Phải xây dựng được một Ban Chấp hành Trung ương mạnh, Bộ Chính trị mạnh, Ban Bí thư mạnh

Đây là một trong những nội dung được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Trưởng Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV của Đảng, nhấn mạnh trong phát biểu chỉ đạo mang tính định hướng về một số vấn đề cần được đặc biệt quan tâm trong công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội XIV tại phiên họp đầu tiên của Tiểu ban Nhân sự.

Bảo đảm tính kế thừa, ổn định, đổi mới và phát triển liên tục

Với mỗi kỳ Đại hội Đảng, cùng với thảo luận, quyết định đường lối, nhiệm vụ chính trị của Đảng, thì việc bầu ra các cơ quan lãnh đạo của Đảng - công tác nhân sự, là hai nội dung quan trọng nhất, có liên quan chặt chẽ với nhau, đều đòi hỏi phải được chuẩn bị thật tốt. Trong đó, việc chuẩn bị nhân sự Đại hội có vị trí, ý nghĩa cực kỳ quan trọng, là nhân tố bảo đảm cho thành công của Đại hội và triển khai thực hiện thắng lợi các nghị quyết của Đại hội.

Khẳng định vị trí, ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt của công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội, trong bài phát biểu, Tổng Bí thư đã chỉ rõ các yêu cầu đặt ra đối với công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội XIV cũng như nội dung, phương pháp, cách thức tiến hành và trách nhiệm đối với công việc có ý nghĩa không chỉ với việc tổ chức một Đại hội Đảng mà còn gắn liền với vận mệnh của Đảng, sự tồn vong của chế độ và sự phát triển của đất nước.

Trên cơ sở đưa ra cái nhìn toàn diện, khách quan mang tính tổng kết sâu sắc cả về lý luận và thực tiễn đối với đội ngũ đội ngũ cán bộ các cấp sau gần 40 năm tiến hành công cuộc Đổi mới và sau hơn 25 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khóa VIII về chiến lược cán bộ, Tổng Bí thư cũng thẳng thắn chỉ rõ một số hạn chế, như đội ngũ cán bộ của ta hiện nay “đông nhưng chưa thật mạnh”; tình trạng “vừa thừa, vừa thiếu” cán bộ vẫn xảy ra ở nhiều nơi; sự liên thông giữa các cấp, các ngành còn hạn chế. Một bộ phận cán bộ phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, làm việc hời hợt, ngại khó, ngại khổ, thậm chí có người suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Một số cán bộ lãnh đạo, quản lý, trong đó có cả cán bộ cấp cao, thiếu gương mẫu, uy tín thấp, phẩm chất, năng lực chưa ngang tầm nhiệm vụ, vi phạm nguyên tắc và quy chế làm việc, nói nhiều làm ít, nói không đi đôi với làm, quan liêu, xa dân, cá nhân chủ nghĩa, vướng vào tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm. Không ít cán bộ quản lý doanh nghiệp nhà nước thiếu tu dưỡng, rèn luyện, thiếu tính Đảng, lợi dụng sơ hở trong cơ chế, chính sách, luật pháp, cố ý làm trái, trục lợi, làm thất thoát lớn vốn, tài sản của Nhà nước, gây hậu quả nghiêm trọng, bị xử lý kỷ luật đảng và xử lý theo pháp luật...

Minh chứng cho thực trạng nêu trên, đó là chỉ tính từ đầu nhiệm kỳ khóa XIII đến nay, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã phải thi hành kỷ luật gần 100 cán bộ cao cấp thuộc diện Trung ương quản lý; một số cán bộ đã bị xử lý hình sự. Tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy quy hoạch, chạy luân chuyển, chạy phiếu bầu, chạy bằng cấp, chạy khen thưởng, chạy danh hiệu, chạy tội..., trong đó có cả cán bộ cấp cao, tuy đã được ngăn chặn nhưng vẫn chưa hoàn toàn bị đẩy lùi. Làm việc gì, giữ chức vụ gì cũng chỉ tính đến lợi quyền, bổng lộc cho cá nhân mình, gia đình mình trước nhất, quên cả thanh liêm, danh dự…

Với tình hình đội ngũ cán bộ như vậy, nhất là cán bộ cấp chiến lược, Tổng Bí thư chỉ rõ, "có ảnh hưởng nhất định đến việc chuẩn bị nhân sự cho Đại hội XIV của Đảng".

Lưu ý, công tác nhân sự là công việc vô cùng quan trọng, đồng thời cũng là vấn đề nhận được sự quan tâm sâu sắc, chính đáng của toàn Đảng, toàn dân, Tổng Bí thư thẳng thắn: Gần như đi đến đâu, ở chỗ nào, cũng thấy cán bộ, đảng viên và nhân dân tỏ ra quan tâm theo dõi và có phần băn khoăn, lo lắng, đặt câu hỏi: Đảng ta sắp tới dự định lựa chọn, bố trí đội ngũ cán bộ lãnh đạo (Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, nhất là cán bộ chủ chốt) thế nào để đủ sức gánh vác nhiệm vụ cách mạng to lớn mà lịch sử giao phó?

Vì vậy, để chuẩn bị nhân sự Đại hội XIV của Đảng, vấn đề quan trọng hàng đầu được Tổng Bí thư nhấn mạnh, đó là phải xác định đúng yêu cầu xây dựng Ban Chấp hành Trung ương mà hạt nhân là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, lãnh đạo chủ chốt của Đảng. Trong đó, yêu cầu trước nhất, là phải bảo đảm Ban Chấp hành Trung ương khóa XIV là một tập thể thật sự đoàn kết, trong sạch, vững mạnh, thống nhất cao ý chí và hành động, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức trong sáng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có tầm nhìn chiến lược; có trí tuệ, tư duy đổi mới, sáng tạo; tiêu biểu cho toàn Đảng về tính chiến đấu, tính kỷ luật; gắn bó mật thiết với nhân dân, quy tụ được sự đoàn kết, thống nhất trong toàn Đảng, toàn dân; đủ uy tín, năng lực lãnh đạo đất nước trong giai đoạn phát triển mới.

Trên cơ sở bảo đảm tiêu chuẩn, Ban Chấp hành Trung ương khóa XIV cần có số lượng và cơ cấu hợp lý để bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, tăng cường số lượng Ủy viên Trung ương Đảng ở các vị trí, địa bàn, lĩnh vực công tác trọng yếu. Bảo đảm tính kế thừa, ổn định, đổi mới và phát triển liên tục. Đồng thời, việc giới thiệu nhân sự, nói chung phải trên cơ sở quy hoạch; giữ vững nguyên tắc, quy chế, quy định, phát huy trách nhiệm, dân chủ, công khai, minh bạch, khách quan trong đánh giá, giới thiệu, lựa chọn nhân sự tham gia Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước nhiệm kỳ tới.

Không để lọt vào Trung ương những người kê khai tài sản không trung thực, có biểu hiện giàu nhanh

Đặc biệt, trong bài viết, một trong những tiêu chuẩn được Người đứng đầu Đảng ta hơn một lần nhấn mạnh, đó là những cán bộ được giới thiệu, lựa chọn “phải vừa có Đức vừa có Tài, trong đó Đức là gốc, đúng với tinh thần "chữ Tâm kia mới bằng ba chữ Tài". Và, phải “lấy phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, trình độ các mặt, uy tín và hiệu quả công tác làm căn cứ và tiêu chí cơ bản để đánh giá, lựa chọn, bố trí cán bộ phù hợp với công việc. Chống các biểu hiện cơ hội, tham vọng quyền lực, vận động cá nhân, cục bộ, phe cánh, lợi ích nhóm…”. 

Cùng với “kiên quyết không bỏ sót những người thật sự có đức, có tài, đủ tiêu chuẩn”, Tổng Bí thư đồng thời lưu ý, không để lọt vào Ban Chấp hành Trung ương khóa XIV những người có một trong 6 khuyết điểm. Trong đó, khuyết điểm đầu tiên là “bản lĩnh chính trị không vững vàng; không kiên định đường lối, quan điểm của Đảng; có biểu hiện cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực, xu nịnh, chạy chọt, tham nhũng, quan liêu, cục bộ, vận động cho cá nhân, phe cánh, lợi ích nhóm; thiếu chính kiến, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh”. Hoặc, “kê khai tài sản không trung thực, có biểu hiện giàu nhanh, nhiều nhà, nhiều đất, nhiều tài sản khác mà không giải trình rõ được nguồn gốc; bản thân hoặc vợ, chồng, con có lối sống thiếu gương mẫu, lợi dụng chức quyền để thu lợi bất chính”…

Công tác cán bộ nói chung và công tác nhân sự đại hội nói riêng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhưng cũng cực kỳ phức tạp, khó khăn, vì nó liên quan đến con người, là "công tác con người".

Với cái nhìn thực tiễn và biện chứng, Tổng Bí thư chỉ rõ, đã là con người thì như nhà văn Nga Maxim Gorky nói: "Con người, hai tiếng ấy vang lên kiêu hãnh làm sao!"; nhưng con người cũng có đủ thứ chứng tật không lành mạnh, nói ra rất tế nhị, nhạy cảm. Nhận xét, đánh giá nhau thế nào, nhất là nói về nhược điểm, khuyết điểm của nhau? Bố trí, sắp xếp vào đâu? Liên quan đến danh dự, chế độ, chính sách hưởng thụ, chức vụ cao, thấp, lợi ích, bổng lộc... so sánh với người khác thế nào?... - vô cùng phức tạp, nhạy cảm, rất dễ phát sinh vấn đề, tâm tư day dứt, gây mất đoàn kết.

Thận trọng, làm dứt điểm từng khâu, từng công đoạn, theo một quy trình chặt chẽ

Vì vậy, về cách thức tiến hành, Tổng Bí thư yêu cầu: Công tác nhân sự Đại hội phải được tiến hành theo một quy trình chặt chẽ, khoa học và nhất quán, bảo đảm thật sự công tâm, thật sự trong sáng, khách quan, đặc biệt phải "có con mắt tinh đời" trong việc đánh giá, giới thiệu, lựa chọn; lấy tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và hiệu quả công tác, uy tín của bản thân và gia đình làm thước đo chủ yếu. Phải trên cơ sở xác định rõ tiêu chuẩn, tiêu chí để đánh giá đúng cán bộ, lựa chọn đúng người, sắp xếp đúng việc, bố trí đúng chỗ, tạo ra một ê-kíp, một tập thể thật sự "ăn ý", đoàn kết, thống nhất, có sức mạnh.

Muốn thế, phải thật sự phát huy dân chủ trong việc phát hiện, giới thiệu nhân sự đi đôi với xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của tập thể, cá nhân liên quan và thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, nêu cao vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu. Chống tư tưởng cục bộ, địa phương, thân quen, "cánh hẩu", "lợi ích nhóm"; tránh cách làm giản đơn, tùy tiện, vô nguyên tắc, Tổng Bí thư chỉ rõ.

Cùng với đó, "phải kiểm tra, giám sát, đôn đốc thường xuyên. Cách làm là phải thận trọng, làm dứt điểm từng khâu, từng công đoạn, theo một quy trình chặt chẽ; làm đến đâu chắc đến đó, làm nhân sự Ban Chấp hành Trung ương trước, sau đó mới đến nhân sự Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cuối cùng mới đến nhân sự lãnh đạo chủ chốt. Nếu có những công đoạn cần làm đồng thời thì cũng phải xem xét một cách chặt chẽ, chắc chắn, bảo đảm sự đồng bộ, khoa học. Phải chuẩn bị rất kỹ, rất chu đáo, cẩn thận, tránh tối đa những sai sót…", Tổng Bí thư lưu ý. 

Các yêu cầu, nội dung, phương pháp và cách thức tiến hành nêu ra là như vậy, nhưng không có nghĩa là áp dụng một cách “cứng nhắc”. Trong quá trình lựa chọn, bố trí, sắp xếp nhân sự cụ thể, "cần thống nhất quan điểm là không quá cầu toàn, không quá tuyệt đối hóa”. Nhấn mạnh vấn đề đã được thực tiễn kiểm nghiệm này, Tổng Bí thư công bằng và khách quan: Các cụ ta đã có câu, "nhân vô thập toàn", con người ai cũng có điểm mạnh, điểm yếu. Do đó, điều quan trọng là “phải biết phân biệt, đánh giá chính xác bản chất, mức độ các điểm mạnh, điểm yếu đó để không chọn nhầm người và phải có cách bố trí, sắp xếp nhân sự sao cho phù hợp để phát huy mặt mạnh, hạn chế mặt yếu của mỗi thành viên, bổ sung cho nhau, tạo ra một ê-kíp mạnh, một tập thể lãnh đạo tương đối hoàn chỉnh, không gây tổn thương cho lợi ích của Đảng, của quốc gia, của tập thể.

Nguyên tắc của chúng ta là "tập thể lãnh đạo", "lãnh đạo tập thể", "lãnh tụ tập thể". Khẳng định vấn đề này, Tổng Bí thư chỉ rõ: Chúng ta phải chăm lo xây dựng, vun xới, bổ sung, hỗ trợ lẫn nhau để mỗi người tự hoàn thiện mình, phát huy mặt tốt, khắc phục mặt yếu; để khi mỗi cá nhân đứng trong cùng một tập thể thì tập thể đó trở nên hoàn thiện hơn, toàn diện, vững mạnh hơn; và mỗi cá nhân cũng trở nên tốt hơn, phát huy được nhiều hơn phẩm chất và năng lực của mình. Tránh tình trạng "cua cậy càng, cá cậy vây", tự cao tự đại, coi thường người khác, không phối hợp, hợp tác tốt.

Trên cơ sở xác định rõ vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội cũng như các yêu cầu, nội dung, phương pháp, cách thức tiến hành sáng rõ cho công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội XIV đều hướng đến một mục tiêu cao nhất, đồng thời cũng là trách nhiệm, như nhấn mạnh của Tổng Bí thư, đó là: Phải xây dựng được một Ban Chấp hành Trung ương mạnh, một Bộ Chính trị mạnh, một Ban Bí thư mạnh, thật sự đoàn kết, thống nhất cao xung quanh người đứng đầu để đủ sức gánh vác trọng trách vinh quang nhưng rất nặng nề của mình là lãnh đạo hoàn thành sứ mạng lịch sử, nhiệm vụ chính trị của mình, tổ chức toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ra sức phấn đấu, vượt mọi khó khăn, gian khổ, xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh; Đất nước ta ngày càng phát triển; Nhân dân ta ngày càng ấm no, hạnh phúc, xứng đáng với niềm tin yêu và sự mong đợi của toàn Đảng, toàn dân.