiên cứu hoàn thiện, đề xuất sửa đổi pháp luật có liên quan.
Khi Quốc hội thông qua Nghị quyết về chuyên đề giám sát này vào tháng 11.2024, nhiều luật, nghị định, thông tư và các văn bản thuộc thẩm quyền ban hành của các địa phương đã được sửa đổi, ban hành, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai, kinh doanh bất động sản, nhà ở, nên nhiều khó khăn trong vướng mắc của thị trường đã được tháo gỡ. Nhấn mạnh điều này, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Chính phủ tiếp tục rà soát tách riêng những khó khăn, vướng mắc đã được tháo gỡ và khó khăn, vướng mắc cần tiếp tục tháo gỡ; có đề xuất, kiến nghị cụ thể để Đoàn giám sát nghiên cứu tổng hợp.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, các thành viên Đoàn giám sát tiếp tục phát huy tinh thần trách nhiệm đầu tư, thời gian, trí tuệ cho hoạt động giám sát; chủ động nghiên cứu thông tin, tài liệu, báo cáo và phát hiện, đề xuất những vấn đề cụ thể góp phần đạt được mục đích, yêu cầu đề ra của Đoàn giám sát.
Xây dựng quy trình thống nhất để triển khai một dự án bất động sản
Tại cuộc làm việc, các thành viên Đoàn giám sát đề nghị, Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng và các Bộ, ngành liên quan khẩn trương rà soát và tổng hợp đầy đủ các khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là vướng mắc trong triển khai thực hiện theo thẩm quyền hoặc khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, thủ tục báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định nếu có nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Đồng thời, đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành khẩn trương ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết các Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản mới được Quốc hội ban hành, bảo đảm tiến độ, không để xảy ra vướng mắc do thiếu văn bản quy định chi tiết.
Một số ý kiến đề nghị, Chính phủ cần ban hành theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành cơ chế giải quyết phù hợp, xử lý dứt điểm đối với dự án bất động sản gặp khó khăn, vướng mắc pháp lý, đình trệ do quá trình triển khai thực hiện dự án kéo dài, pháp luật qua các thời kỳ có nhiều thay đổi. Trong đó, đối với quá trình giải quyết một số dự án bất động khó khăn về tài chính cần chú ý dự án bất động sản không giống dự án sản xuất bình thường, liên quan sản phẩm hình thành trong tương lai, nên không thể áp dụng biện pháp cho phá sản doanh nghiệp như thông thường.
Một số ý kiến ghi nhận Nghị định 100/2024/NĐ-CP về phát triển nhà ở xã hội mới được Chính phủ ban hành có điểm tích cực khi đã hướng dẫn tổng thể quy trình để triển khai dự án nhà ở xã hội kể từ khi bắt đầu hình thành cho đến khi kết thúc. Do vậy, trong quá trình Chính phủ xây dựng, ban hành nghị định hướng dẫn 4 Luật Đất đai, Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Kinh doanh bất động sản cần chú ý xây dựng quy trình thống nhất để triển khai các dự án bất động sản.
Tại cuộc làm việc, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị và đại diện lãnh đạo Bộ Tư pháp, Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng Chính sách xã hội... đã giải trình, làm rõ các vấn đề Đoàn giám sát đưa ra. Phó Thủ tướng khẳng định, chuyên đề giám sát của Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023” được triển khai trong năm 2024 có ý nghĩa rất lớn, khi thị trường bất động sản có một số khó khăn, vướng mắc, là một điểm nghẽn ảnh hưởng đến một số hệ sinh thái khác trong nền kinh tế nước ta.
Phát biểu kết luận cuộc làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, cơ quan, đơn vị tiếp tục cập nhật, bổ sung thông tin, số liệu, tài liệu theo ý kiến của các thành viên Đoàn giám sát. Cụ thể, cần có Phụ lục cập nhật, bổ sung đầy đủ thông tin kết quả của 63 tỉnh, thành phố; phân loại các tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc đã được phát hiện và điều chỉnh trong các luật, văn bản quy định chi tiết có liên quan và các nội dung cần tiếp tục được nghiên cứu, đề xuất tháo gỡ; làm rõ nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan để có đề xuất, kiến nghị, giải pháp đối với các dự án đang gặp khó khăn, vướng mắc nhằm khơi thông nguồn lực.
Trên cơ sở chỉ đạo của Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành tiếp tục nghiên cứu để có những giải pháp, kiến nghị mang tính chiến lược, dài hạn và đột phá hơn; nêu rõ những kiến nghị, đề xuất với Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ trong công tác quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội; những đề xuất, kiến nghị của Chính phủ để đưa vào dự thảo Nghị quyết.
