Phát triển kinh tế hợp tác vùng dân tộc thiểu số

Hai mô hình hợp tác xã tiêu biểu

Liên minh HTX Việt Nam nhận định, thời gian qua, kinh tế tập thể, HTX tiếp tục phát triển cả về số lượng và chất lượng, phù hợp với điều kiện và nhu cầu thực tế tổ chức sản xuất, kinh doanh của hộ gia đình, cá nhân. Tính đến hết tháng 6.2021, cả nước thành lập mới 841 HTX, cao hơn 89 HTX so với cùng kỳ năm 2020, đạt 56,06% chỉ tiêu kế hoạch năm 2021, trong đó, lĩnh vực nông nghiệp là 633 HTX (chiếm 75,36%), phi nông nghiệp là 208 HTX (chiếm 24,64%). Luỹ kế đến hết tháng 6, cả nước có 26.143 HTX, tăng 861 HTX so với cùng kỳ năm 2020.

Mô hình kinh tế hợp tác, HTX làm thay đổi bộ mặt kinh tế - xã hội vùng nông thôn nói chung, vùng đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng. Dễ thấy, 2 mô hình HTX được đồng bào vùng dân tộc thiểu số đặc biệt đẩy mạnh phát triển là HTX nông nghiệp và HTX tiểu thủ công nghiệp. Nếu các HTX nông nghiệp tập trung phát triển các loại cây con có thế mạnh của địa phương để canh tác, trồng, chế biến và xuất khẩu; thì các HTX tiểu thủ công nghiệp lại đi sâu vào khâu chế biến, đưa các loại nông lâm sản của địa phương trở thành đặc sản thương mại mang lại giá trị kinh tế cao.

Một số mô hình HTX tiêu biểu có thể kể đến như: HTX Nông nghiệp xã Bản Mế (huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai) với mô hình trồng tam thất, giá thương phẩm 450.000đ/kg; HTX sản xuất nông nghiệp Đạ K’nàng (tỉnh Lâm Đồng) chuyên cây dược liệu như nấm linh chi, trà hoa vàng, thảo quả; HTX nông nghiệp Evergrowth (tỉnh Sóc Trăng) chuyên sản xuất, kinh doanh sữa tươi nguyên liệu, thu hút 2.949 thành viên tham gia và đem lại thu nhập bình quân hộ thành viên đạt trên 8,3 triệu đồng/tháng.

“Khu vực kinh tế tập thể, HTX những năm gần đây có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập, xóa đói giảm nghèo cho các thành viên. Góp phần xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh, an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Từng bước khẳng định vị trí, vai trò nền tảng của khu vực kinh tế tập thể, HTX trong nền kinh tế quốc dân”, báo cáo của Liên minh HTX Việt Nam chỉ rõ.

Thu hẹp dần khoảng cách thu nhập, mức sống

Đánh giá về mô hình HTX tại các địa phương vùng dân tộc thiểu số, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cho rằng, “bên cạnh tạo việc làm, tăng thu nhập cho thành viên và người lao động, các HTX vùng dân tộc thiểu số và miền núi đã tích tụ, tập trung được hàng triệu héc ta đất để sản xuất quy mô lớn, đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn. Đây là xu thế đúng đắn trong bối cảnh nước ta đang tập trung đẩy mạnh cơ giới hóa vào trong sản xuất nông nghiệp, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, góp phần nâng cao giá trị của nông sản, đem lại hiệu quả kinh tế cho nông dân”.

Được biết, Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18.11.2019 và Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19.6.2020 của Quốc hội về Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 cũng chỉ rõ, “thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi so với bình quân chung của cả nước; đến năm 2025 giảm 50% số xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn; đến năm 2030 cơ bản không còn xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn”.

Để hiện thực các Nghị quyết nói trên, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cho biết, Liên minh HTX Việt Nam đã đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 thu hút ít nhất 70% số hộ nông dân tham gia HTX, 70% HTX hoạt động hiệu quả, thu nhập bình quân của thành viên HTX tăng 2 lần so với năm 2020, đóng góp của kinh tế tập thể, HTX vào GRDP vùng dân tộc thiểu số và miền núi từ 7 - 10%. Đến năm 2030, thu hút hầu hết hộ cá thể vùng dân tộc thiểu số và miền núi tham gia tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX; 85% HTX hoạt động hiệu quả, thu nhập bình quân của thành viên HTX tăng 3 lần so với năm 2020, đóng góp của kinh tế tập thể, HTX vào GRDP vùng dân tộc thiểu số và miền núi từ 10-12%.

Nhiều sản phẩm từ trước đến nay vốn chỉ tự cung tự cấp cho đồng bào dân tộc thiểu số, bày bán thủ công như thảo quả, chè, quế, hồi, măng, gỗ ép, tinh dầu… nay đã được đưa lên kệ hàng các siêu thị, lên các sàn thương mại điện tử, thậm chí tham gia vào chuỗi OCOP (Chương trình mỗi xã/phường một sản phẩm tiêu biểu) để xuất khẩu cả ra nước ngoài. Trong chuỗi cung ứng ấy, các HTX vùng dân tộc thiểu số đang chính là cầu nối, trung gian và đang ngày càng trở thành các địa chỉ tin cậy không chỉ cho các xã viên mà còn là địa chỉ uy tín cho các thương hiệu nông lâm sản tại các địa phương.