Tại Tọa đàm “Tăng cường kiểm soát nguồn thải, quản lý chất thải rắn để cải thiện môi trường” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức ngày 18.9, Phó Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam, Tổng Biên tập Tạp chí Môi trường và Cuộc sống Nguyễn Văn Toàn đánh giá, ngành công nghiệp tái chế của Việt Nam đang rất tiềm năng, tái chế rác thải thành tài nguyên cũng là 1 trong 3 định hướng của Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam thực hiện. Hiện, đất nước ta trong quá trình đô thị hóa, phát triển rất nhanh, mỗi năm lượng rác thải sinh hoạt tăng 10%, phát sinh khoảng 60.000 tấn rác thải nhưng chỉ có 15% được thu gom thái chế, sử dụng. Đây là con số rất ít và còn lãng phí.
Đến 1.1.2025, chúng ta đã phải phân loại rác thải tại nguồn, đây là cơ hội cho ngành tái chế phát triển, tái chế được rác thải thì góp phần giảm áp lực thải ra cộng đồng.
Lý giải nguyên nhân vì sao chỉ gom 15%, ông Toàn cho rằng là do các chính quyền địa phương chưa chú trọng đầu tư cho ngành phân loại, tái chế, xử lý rác thải sinh họat. Vừa qua, Tạp chí Môi trường và Cuộc sống cũng đã tổ chức Diễn đàn Khó khăn bất cập trong xử lý trong rác thải sinh hoạt; đây là vấn đề khó làm sao Bộ Tài nguyên và Môi trường, các tỉnh, thành đúng 1.1.2025 triển khai phân loại rộng rãi trên địa bàn toàn tỉnh của địa phương đó thì cơ hội tái chế mới có. Nếu tất cả thu gom, nhưng cơ sở hạ tầng, công nghệ xử lý chưa có thì thực sự rất khó; chúng ta không đẩy nhanh công nghệ tái chế được. Phần lớn hiện nay, các cơ cở tái chế sử dụng công nghệ cũ, không tiên tiến nên không đem lại hiệu quả.
Đơn cử như rác thải nhựa, có làng khoai ở Hưng Yên, làng Triền Khúc ở Thanh Trì có tái chế nhưng công nghệ lạc hậu, nên khi tái chế phát sinh ra ô nhiễm môi trường, đấy cũng là nguồn gây ô nhiễm.
Do đó, quan trọng nhất hiện nay là các địa phương phải đẩy nhanh tiến độ phân loại, xử lý rác thải tại nguồn. Nếu có công nghệ, không có sản phẩm thì không thể tái chế được, thực tế hiện chưa có quy định rõ ràng về công nghệ xử lý rác.
Công nghệ đốt rác cũng chưa có quy định nào, địa phương nào đi tìm công nghệ. Có một thời gian các địa phương thi nhau đốt rác, nhưng lò công suất nhỏ, xử lý môi trường không tốt điều này vô tình gây áp lực môi trường không khí. Đây là vấn đề báo động, thực tế nhiều nhà khoa học, chuyên gia cũng đề xuất nên nhanh chóng loại bỏ lò đốt nhỏ để không gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Chúng ta có 60.000 tấn rác phát sinh mỗi năm, nếu phân loại được thì các lò đốt rác không có rác để đốt. Chất thải hữu cơ chúng ta có thể phân loại làm phân để sản xuất cho nông nghiệp, cho ngành cây trồng; nhựa cũng có công nghệ có thể tái chế được, những sản phẩm liên quan đến gỗ, cây cũng băm, nghiền ép thành viên sau đó bán đốt lò hơi. Nếu phân loại tốt, công nghệ phù hợp thì sẽ không còn rác, các nhà máy có thể đi mua rác nơi khác để đốt.
Vừa rồi, Nhà máy điện rác Sóc Sơn đề xuất mở rộng công suất, nhưng vấn đề này cần hết sức thận trọng, nếu tất cả phát triển, chẳng may có sự cố về môi trường thì thảm họa môi trường có thể xảy ra, khí thải không xử lý được thì cũng sẽ rất nguy hiểm. Do đó, chúng ta phải có đánh giá kỹ lưỡng về vấn đề này.
