Covid -19 tác động đến chất lượng quản trị và dịch vụ công

Các chỉ số lên - xuống vì Covid -19

Kết quả khảo sát PAPI năm 2021 -  năm Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch - cho thấy, mối quan tâm về sức khỏe của người dân nổi lên, với tỉ lệ quan ngại về y tế và bảo hiểm y tế tăng mạnh từ 2% lên 23% chỉ trong hai năm. Y tế và bảo hiểm y tế trở thành sự quan tâm lớn nhất của người dân, bên cạnh tăng trưởng kinh tế của đất nước và việc làm. Trong khi đó, sự quan tâm về ô nhiễm môi trường giảm nhẹ. Kết quả khảo sát cũng cho thấy tỉ lệ hài lòng với điều kiện kinh tế hộ gia đình tiếp tục giảm 11% so với năm 2020 khi sự lạc quan của người dân với tình hình kinh tế hộ gia đình giảm xuống lần đầu tiên sau gần một thập niên tăng lên từng năm. Cùng với đó, tỉ lệ người trả lời cho biết họ bị mất việc làm và thu nhập tăng 10% vào năm 2021 so với năm 2020.

Điểm chỉ số nội dung ‘Trách nhiệm giải trình với người dân’ năm 2021 giảm mạnh so với năm 2019 và 2020. Sự sụt giảm này có thể là do chính quyền địa phương bị quá tải với số lượng lớn yêu cầu của người dân liên quan đến chính sách hỗ trợ và ứng phó với đại dịch Covid -19 trong năm 2021. Bên cạnh đó, việc thực hiện giãn cách xã hội yêu cầu nhiều hoạt động phải chuyển sang trực tuyến, nhưng tỉ lệ sử dụng dịch vụ công điện tử qua các cổng dịch vụ công trực tuyến của các cấp chính quyền còn rất thấp, phản ánh phần nào những hạn chế trong hiệu quả quản trị điện tử năm 2021.

Cơ sở hạ tầng căn bản như nước sạch và vệ sinh môi trường tốt hơn; tỉ lệ người dân và hộ dân bị trộm cướp ở địa bàn dân cư thấp hơn. Đánh giá về chất lượng giáo dục tiểu học công lập tăng trở lại sau khi sụt giảm bất thường vào năm 2020 khi các trường có lẽ chưa kịp chuẩn bị để đối phó với những thách thức do Covid -19 gây ra. Hơn 60% số người được hỏi trên toàn quốc cho biết trường học của con em họ được trang bị trang thiết bị công nghệ thông tin, tạo điều kiện thuận lợi cho việc học trực tuyến. Tuy nhiên, tỉ lệ này còn thấp ở các tỉnh miền núi hoặc các tỉnh nghèo.

Đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam Caitlin Wiesen hy vọng PAPI 2021 sẽ giúp cung cấp những dẫn cứ hữu ích cho những thảo luận sắp tới trong chương trình xây dựng luật, pháp luật năm 2022, đặc biệt là dự án Luật thực hiện dân chủ cơ sở và dự án Luật đất đai sửa đổi, cũng chính là những vấn đề nghiên cứu PAPI đo lường qua nhiều năm.”

Thúc đẩy trách nhiệm giải trình

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TS. Nguyễn Hữu Dũng, nhận định: “Chỉ số PAPI đã hỗ trợ thúc đẩy trách nhiệm giải trình với người dân của các cấp chính quyền, đóng góp vào quá trình đổi mới và sáng tạo trong khu vực công vì mục tiêu “dân hưởng lợi” ngoài những mục tiêu “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Đây cũng là tinh thần của dự án Luật thực hiện dân chủ cơ sở sẽ được thảo luận tại Quốc hội năm nay.”

PAPI 2021 cho thấy, tỉ lệ người dân hài lòng với cách ứng phó với đại dịch Covid -19 của các cấp chính quyền đã giảm từ 89% năm 2020 xuống còn 84% năm 2021. Đặc biệt, với lĩnh vực y tế, mức độ hài lòng của người dân đối với dịch vụ của bệnh viện công tuyến huyện/quận/thành phố trực thuộc tỉnh giảm sút. Trong khi đó, tỉ lệ người dân cho biết họ hoặc người thân trong gia đình phải ‘chung chi’ để được chăm sóc tốt hơn tại bệnh viện công tuyến huyện tăng nhẹ. Đáng chú ý, điểm chỉ số nội dung ‘Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công’ lần đầu tiên giảm sút kể từ năm 2016 khi chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt bắt đầu.

Tham tán phát triển, Đại sứ quán Úc tại Việt Nam Cherie Russell cũng cho rằng “Khảo sát PAPI đóng vai trò quan trọng tại Việt Nam, giúp chính quyền các cấp cải thiện việc ra quyết định, hoạch định chính sách và cung cấp dịch vụ công cho người dân dựa trên cơ sở dữ liệu tin cậy về trải nghiệm của người dân. Trong bối cảnh Việt Nam mong muốn trở thành nước có thu nhập trung bình cao và hướng tới mục tiêu nền kinh tế thu nhập cao thì việc chính quyền các cấp hiểu được mong muốn của người dân, kịp thời chuyển đổi và cải thiện đường lối chính sách dựa trên các phản hồi của người dân là vô cùng quan trọng”.