Pháp luật về xử phạt hành chính của các nước

Phân định rõ xử lý hành chính và hình sự

- Chủ Nhật, 19/04/2020, 07:25 - Chia sẻ
Xử phạt hành chính là biện pháp xử lý những cá nhân vi phạm pháp luật về quản lý xã hội nhưng không phải là tội phạm. Đây là một trong những hình thức vi phạm phổ biến nhất trong các vi phạm pháp luật nói chung. Do đó, mục tiêu bao trùm của cơ chế này là trừng phạt hành vi không tuân thủ pháp luật, từ đó giúp giảm thiểu hoặc ngăn chặn hành vi cố ý hoặc thiếu trách nhiệm làm ảnh hưởng tới lợi ích chung của xã hội.

Làm rõ phạm vi xử lý

Ranh giới giữa vi phạm hành chính và vi phạm pháp luật hình sự khá mong manh, vì vậy, pháp luật về xử phạt hành chính của các nước đều phân định rõ nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính với các loại vi phạm pháp luật khác. Ở một số nước trên thế giới, vi phạm hành chính thường được hiểu chung là các hành vi vi phạm pháp luật không phải là tội phạm, bị xử phạt bằng các chế tài hành chính. Pháp lệnh của Hội đồng thành phố Milaca, bang Minnesota, Mỹ định nghĩa "Vi phạm hành chính là hành vi vi phạm quy định của Pháp lệnh này và phải chịu các hình thức xử phạt hành chính theo quy định…”.

Luật Về xử phạt hành chính của Trung Quốc năm 1996 (Điều 3) định nghĩa "Vi phạm hành chính là hành vi vi phạm trật tự hành chính của công dân và pháp nhân hoặc các tổ chức khác, bị áp dụng các hình thức phạt hành chính được quy định bởi pháp luật theo quy định của Luật này"; các hình thức xử phạt được giao cho các cơ quan hành chính áp dụng theo thủ tục do Luật này quy định.

Theo Bộ luật Xử phạt vi phạm hành chính của Cộng hòa liên bang Nga, vi phạm hành chính được định nghĩa là “Hành động của thể nhân hoặc pháp nhân trái pháp luật, có lỗi và bị Bộ luật này hoặc các luật của Cộng hòa liên bang Nga quy định phải chịu trách nhiệm hành chính”.

Theo phán quyết của tòa án tối cao Canada về xử phạt hành chính, các chế tài hành chính được xem là biện pháp xử lý về mặt hành chính đơn thuần, vì vậy, người bị xử phạt hành chính không thuộc phạm vi bảo vệ pháp luật theo Điều 11, Chương về Quyền và Tự do của Hiến pháp Canada quy định về bảo vệ các quyền hợp pháp của một người trong các vấn đề hình sự và xử lý pháp luật.

Pháp luật về xử phạt hành chính của Ba Lan quy định "Các hành vi có thể bị xử phạt hành chính gồm các hành vi xâm phạm trật tự quản lý nhà nước đối với từng lĩnh vực do luật định. Các nhóm hành vi vi phạm hành chính gồm: Chống lại trật tự và yên bình chung, chống lại cơ quan nhà nước tự quản hoặc xã hội, vi phạm sự an toàn của thân thể và con người, vi phạm trật tự và an toàn giao thông, vi phạm đối với con người, vi phạm về sức khỏe, vi phạm liên quan đến tài sản, vi phạm đến quyền lợi người tiêu dùng, vi phạm trái với phong tục văn hóa công cộng, vi phạm đối với dụng cụ phục vụ lợi ích công cộng, vi phạm trách nhiệm khai báo, vi phạm gây thiệt hại rừng, đồng ruộng…".

Căn cứ vào quy định của pháp luật

Cũng như các hoạt động truy cứu trách nhiệm pháp lý khác, xử phạt hành chính phải tuân theo những nguyên tắc nhất định để bảo đảm xử phạt đúng đắn, chính xác, vừa bảo vệ quyền, lợi ích của Nhà nước và xã hội, vừa bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức bị xử phạt. Do đó, nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính là nhanh chóng, kịp thời, công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, công bằng, đúng quy định của pháp luật.

Theo pháp luật của Trung Quốc, xử phạt hành chính được áp dụng theo các nguyên tắc công bằng và cởi mở. Việc đề ra và áp dụng các hình thức xử phạt hành chính dựa trên sự thật và tương ứng với sự thật, bản chất và mức độ nghiêm trọng của các hành vi vi phạm pháp luật và thiệt hại cho xã hội. Quy định về xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm pháp luật phải được công bố; những người không được công bố sẽ không được lấy làm cơ sở cho xử phạt hành chính.

Bộ luật Xử lý vi phạm hành chính của Liên bang Nga quy định, khi xử phạt hành chính hoặc áp dụng các biện pháp cưỡng chế hành chính, cơ quan hoặc người có thẩm quyền không được ban hành các quyết định hoặc thực hiện hành động nhằm hạ thấp phẩm giá, ảnh hưởng đến quyền con người, hoặc làm người đó đau đớn về thể xác, cũng như không được gây tổn hại cho uy tín của pháp nhân. Việc quyết định xử phạt hành chính phải căn cứ vào năm nguyên tắc chính được quy định. Cụ thể, xử phạt vi phạm hành chính được thực hiện trong phạm vi luật định; tính chất của hành vi vi phạm, nhân thân người vi phạm, tình trạng tài sản và các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hành chính. Xử phạt hành chính cũng cần phải căn cứ vào tính chất của hành vi vi phạm, tình trạng về tài sản và tài chính của pháp nhân và các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hành chính. Bên cạnh đó, xử phạt vi phạm hành chính không miễn trách nhiệm thi hành nghĩa vụ của người vi phạm khi đang thi hành nghĩa vụ đó mà bị xử phạt và một hành vi vi phạm hành chính chỉ bị xử phạt một lần.

Pháp luật về xử phạt hành chính của Ba Lan trao quyền cho tòa án trong xử phạt hành chính. Luật quy định, khi tiến hành xử phạt đối với mỗi hành vi vi phạm, tòa án phải đánh giá mức độ tổn hại xã hội, cách thức gây án cũng như tính chất, điều kiện cá nhân, tài sản, quan hệ gia đình của đối tượng, cách thức sống trước khi gây án và thái độ sau khi gây án và có tính đến mục đích răn đe, phòng chống và giáo dục qua đó đạt được mục đích giáo dục đối với bị can. Khi ra quyết định cần phải tính đến tính chất, tình tiết của hành vi vi phạm, điều kiện nhân thân của đối tượng để áp dụng tình tiết giảm nhẹ hoặc miễn truy tố.

Luật cũng quy định các tình tiết giảm nhẹ như hành vi của đối tượng do bị ảnh hưởng nặng nề của điều kiện bản thân và gia đình, thực hiện vi phạm do ảnh hưởng nặng nề bởi sự rối loạn quan hệ với chính bị can hoặc những người khác, cố gắng khắc phục những thiệt hại… Đối tượng có thể bị tuyên án tăng ít nhất gấp đôi cho hành vi nếu tái phạm trong vòng 2 năm tính từ lần vi phạm cuối bị phạt hoặc có thể bị áp dụng hình phạt bắt giam.

Nhật An