Phát triển mô hình bác sĩ gia đình

Nhìn từ thành phố Hà Nội

Trung tâm Y tế huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội là một trong nhiều đơn vị đã triển khai khá thành công mô hình phòng khám bác sĩ gia đình. Theo lãnh đạo Trung tâm Y tế huyện Sóc Sơn, cơ sở đã triển khai thành công mô hình tại 26 trạm y tế xã và 4 phòng khám đa khoa. Hơn 324.000 người đã được lập phiếu quản lý; 97,5% dân số được vào phần mềm quản lý sức khỏe toàn dân. Số lượt khám tăng hơn gấp đôi, từ khoảng 205.000 người vào năm 2013 lên tới gần 530.000 người vào năm 2017. Tỷ lệ chuyển tuyến cũng giảm từ 18,4% năm 2014 xuống còn 7,6% vào năm 2017.

Bộ Y tế đang xây dựng thí điểm mô hình 26 trạm y tế đạt chuẩn	Nguồn: ITN

Giám đốc Trung tâm y tế huyện Sóc Sơn Phạm Quang Hải cho biết, nhờ tạo được niềm tin cho người dân mà số lượng người khám chữa bệnh tăng lên rất nhiều, trung bình một ngày khám từ 2.000 - 2.500 lượt bệnh nhân, tương đương số lượng bệnh nhân khám chữa ở 4 bệnh viện tuyến huyện. Thu nhập của cán bộ trung tâm đã tăng lên và đồng thời thu hút được bác sĩ của các tỉnh lân cận về làm việc tại Sóc Sơn. Chất lượng dịch vụ tốt đi liền với số thẻ BHYT cũng tăng. Toàn huyện có khoảng 350.000 người nhưng đã có 200.000 thẻ BHYT, đây là lượng thẻ đăng ký tuyến xã rất lớn, có nhiều bệnh nhân đang đăng ký thẻ ở tuyến trên theo quý nhưng chuyển dần về trung tâm y tế huyện Sóc Sơn. Mô hình là bước mở cho y tế cơ sở mà Bộ Y tế đã triển khai.

Phòng khám Đa khoa Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội cũng là điểm sáng trong việc phát triển mô hình bác sĩ gia đình. Hiện Phòng khám có 37 cán bộ y tế, trong đó có 2 bác sĩ được cấp chứng chỉ hành nghề y học gia đình. Vì là hoạt động lồng ghép với chuyên môn nên ở đây có đầy đủ các chuyên khoa nội, sản, nhi, mắt, tai mũi họng với đầy đủ máy móc thiết bị cận lâm sàng, nội soi tai mũi họng, siêu âm đầu dò, siêu âm… Hiện phòng khám có 1.384 danh mục kỹ thuật, trong đó 63 danh mục kỹ thuật vượt tuyến, được công bố là đơn vị đủ điều kiện khám sức khỏe và khám sức khỏe lái xe.

Cùng với việc củng cố nâng cao chất lượng hoạt động của 103 phòng khám bác sĩ gia đình đã được thành lập, năm nay, TP Hà Nội mở rộng phòng khám bác sĩ gia đình tại 100% phòng khám đa khoa khu vực và 50% trạm y tế. Bên cạnh đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, ngành y tế thành phố chú trọng tuyển dụng đủ, bố trí nhân lực cho các đơn vị thành lập phòng khám bác sĩ gia đình; khuyến khích các bác sĩ có chứng chỉ đào tạo chuyên khoa bác sĩ gia đình, thành lập phòng khám bác sĩ gia đình tư nhân.

Thí điểm mô hình trạm y tế đạt chuẩn

Phó chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Bùi Sỹ Lợi cho rằng, đầu tư cho y tế cơ sở phải đồng bộ cả 3 lĩnh vực gồm chuyên môn, cơ sở vật chất, máy móc thiết bị. Trước những hạn chế và bất cập của y tế cơ sở, Bộ Y tế đang tập trung xây dựng mô hình trạm y tế theo nguyên lý y học gia đình với các nguyên tắc “liên tục - toàn diện - lồng ghép - phối hợp - dự phòng - gia đình - cộng đồng”, nhằm giúp nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại tuyến cơ sở, qua đó thu hút người bệnh về với trạm y tế xã, phường.

Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia, một số cơ sở triển khai thí điểm mô hình này còn gặp khó khăn, vướng mắc khi thiếu các tài liệu truyền thông về y học gia đình, khiến người dân chưa hiểu đầy đủ về mô hình này. Vì chưa hiểu nên nhiều bệnh nhân không muốn tham gia mô hình, mặc dù đã được cán bộ y tế giải thích rất nhiều lần.

Trên bình diện chung, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế Lương Ngọc Khuê nhận định, hiện nay một số địa phương triển khai mô hình bác sĩ gia đình còn mang tính hình thức. Không chỉ người dân mà ngay cả nhân viên y tế cũng cho rằng, bác sĩ gia đình là bác sĩ đến khám tại nhà. Chưa kể, các phòng khám bác sĩ gia đình hầu hết chỉ có trang thiết bị phục vụ khám chữa bệnh thông thường như ống nghe, nhiệt kế, đèn pin, búa phản xạ... Số thuốc cũng hạn chế, đặc biệt là chủng loại thuốc theo danh mục, thậm chí không đủ khám chữa bệnh thông thường.

Để giải quyết vướng mắc đó, Bộ Y tế đang xây dựng thí điểm mô hình 26 trạm y tế đạt chuẩn tại 8 tỉnh, thành phố với đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị và đội ngũ nhân lực có trình độ để thực hiện tốt công tác tư vấn truyền thông giáo dục sức khỏe, phòng bệnh và tổ chức tốt việc khám, chữa bệnh theo nguyên lý y học gia đình, quản lý hiệu quả bệnh không lây nhiễm. Nếu thí điểm thành công mô hình sẽ được nhân rộng trên cả nước.

Theo các chuyên gia, cần phải có giải pháp cụ thể đột phá trong phát triển y tế cơ sở. Đó là nâng cao chất lượng chuyên môn, đổi mới phương thức hoạt động, đầu tư nhân lực, trang thiết bị, cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin, cơ chế tài chính đặc thù và đổi mới công tác truyền thông.