Phân hoá đầu ra theo năng lực và định hướng nghề cho học sinh

Trong bối cảnh thị trường lao động đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ, việc phân hoá đầu ra theo năng lực và định hướng nghề nghiệp từ bậc trung học trở thành xu hướng giáo dục cần thiết, không chỉ để đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế mà còn để tạo điều kiện tối ưu cho học sinh phát triển năng lực cá nhân.

Thách thức từ thị trường lao động trong nước và quốc tế

Tại buổi Hội thảo Hướng nghiệp cho tuổi 15 do trường Cao đẳng Việt Mỹ Hà Nội tổ chức, Chuyên gia giáo dục hướng nghiệp Phạm Thị Thuỳ Chi - Trưởng ban biên tập kênh truyền hình VTV7 cho biết: Thị trường lao động hiện nay đòi hỏi nhiều hơn ở người lao động ngoài bằng cấp và kinh nghiệm làm việc. Một nghiên cứu gần đây cho thấy 76% doanh nghiệp đã chuyển sang phương thức tuyển dụng dựa trên kỹ năng. Các bài kiểm tra kỹ năng được thiết kế riêng cho từng vị trí đã chứng minh hiệu quả trong việc dự đoán năng lực làm việc, thậm chí chính xác hơn gấp 5 lần so với đánh giá trình độ học vấn.

z6247038845765-94a17791abcd9117a4bc1531b6868c0a.jpg
Các chuyên gia hướng nghiệp, chuyên gia giáo dục đã đưa nhiều lời khuyên hữu ích cho phụ huynh và học sinh tại Hội thảo Hướng nghiệp cho tuổi 15

Ngoài ra, kể từ năm 2019, tỷ lệ nhà tuyển dụng tìm kiếm ứng viên dựa trên kỹ năng tăng 25%. Một phần năm các công việc được tuyển trên LinkedIn vào năm 2022 không yêu cầu bằng đại học. Điều này phản ánh sự thay đổi sâu sắc trong tiêu chí tuyển dụng, nhấn mạnh vào năng lực thực tế hơn là giấy tờ chứng minh.”

Cô Trần Lệ Thủy - Giám đốc đào tạo trường Cao đẳng Việt Mỹ Hà Nội nhận định: “Công tác giảng dạy ngày nay không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức, mà còn cần quy hoạch chương trình phù hợp với lực lượng lao động. Mục tiêu là xây dựng hệ thống giáo dục hiệu quả, cân đối giữa nhu cầu cung cấp đầu ra và sử dụng nguồn lực.”

Hà Nội đẩy mạnh phân luồng và định hướng nghề

Thời gian qua, các cơ sở giáo dục trên địa bàn thành phố Hà Nội đã tăng cường đổi mới, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng cho học sinh cuối cấp trung học phổ thông. Theo Kế hoạch số 363/KH-UBND của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030: 30% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở tiếp tục học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp và trung cấp, 40% học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông tham gia các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ cao đẳng.

Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy nhiều sinh viên đại học tốt nghiệp nhưng không tìm được việc làm đúng ngành học, dẫn đến tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ”. Việc phân luồng học sinh và định hướng chọn học nghề sớm không chỉ giảm áp lực “bằng mọi giá phải vào đại học” mà còn góp phần cung cấp nguồn lao động lành nghề, đáp ứng nhu cầu thực tế của thị trường.

z6247038853461-7c8ad7eb6c7bd079290e618771e42f12.jpg

Mô hình giáo dục phân hoá: Tiệm cận xu hướng quốc tế

Cũng theo cô Thuỳ Chi, để tiệm cận các mô hình giáo dục tiên tiến trên thế giới, Việt Nam đang triển khai hệ thống giáo dục được phân chia thành hai giai đoạn chính. Giai đoạn giáo dục cơ bản từ lớp 1 đến lớp 9 tập trung vào việc xây dựng nền tảng kiến thức thông qua các môn học bắt buộc và tự chọn, giúp học sinh nắm vững kiến thức cơ bản. Đồng thời, các kỹ năng như thuyết trình, làm việc nhóm, nghiên cứu và phân tích chuyên sâu cũng được chú trọng phát triển. Bên cạnh đó, học sinh được định hướng sớm thông qua các bài kiểm tra năng lực và các hoạt động hướng nghiệp, giúp các em bộc lộ sở trường và thiên hướng cá nhân.

Giai đoạn thứ hai là giai đoạn định hướng nghề nghiệp từ lớp 10 đến lớp 12, nơi học sinh có thể lựa chọn hệ đào tạo phù hợp với năng lực và mục tiêu của mình. Các lựa chọn bao gồm tiếp tục học tại các trường công lập, tư thục, quốc tế hoặc chuyên; tham gia chương trình “9+” kết hợp học văn hoá phổ thông và đào tạo nghề ở trình độ trung cấp hoặc trung cấp nghệ thuật; hoặc theo học tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp hay giáo dục thường xuyên với lộ trình linh hoạt. Mục tiêu của giai đoạn này là giúp học sinh hoàn thành chương trình phổ thông đồng thời sở hữu kỹ năng nghề nghiệp, sẵn sàng bước vào thị trường lao động hoặc tiếp tục học lên đại học.

z6247038852576-8619af4a86349f679fd01c81ecfd49ca.jpg
Định hướng nghề sớm giúp học sinh, sinh viên định hình được hướng đi cho mình

Thầy Nguyễn Đăng Tùng - Quản lý Chương trình Cao đẳng phổ thông tại Cao đẳng Việt Mỹ Hà Nội cho hay: “Học sinh cần được khuyến khích chọn lộ trình học phù hợp với năng lực cá nhân thay vì cố chạy theo quan niệm rằng chỉ vào đại học mới thành công. Định hướng nghề đúng từ sớm giúp các em nhanh chóng gia nhập thị trường lao động, phát triển kỹ năng chuyên môn, đồng thời sở hữu tấm bằng chính quy, tạo cơ hội học liên thông, du học nghề và tham gia các chương trình quốc tế. Điều này không chỉ đảm bảo sự nghiệp bền vững mà còn nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng tốt nhu cầu doanh nghiệp.”

Phân hoá đầu ra theo năng lực và định hướng nghề nghiệp là giải pháp thiết yếu để phát triển nền giáo dục hiện đại, đáp ứng nhu cầu thị trường lao động. Đây không chỉ là bước đi chiến lược trong giáo dục mà còn là cách để xây dựng một lực lượng lao động trẻ, giàu kỹ năng và năng động cho tương lai.

Giáo dục

Bộ GD-ĐT bỏ hẳn xét tuyển sớm từ mùa tuyển sinh đại học 2025
Giáo dục

Bộ GD-ĐT bỏ hẳn xét tuyển sớm từ mùa tuyển sinh đại học 2025

Chiều 15.2, trao đổi với phóng viên Báo Đại biểu Nhân dân, PGS.TS Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD-ĐT cho biết Bộ GD-ĐT đã có quyết định về các điểm mới, sửa đổi trong Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh trình độ đại học, tuyển sinh trình độ cao đẳng ngành Giáo dục Mầm non.

Hệ thống tín chỉ Trường ĐH Ngoại thương được gần 120 trường trên thế giới công nhận
Giáo dục

Hệ thống tín chỉ Trường ĐH Ngoại thương được gần 120 trường trên thế giới công nhận

PGS.TS Phạm Thu Hương, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại thương cho biết hiện chương trình đào tạo của trường đã có được thỏa thuận công nhận với gần 120 trường trên thế giới, có nghĩa sinh viên học tại Trường Đại học Ngoại thương sẽ được công nhận bởi các trường đại học đối tác và được ghi nhận tín chỉ tương đương như các trường đối tác.

Thông tư 29 về dạy thêm, học thêm: Học sinh tìm lại "tinh thần tự học", nhà giáo giữ được sự tôn nghiêm
Giáo dục

Thông tư 29 về dạy thêm, học thêm: Học sinh tìm lại "tinh thần tự học", nhà giáo giữ được sự tôn nghiêm

Hôm nay 14.2, Thông tư 29 về quản lý dạy thêm, học thêm chính thức có hiệu lực. Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh: "Thông tư 29 bảo vệ, giữ gìn hình ảnh và sự tôn nghiêm của nhà giáo. Thầy cô đóng vai trò định hướng, tổ chức các hoạt động giáo dục, hình thành cho các em phương pháp, ý thức tự học và tự học suốt đời. Đây cũng chính là cốt lõi của nền giáo dục Việt Nam".

Hà Tĩnh công bố môn thi thứ 3 vào lớp 10
Giáo dục

Hà Tĩnh công bố môn thi thứ 3 vào lớp 10

Chiều 13.2, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà Tĩnh cho biết, đơn vị vừa tổ chức họp lựa chọn môn thi, bài thi thứ 3 Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2025 - 2026. Theo đó, môn Tiếng Anh sẽ là môn thi thứ ba.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT: Thông tư 29 đưa dạy thêm vào khuôn khổ chứ không cấm
Giáo dục

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT: Thông tư 29 đưa dạy thêm vào khuôn khổ chứ không cấm

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng cho biết, không cấm các hoạt động dạy thêm mà chỉ ban hành quy định làm rõ đối tượng, nội dung, cách thức quản lý. Hoạt động này phải bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của học sinh, đảm bảo tính tự nguyện, không ép buộc dưới bất cứ hình thức nào.

Các bảng xếp hạng đại học: Việt Nam và thế giới có gì khác nhau?
Giáo dục

Các bảng xếp hạng đại học: Việt Nam và thế giới có gì khác nhau?

Xếp hạng đại học vẫn đang là một vấn đề thú vị, luôn mang tính thời sự và thu hút rất nhiều sự quan tâm. Nếu việc xếp hạng đại học chỉ dựa vào các tiêu chí có thể đánh giá được kết quả đầu ra từ hoạt động của các đại học thì có thể thứ hạng của các đại học sẽ chính xác hơn, và kết quả xếp hạng chắc chắn sẽ ít bị tranh cãi hơn.