Philippines nỗ lực hạ thuế xuống 15%, đặt cược vào đối tác chiến lược với Mỹ

Mức thuế mới của Mỹ áp đối với Philippines là 19%, được Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố hôm 22/7 ngay sau cuộc gặp với người đồng cấp Philippines Ferdinand Marcos Jr tại Nhà Trắng. Mặc dù mức thuế này thấp hơn mức đe dọa 20% hồi đầu tháng, nhưng vẫn cao hơn mức 17% được đề xuất hồi tháng 4. Mức này cũng ngang bằng với Indonesia nhưng cao hơn nhiều so với Singapore, quốc gia hiện giữ mức thuế thấp nhất tại Đông Nam Á là 10%.

Phát biểu trên kênh CNA, ông Romualdez cho biết: “Rõ ràng vẫn còn cơ hội đàm phán. Trưởng đoàn đàm phán thương mại của chúng tôi có thể sẽ quay lại Washington để tìm cách tiếp tục thương lượng mức thuế thấp hơn”. Ông cũng nhấn mạnh: “Tổng thống Trump đã tuyên bố mức thuế thấp nhất mà Mỹ có thể áp với bất kỳ quốc gia nào là 15%, vì vậy chúng tôi hy vọng có thể giảm thuế về mức đó”.

Trước đó, ông Trump tuyên bố trên mạng xã hội Truth Social rằng Mỹ sẽ áp mức thuế từ “15% đến 50%” đối với các đối tác thương mại, cao hơn nhiều so với mức cơ bản 10% được công bố vào tháng 4. Hạn chót cho các cuộc đàm phán được ấn định là ngày 1/8.

Nhật Bản vừa đàm phán thành công để giảm thuế nhập khẩu từ 25% xuống còn 15%. Động thái này được xem là tiền lệ tích cực cho Philippines trong các cuộc đàm phán kế tiếp.

Trong khi đó, thâm hụt thương mại hàng hóa song phương giữa Mỹ và Philippines trong năm ngoái đạt gần 5 tỷ USD, trên tổng kim ngạch khoảng 23,5 tỷ USD. Điều này tạo ra áp lực với Washington nhằm thu hẹp khoảng cách thương mại bằng cách yêu cầu Manila mở cửa thêm thị trường.

Dù vẫn đặt nhiều kỳ vọng vào thị trường Mỹ, Philippines cũng đang chủ động tìm kiếm các thị trường thay thế. Theo Đại sứ Romualdez, xuất khẩu sang Mỹ hiện chỉ chiếm khoảng 16% tổng kim ngạch xuất khẩu của Philippines, và chính phủ đang tích cực mở rộng sang các thị trường khác.

Các điều khoản thương mại chưa được công bố đầy đủ

Theo thông tin từ Nhà Trắng, Thỏa thuận thương mại mới giữa Mỹ và Philippines được thiết lập sau cuộc gặp trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo - một cuộc gặp mang tính biểu tượng khi ông Marcos là nguyên thủ Đông Nam Á đầu tiên đến thăm Mỹ trong nhiệm kỳ hai của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, nội dung chi tiết của thỏa thuận vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng.

Ông Trump tuyên bố Philippines sẽ mở cửa thị trường và không áp thuế đối với hàng hóa Mỹ, nhưng Tổng thống Marcos sau đó đính chính rằng mức thuế 0% chỉ áp dụng cho “một số mặt hàng nhất định”.

Đại sứ Romualdez cũng khẳng định: “Philippines đã xác định một số lĩnh vực không thể mở cửa hoàn toàn hoặc áp mức thuế 0%”. Theo ông, những chi tiết cụ thể vẫn đang được rà soát lại, đặc biệt với các mặt hàng nông nghiệp - vốn nhạy cảm với an ninh lương thực nội địa. Dẫu vậy, một lĩnh vực đã đạt đồng thuận rõ ràng là ô tô: “Chúng tôi sẽ nhập khẩu xe hơi từ Mỹ mà không áp bất kỳ mức thuế nào”, ông nói.

Thương mại gắn với quốc phòng

Một điểm nhấn đáng chú ý trong các cuộc đàm phán là mối liên hệ trực tiếp giữa mức thuế và mối quan hệ quốc phòng song phương. “Tổng thống Trump đã làm rõ rằng mức thuế quan áp với Philippines gắn chặt với hợp tác an ninh giữa hai nước”, Đại sứ Romualdez tiết lộ.

Philippines và Mỹ đã có hiệp ước phòng thủ chung kéo dài hơn bảy thập kỷ và hiện đang tăng cường hợp tác quân sự trong bối cảnh căng thẳng leo thang ở khu vực. Việc Philippines cho phép Mỹ tiếp cận mở rộng các căn cứ quân sự là một dấu hiệu rõ ràng cho sự gắn kết chiến lược giữa hai bên.

Đại sứ Romualdez nhấn mạnh rằng, yếu tố quốc phòng và kinh tế đang đan xen trong thỏa thuận mới: “Quốc hội Mỹ vừa phê duyệt một dự án xây dựng nhà máy sản xuất đạn dược tại Philippines. Dự án này sẽ tạo ra việc làm và đồng thời giúp tăng cường năng lực quân sự của chúng tôi”.

Ông nói thêm: “Chúng tôi khẳng định rằng, thịnh vượng kinh tế đồng nghĩa với an ninh kinh tế, và điều đó sẽ mang lại nguồn lực để hiện đại hóa lực lượng vũ trang của Philippines”.

Hợp tác trong vấn đề di cư

Ngoài vấn đề thương mại và quốc phòng, di cư cũng là chủ đề gây tranh cãi trong quan hệ song phương. Theo số liệu mới nhất từ Bộ An ninh Nội địa Mỹ, có khoảng 350.000 người Philippines không có giấy tờ hợp pháp đang sinh sống tại Mỹ, đứng thứ 5, sau Mexico, Guatemala, El Salvador và Honduras.

Đại sứ Romualdez xác nhận rằng có khoảng 3.700 người Philippines đang bị xử lý trục xuất. Ông cho biết đã làm việc với Bộ An ninh Nội địa Mỹ và hai bên đã nhất trí “bất kỳ công dân Philippines nào, dù ở tình trạng nào, ngay cả khi họ có tiền án nếu bị trục xuất thì chúng tôi sẽ tiếp nhận, thay vì để họ bị gửi sang nước thứ ba”.

Động thái này được đánh giá là mang tính xây dựng, thể hiện thiện chí của Manila trong việc giải quyết vấn đề nhập cư một cách hợp pháp và có trách nhiệm, trong khi vẫn bảo vệ quyền lợi của công dân Philippines tại Mỹ.