- Quảng Bình: Đoàn viên công đoàn, người lao động tham góp nhiều nội dung sửa đổi Luật Công đoàn, Luật Bảo hiểm xã hội
- Hòa Bình: Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thi hành Luật Công đoàn
- Hội thảo góp ý sửa đổi, bổ sung Luật Công đoàn
- Ủy ban Xã hội lấy ý kiến về dự án Luật Công đoàn (sửa đổi) và dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi)
Nhiều ý kiến cho rằng, trong dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) lần này, việc quy định quyền khởi kiện của công đoàn khi nhận thấy người sử dụng lao động xâm phạm quyền lợi hợp pháp, chính đáng của tập thể người lao động rất cần thiết. Tuy nhiên, cũng cần quy định thêm chế tài đối với hành vi trốn đóng phí công đoàn.
Chế tài xử lý chậm đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ sức răn đe
Chính sách BHXH là một trong những trụ cột chính của chính sách an sinh xã hội được Đảng, Nhà nước quan tâm. Đặc biệt từ khi có Luật BHXH, việc tổ chức thực hiện và giải quyết các vấn đề an sinh xã hội hiệu quả hơn, số người tham gia và thụ hưởng chính sách xã hội ngày càng tăng. Tuy nhiên, tình trạng chậm, trốn đóng BHXH của các doanh nghiệp hiện đang là vấn đề nhức nhối trên cả nước.
Số liệu thống kê của cơ quan BHXH Việt Nam cho thấy, số tiền chậm đóng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đến năm 2023 đã lên đến trên 13 nghìn tỷ đồng (bao gồm cả tiền lãi chậm đóng). Theo Chủ tịch Liên đoàn Lao động thành phố Hà Nội Phạm Quang Thanh, tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH trên địa bàn thành phố vẫn còn cao, nhiều doanh nghiệp cố tình chây ì, nợ đóng, trốn đóng, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động. Tính đến hết tháng 4.2024, toàn thành phố có 93.539 đơn vị chậm đóng BHXH, BHYT với tổng số tiền chậm đóng là 5.821 tỷ đồng, tỷ lệ chậm đóng là 8,24%.
Mới đây, thành phố Hồ Chí Minh cũng công khai danh sách của 18.466 đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn nợ, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động tính đến hết ngày 30.4.2024. Cá biệt, có những đơn vị nợ đóng BHXH với số tiền lên đến hàng chục tỷ đồng.
Có thể thấy, việc chậm, trốn đóng BHXH của các đơn vị ngoài khó khăn chung của nền kinh tế toàn cầu, còn vì nhiều doanh nghiệp chưa chấp hành nghiêm các quy định pháp luật, chưa thực sự quan tâm đến quyền và lợi ích chính đáng của người lao động. Trong khi đó, chế tài xử lý hành vi nợ BHXH lại chưa đủ sức răn đe; vai trò của các tổ chức công đoàn trong việc bảo đảm quyền lợi người lao động về BHXH, BHYT, BHTN chưa được phát huy. Do vậy, việc rà soát, bổ sung các chế tài, giải pháp ngăn chặn tình trạng chậm, trốn đóng BHXH; nâng cao vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích cho người lao động ở các doanh nghiệp trong thời gian tới là một trong những vấn đề được nhiều ĐBQH và cử tri, Nhân dân quan tâm.
Quy định thêm chế tài đối với hành vi trốn đóng phí công đoàn
Theo Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu, tình trạng chậm, trốn đóng BHXH đã kéo dài, tồn tại nhiều năm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của nhiều lao động. Đây cũng là vấn đề Tổng Liên đoàn Lao động quyết tâm theo đuổi trong nhiệm kỳ 2023 - 2028, theo hướng tìm chính sách đặc thù để giải quyết, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp cho người lao động.
Thực tế vừa qua, việc khởi kiện của công đoàn gặp rất nhiều vướng mắc, nhất là về vấn đề ủy quyền khi cơ chế ủy quyền còn phức tạp. Ví dụ như doanh nghiệp có hàng nghìn người lao động bị nợ BHXH thì rất khó để tất cả người lao động viết giấy ủy quyền cho tổ chức công đoàn. Vì thế, tại các hội nghị TXTC chuyên đề của các Đoàn ĐBQH tỉnh, thành trên cả nước vừa qua liên quan đến Dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) lần này, nhiều cử tri đề nghị, dự thảo luật cần nghiên cứu xây dựng điều chỉnh tạo điều kiện thuận lợi hơn cho tổ chức công đoàn thực hiện quyền khởi kiện khi quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động bị xâm phạm.
Một số cử tri cũng cho rằng, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) lần này đưa vào điều cấm, nêu rõ các hành vi chậm, trốn đóng BHXH và quy định chế tài xử lý tương ứng. Do vậy, dự thảo luật cũng cần luật hóa các quy định hiện hành về tài chính công đoàn để hoàn thiện Luật Công đoàn và bảo đảm tính pháp lý cao trong thực thi pháp luật.
Trên cơ sở đó, nhiều cử tri đề nghị, Dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) cần bổ sung các quy phạm pháp luật về tài chính công đoàn tại các nghị định này thành các điều khoản của Luật Công đoàn về phương thức, nguồn đóng kinh phí công đoàn và chế tài xử lý vi phạm trong đóng kinh phí công đoàn để bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật. Đặc biệt phải quy định chế tài tương ứng, đủ mạnh đối với các hành vi này cả về kinh tế - xã hội như: đóng đủ số tiền kinh phí công đoàn chậm đóng, trốn đóng và nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền kinh phí công đoàn chậm đóng, trốn đóng. Hoặc, xử lý vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật, thậm chí, phải truy cứu trách nhiệm hình sự…
