Ngăn chặn trục lợi bảo hiểm xã hội

Cải tiến phương pháp thanh tra, kiểm tra

Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến hết sức phức tạp, tác động tới mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, từ năm 2020, BHXH Việt Nam đã thay đổi cách thức tổ chức triển khai các đoàn thanh tra, kiểm tra; tiếp tục tăng cường cải tiến phương pháp thanh tra, kiểm tra, tăng tỷ trọng thời gian tự rà soát, phân tích dữ liệu và cắt giảm tối thiểu thời gian làm việc trực tiếp với đối tượng là doanh nghiệp, cơ sở khám chữa bệnh.

Theo thông tin từ BHXH Việt Nam, năm 2020 và 2021, ngành đã chủ trì và phối hợp thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 24.104 đơn vị (thanh tra chuyên ngành 11.739 đơn vị, kiểm tra 8.139 đơn vị sử dụng lao động, 709 cơ sở khám chữa bệnh BHYT; thanh tra, kiểm tra liên ngành 3.517 đơn vị).

Qua đó, đã phát hiện gần 77.221 trường hợp sai phạm về đối tượng, mức đóng với số tiền truy thu gần 276 tỷ đồng; các đơn vị khắc phục ngay số tiền 1.523 tỷ đồng trên tổng số 4.508 tỷ đồng nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp; yêu cầu thu hồi về quỹ BHXH gần 14,8 tỷ đồng, quỹ bảo hiểm thất nghiệp 3,3 tỷ đồng, quỹ BHYT 142,2 tỷ đồng.

Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin, BHXH Việt Nam Nguyễn Hoàng Phương cho rằng, việc ứng dụng công nghệ thông tin và áp dụng linh hoạt cách thức tổ chức tiến hành trong hoạt động thanh tra, kiểm tra đã giảm thiểu việc thanh tra trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của đơn vị, không vi phạm quy định về phòng, chống dịch Covid-19 nhưng vẫn đem lại hiệu quả. Đặc biệt là kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHTN, BHYT.

Riêng năm 2021, do chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19, BHXH Việt Nam đã rà soát trên cơ sở dữ liệu ngành này đang quản lý của 5 BHXH tỉnh, thành phố (Thanh Hóa, Hải Phòng, Kiên Giang, Ninh Bình, Nam Định) với 22 đơn vị có dấu hiệu vi phạm về đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp. Kết quả khắc phục số nợ của các đơn vị tính đến ngày 31.12.2021 là 28/42 tỷ đồng, đạt gần 70%.

Nâng cao chất lượng và hiệu quả

Vụ trưởng Vụ Thanh tra - Kiểm tra, BHXH Việt Nam Lò Quân Hiệp đánh giá, việc thúc đẩy theo phương thức điện tử đã giúp công tác thanh tra, kiểm tra thực hiện có trọng tâm, trọng điểm hơn. Đặc biệt, việc tổ chức rà soát, phân tích dữ liệu ở giai đoạn trước khi làm việc trực tiếp với đối tượng đã giúp đoàn thanh tra, kiểm tra đánh giá, khoanh vùng, lựa chọn mẫu cần kiểm tra thực tế; nâng cao khả năng phát hiện, nhận diện dấu hiệu sai sót, vi phạm một cách toàn diện giúp nâng cao chất lượng và kết quả thanh tra, kiểm tra. Đồng thời, qua phân tích dữ liệu cũng có thể phát hiện kẽ hở trong quản lý hoặc các hạn chế trong thực hiện các quy trình nghiệp vụ của cơ quan BHXH.

Ngoài ra, với khả năng rà soát, phân tích dữ liệu lớn, việc ứng dụng công nghệ thông tin đã giúp kiểm tra được 100% hồ sơ nghiệp vụ kể cả với các doanh nghiệp có hàng ngàn lao động hoặc cơ sở y tế có hàng triệu lượt khám chữa bệnh BHYT, so với phương pháp thanh tra, kiểm tra truyền thống trước đây chỉ kiểm tra xác suất được một số hồ sơ nhất định do bị giới hạn về thời gian.

BHXH Việt Nam ghi nhận, phương thức điện tử đã giúp phát hiện nhiều sai sót, vi phạm mà trước đây rất khó phát hiện hoặc không thể phát hiện bằng phương pháp truyền thống như dùng thẻ BHYT cùng lúc khám bệnh ngoại trú ở nhiều cơ sở y tế; sử dụng 1 thẻ BHYT thanh toán chi phí khám chữa bệnh với tần suất lớn (có trường hợp thanh toán đến 27 lần/tháng); thanh toán BHYT sau khi người có thẻ đã chết; cơ sở y tế thu trùng của người bệnh BHYT khoản chi phí đã được cơ quan BHXH thanh toán; nhân viên y tế hành nghề trùng thời gian tại nhiều cơ sở khám, chữa bệnh.

Theo đó, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin Nguyễn Hoàng Phương cho biết, BHXH Việt Nam sẽ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thanh tra, kiểm tra; kết hợp giữa phương pháp thanh tra, kiểm tra truyền thống và phương pháp “điện tử”. Trong đó, nhằm tiếp tục nâng cao hơn nữa hiệu quả quản lý rủi ro, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động cũng như răn đe, phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật BHXH, BHYT, ngành đã và đang xây dựng phần mềm “Dấu hiệu nhận diện hành vi vi phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT”.

Có thể thấy, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thanh tra, kiểm tra và thay đổi phương pháp thanh tra, kiểm tra là một tất yếu khách quan. Vì vậy, để thực hiện tốt, cần tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu nghiệp vụ của ngành BHXH theo hướng dữ liệu tập trung toàn quốc và có sự đồng bộ, liên kết giữa các cơ sở dữ liệu thu, chi, hưởng chế độ để đáp ứng được yêu cầu về thời gian, hiệu suất khai thác; có sự liên thông dữ liệu với các ngành hữu quan và có quy chế phối hợp trong khai thác, sử dụng dữ liệu.

Song song với đó, phải bảo đảm cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phục vụ để việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thanh tra, kiểm tra được kịp thời, an toàn, hiệu quả. Tiếp tục hoàn thiện phần mềm “Dấu hiệu nhận diện hành vi vi phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT”; sửa đổi pháp luật thanh tra cho phù hợp với tình hình mới về chuyển đổi số.