Kênh tín dụng quan trọng cho người nghèo
Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Phó Tổng Biên tập Báo Đại biểu Nhân dân Lê Thanh Kim nhấn mạnh: Giảm nghèo ở nước ta đã đạt được thành tựu to lớn, được các tổ chức và bạn bè quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. Theo thống kê, tỷ lệ giảm nghèo đa chiều của cả nước từ mức hai con số, là 14,2% vào năm 2011, đã giảm mạnh xuống còn 2,93% vào cuối năm 2023.
Phó Tổng biên tập Báo Đại biểu Nhân dân Lê Thanh Kim phát biểu. Ảnh: Duy Thông
Phó Tổng Biên tập Lê Thanh Kim cho rằng, có được thành quả này nhờ chủ trương xuyên suốt, nhất quán của Đảng, Nhà nước ta trong quá trình xây dựng đất nước. Trong đó, Chỉ thị số 40-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội đã trở thành kim chỉ nam cho hoạt động tín dụng chính sách, giúp tập trung được nguồn lực lớn từ ngân sách trung ương và các địa phương để hỗ trợ các hộ nghèo, các đối tượng chính sách, các em học sinh - sinh viên.
Các ý kiến tại Tọa đàm đều nhất trí cho rằng, tín dụng chính sách xã hội đã trở thành một “điểm sáng”, là một “trụ cột” trong hệ thống các chính sách giảm nghèo, đóng góp không nhỏ vào việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, tạo việc làm và xây dựng nông thôn mới. Từ nguồn vốn hỗ trợ từ các chương trình tín dụng chính sách và nỗ lực vượt lên khó khăn, hàng trăm nghìn, hàng triệu hộ nghèo, hộ cận nghèo trên cả nước đã thực sự “đổi đời” - có điều kiện phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống, góp phần vào sự phát triển chung của xã hội.
Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội Huỳnh Văn Thuận chia sẻ tại tọa đàm. Ảnh: Duy Thông
Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Huỳnh Văn Thuận khẳng định, vốn tín dụng chính sách đã được đầu tư đến 100% xã, phường, thị trấn trên cả nước, trong đó tập trung ưu tiên đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, địa bàn khó khăn, đặc biệt khó khăn, huyện đảo, xã đảo, vùng bãi ngang ven biển, góp phần quan trọng thực hiện thành công mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, giảm nghèo từ 14,2%, năm 2011 xuống 2,93% cuối năm 2023 (theo chuẩn nghèo đa chiều).
Thei ông Thuận, mô hình tổ chức, phương thức quản lý tín dụng đặc thù, sáng tạo, phù hợp với thực tiễn của Việt Nam, phát huy được vai trò lãnh đạo của Đảng, vai trò quản lý của Nhà nước; đồng thời, huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị cùng tham gia quản lý, giám sát, triển khai nhanh chóng, kịp thời, hiệu quả chính sách tín dụng ưu đãi của Nhà nước đến người nghèo và các đối tượng chính sách khác.
Ấn tượng với cách thức hoạt động và sự gần gũi, bán sát với cuộc sống của người dân, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Phan Đức Hiếu nhận định, với 169.000 tổ tiết kiệm và vay vốn trải dài đến hầu hết các địa phương là mô hình chưa có ngân hàng nào làm được và khó có ngân hàng nào có thể triển khai hiệu quả hơn Ngân hàng Chính sách xã hội. Tổ tiết kiệm và vay vốn được ví như “cánh tay nối dài” trong quá trình thực hiện tín dụng chính sách, góp phần giải ngân kịp thời nguồn vốn tín dụng chính sách đến các đối tượng thụ hưởng, giảm chi phí, thời gian cho người vay và tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng chính sách xã hội đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác
Tăng cường chính sách tín dụng đối với hộ có mức sống trung bình
Bên cạnh những thành công đạt được, các đại biểu cho rằng, cần nghiên cứu, đơn giản hóa trình tự, thủ tục vay vốn, đặc biệt là tín dụng hộ nghèo; sớm nghiên cứu tích hợp các cơ chế cho vay ưu đãi cho các mục tiêu của từng nhóm đối tượng hộ nghèo và hộ cận nghèo. Trong đó, hộ nghèo, hộ cận nghèo dân tộc thiểu số thì được hưởng mức ưu đãi về lãi suất và gia hạn cao hơn các hộ nghèo, cận nghèo cư trú tại vùng miền núi, biên giới, khu vực đặc biệt khó khăn thì sẽ tới mức ưu đãi về lãi suất và gia hạn cao nhất. Ngân hàng Chính sách xã hội được tạo điều kiện để tạo lập nguồn vốn ổn định, lâu dài, lãi suất thấp để tăng nguồn vốn cho vay đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác.
Nêu thực tế tại địa phương, ĐBQH Đoàn Thị Lê An (Cao Bằng) cho rằng, thực tế ranh giới giữa nghèo và tái nghèo rất gần, thoát nghèo không bền vững. Bởi với điều kiện địa lý, điều kiện về sản xuất kinh doanh cũng khó khăn hơn với các tỉnh đồng bằng. Các chương trình tín dụng chính sách cho vay để làm nhà ở, cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn… chưa phù hợp với tình hình thực tế và giá cả thị trường. Đại biểu Đoàn Thị Lê An lấy ví dụ khi người dân vay vốn để xây bể nước sạch, chi phí vận chuyển, xây dựng thực tế cao hơn so với các tỉnh đồng bằng. Đại biểu cũng đề nghị tạo điều kiện cho nhóm đối tượng có mức sống trung bình được hỗ trợ vay vốn.
Đồng tình với ý kiến trên, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh Thạch Phước Bình đề nghị nghiên cứu bổ sung chính sách hỗ trợ ứng dụng phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh đối với hộ có mức sống trung bình. Đây là vấn đề cử tri cũng rất quan tâm, bởi thực tiễn cho thấy, bình quân mỗi năm có khoảng 300.000 người thoát nghèo nhưng lại có khoảng 150.000 người khó khăn về tài chính, có nguy cơ tái nghèo. Do đó, những hộ dân này cũng cần sự hỗ trợ, có “bà đỡ” để có động lực và nguồn tiếp tục duy trì.
“Hơn ai hết, Ngân hàng Chính sách xã hội là “bà đỡ” cho đối tượng này. Nhu cầu vay của người dân là rất lớn, mặc dù các địa phương có nhiều cố gắng ủy thác nguồn vốn cho ngân hàng, nhưng thực tế vẫn còn hạn chế”, đại biểu Thạch Phước Bình nhấn mạnh.
Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Huỳnh Văn Thuận thừa nhận, mặc dù có nhiều cố gắng nhưng chính sách tín dụng chưa triệt để, chưa bao trùm hết các đối tượng có nhu cầu vay vốn tín dụng ưu đãi, như chưa có chính sách tín dụng đối với hộ có mức sống trung bình làm nông, lâm, ngư, diêm nghiệp vay vốn phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh.
