Gặp khó trong tiếp cận vốn, phát triển chưa đồng đều
Thời gian qua, mặc dù luôn được tỉnh quan tâm, củng cố và nâng cao chất lượng với nhiều chính sách hỗ trợ, vẫn còn không ít HTX tại tỉnh Bạc Liêu gặp khó khăn khi hoạt động, nhất là trong tiếp cận nguồn vốn, tiến bộ khoa học - kỹ thuật phục vụ sản xuất, thị trường tiêu thụ...
Trên thực tế, không phải HTX kiểu mới nào cũng hoạt động hiệu quả và đạt được kỳ vọng nâng cao đời sống nông dân.Sự phát triển HTX cũng chưa đồng đều giữa các lĩnh vực, ngành nghề. Trình độ năng lực trong quản lý, điều hành, công tác tài chính, kế toán của bộ máy quản lý HTX còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu. Chất lượng sản phẩm cũng thiếu sức cạnh tranh.
Do đó, đi tìm một mô hình hoạt động thật sự phù hợp, có hiệu quả, tạo được sự gắn kết giữa nông dân - doanh nghiệp - thị trường cho HTX kiểu mới đang là bài toán khó cần được các cơ quan chức năng tháo gỡ.
Phát triển mô hình liên kết sản xuất, chuỗi giá trị
Trước những thách thức, khó khăn, song Bạc Liêu với thế mạnh là vùng đất trù phú với điều kiện tự nhiên phong phú, phù hợp với kinh tế nông nghiệp đang được các HTX phát huy thông qua các mô hình liên kết sản xuất, chuỗi giá trị góp phần thành công trong xây dựng nông thôn mới. Hoạt động của các HTX còn góp phần thực hiện hiệu quả các giải pháp giảm nghèo, an sinh xã hội thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.
Điều đáng ghi nhận là, một số HTX nông nghiệp trong tỉnh Bạc Liêu đã phát huy được vai trò của HTX kiểu mới. Tiêu biểu là HTX Vĩnh Cường (xã Vĩnh Mỹ B, huyện Hòa Bình) đã thực hiện tốt việc bao tiêu lúa cho nông dân. Khi tham gia vào chuỗi liên kết, người nông dân được HTX Vĩnh Cường hỗ trợ chi phí đầu vào, hướng dẫn kỹ thuật canh tác và bao tiêu sản phẩm đầu ra, nhờ đó nông dân tránh được tình trạng trúng mùa - mất giá. Ông Trịnh Văn Cường, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Vĩnh Cường cho biết, “ngoài việc hàng năm bao tiêu gần 21.000ha lúa cho tất cả xã viên, HTX còn thu mua lúa cho nông dân ở các huyện Vĩnh Lợi, Phước Long với hàng chục ha”.
Đến nay, tỉnh Bạc Liêu có 188 HTX (tăng 132 HTX so với thời điểm cuối năm 2001). Số thành viên HTX là trên 24.000 thành viên, tăng hơn 15.000 thành viên so với thời điểm cuối tháng 12.2001. Tổng nguồn vốn và tài sản phục vụ hoạt động của các HTX là hơn 1.100 tỷ đồng. Ngoài ra, toàn tỉnh còn có 520 tổ hợp tác, thu hút hơn 12.000 thành viên tham gia. Từ khi Luật HTX năm 2012 được ban hành, số lượng các HTX hoạt động hiệu quả tăng lên rõ rệt, chiếm khoảng 55% đối với các HTX nông nghiệp, khoảng từ 50% - 83% với các HTX phi nông nghiệp.
Hàng năm, các HTX trong tỉnh đã giải quyết việc làm cho hàng ngàn xã viên, người lao động ở nông thôn. Điển hình như HTX nuôi nghêu Đồng Tiến (xã Vĩnh Thịnh, huyện Hòa Bình). Đến thời điểm thu hoạch, trên bãi nghêu có hàng trăm lao động tham gia vào các khâu cào nghêu, vận chuyển, tiêu thụ. Hầu hết lao động đều là xã viên của HTX, trung bình mỗi lao động thu nhập từ 250.000 - 300.000 đồng/ngày. Những lúc thu hoạch rộ thì thu nhập tăng lên 400.000 - 500.000 đồng/người/ngày. Ông Trần Văn Út (xã viên HTX Đồng Tiến) cho biết, “gia đình tôi có 4 lao động tham gia thu hoạch nghêu cho HTX, mỗi ngày có thu nhập từ 400.000 - 600.000 đồng/người”.
Trong những năm qua, kinh tế tập thể, HTX trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu luôn gắn liền với nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Các ngành chức năng đã hỗ trợ các HTX tiếp cận thị trường, định hướng sản phẩm chủ lực, hỗ trợ vay vốn đầu tư mở rộng sản xuất, xây dựng thương hiệu, nhãn mác sản phẩm; tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý, trang bị kiến thức quản trị kinh doanh cho đội ngũ cán bộ HTX nhằm đổi mới tư duy phát triển kinh tế, tiếp cận thị trường, kết nối với các doanh nghiệp, xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.
Định hướng trong thời gian tới, tỉnh xây dựng và phát triển các loại hình HTX trên các lĩnh vực, nhất là phát triển HTX nông nghiệp gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Tăng cường kết nối, tư vấn liên doanh, liên kết giữa các HTX và giữa các HTX với doanh nghiệp nhằm tạo điều kiện cho các HTX chủ động mở rộng sản xuất - kinh doanh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, giải quyết việc làm, đảm bảo an sinh xã hội và xây dựng nông thôn mới. Chú trọng xây dựng và phát triển mô hình HTX kiểu mới, liên kết sản xuất - kinh doanh theo chuỗi giá trị, hoạt động có hiệu quả bền vững.
