Bài học chưa xa
Thời điểm chuẩn bị nhân sự cho Đại hội XIII của Đảng đúng vào thời kỳ chuyển giao thế hệ. “Từ lớp cán bộ sinh ra, lớn lên, được rèn luyện, trưởng thành trong những năm tháng kháng chiến, chủ yếu được đào tạo ở trong nước và các nước xã hội chủ nghĩa trước đây, sang lớp cán bộ sinh ra, lớn lên, trưởng thành trong hòa bình và được đào tạo từ nhiều nguồn, nhiều nước có thể chế chính trị khác nhau”(1).
Đây là vấn đề cực kỳ quan trọng mà Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước Nguyễn Phú Trọng nhấn đậm trong bài viết mới đây về “Một số vấn đề cần đặc biệt quan tâm trong công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội XIII của Đảng”. Bởi lẽ, cách mạng vô sản được chia làm hai giai đoạn rõ rệt: Giai đoạn cách mạng giải phóng dân tộc, lật đổ ách thống trị của phong kiến, đế quốc, lập nên chính quyền nhân dân của chế độ mới và tiếp theo là giai đoạn cách mạng xã hội chủ nghĩa xây dựng chủ nghĩa xã hội (CNXH) trên đất nước đã được giải phóng. Ở giai đoạn đầu, mặc dù đầy gian khổ, hy sinh và tổn thất vô cùng lớn, nhưng xét về thời gian thì vẫn là “hữu hạn”, tức là có thể lượng ước được tương đối chính xác thời điểm của thắng lợi…
Trong thời gian của cách mạng giải phóng dân tộc thường chỉ do một đến hai thế hệ cán bộ nối tiếp nhau giữ vai trò lãnh đạo. Bởi vậy, tính liên tục, tính kiên định, tính nhất quán đường lối cách mạng được bảo đảm chắc chắn. Còn lâu dài là giai đoạn xây dựng CNXH, vừa khó đoán định chính xác được đến năm, tháng nào thì cơ bản hoàn thành, vừa phải chuyển giao nhiệm vụ qua nhiều thế hệ, và lại chưa định hình được mô hình CNXH hoàn chỉnh, phải vừa làm vừa rút kinh nghiệm “qua sông phải dò từng bước”. Trong điều kiện đó, việc chuyển giao thế hệ sẽ có nhiều khó khăn, phức tạp. Nếu chuyển giao không bài bản, không tỷ mỷ, không chi tiết, không cặn kẽ, không “chọn được mặt gửi vàng” thì nguy cơ sẽ dễ xuất hiện những trục trặc lớn. Đặc biệt là càng về sau, các “hậu duệ” càng ít thấm nhuần những gian khổ, hy sinh, tổn thất của các thế hệ cha ông nếu họ không được giáo dục kỹ càng, nếu không có sự hiểu biết sâu sắc lịch sử của đất nước, của dân tộc.
Maicơ Đavit Đoy, một trí thức người Mỹ đã từng sống ở Liên Xô trước đây 16 năm, đã đi khắp cả 15 nước cộng hòa, ông đã có một nhận xét tinh tế rất đáng lưu tâm: “Theo tôi, những gian khổ trên con đường đi lên CNXH đã khiến rất nhiều người đi đến kết luận sai lầm rằng ở phương Tây có một con đường khác ít gian khổ hơn nhiều, khi xây dựng một thế giới “văn minh”, và sự kém hiểu biết về bản chất của chủ nghĩa tư bản đã làm cho nó trở thành sự tìm kiếm dễ dàng và là vật hy sinh cho những điều kỳ diệu của thương trường”(2). Nói lại những chuyện này là muốn lưu ý đến những sai lầm chủ quan, “tự diễn biến” của những lớp người hậu thế chịu trách nhiệm đối với vận mệnh của đất nước, của nhân dân ở những nước mà cách mạng giải phóng dân tộc đã thành công rất sớm, đã có thời gian dài xây dựng CNXH, thậm chí có nước đã trở thành cường quốc hùng mạnh... mà còn sụp đổ. Đó là bài học thực tế xương máu, rất đau đớn mà chúng ta phải hết sức quan tâm, phải luôn luôn cảnh giác và phòng ngừa... Bởi vậy, Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước Nguyễn Phú Trọng đã chỉ rõ, “Chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và một số nước Đông Âu sụp đổ là do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân rất quan trọng là lựa chọn, bố trí sai một số cán bộ lãnh đạo cấp chiến lược, nhất là cấp cao nhất”(3).
Thống nhất cao độ, hành động quyết liệt…
Trở lại công việc của chúng ta, làm sao để có thể chuyển giao thế hệ một cách đúng đắn nhất. Đó là vấn đề phải được xem xét, tiến hành thận trọng và bảo đảm chắc chắn nhất. Đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ thì từ nhiều nguồn, nhưng đào tạo, giáo dục chính trị thì chủ yếu là nguồn trong nước. Đảng ta đã tiến hành thường xuyên, liên tục qua trường lớp, qua sinh hoạt Đảng đối với tất cả các thế hệ kế tiếp nhau, cả trong lý luận và cả trong hành động thực tế. Bây giờ là lúc lựa chọn cho được những người “học và hành”, “nói và làm” tốt nhất (dù từ nguồn nào), bằng các tiêu chí cụ thể có tính chất là “thước đo” căn bản:
1. Thế hệ mới được chuyển giao nhiệm vụ lãnh đạo cách mạng trong giai đoạn mới phải là những người kiên định, thống nhất cao độ và hành động quyết liệt trên vị trí công tác của mình, góp phần phục vụ đắc lực cho mục tiêu, cho con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn, đó là "độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội". Có nhận thức đúng đắn, nhiệt tình, lao tâm khổ tứ, chí thú với nhiệm vụ và trách nhiệm cao trước công việc. Kết quả công tác phải là những “sản phẩm” cụ thể, hoàn thiện, được đánh giá tốt, xuất sắc. Bảo vệ, kế tục, phát huy và phát triển được những thành quả to lớn, quý báu của các thế hệ cha anh, của các lớp người tiền nhiệm.
2. Thế hệ mới được chuyển giao phải là những người có phẩm chất đạo đức, tư cách tốt, có cuộc sống lành mạnh, trong sáng. Đặc biệt, trước hết và trên hết là bản thân phải tuyệt đối không tham nhũng; gia đình, vợ, chồng, con cái không liên quan gì đến tham nhũng, sống trong phạm vi công sức, thành quả lao động với những thu nhập hợp pháp của chính mình. Cũng phải mở ngoặc nói thêm rằng, tham nhũng là “căn bệnh” tệ hại nhất trong xã hội. Nếu nhà tư bản bóc lột, họ còn phải đầu tư vốn liếng, công sức quản lý, điều hành công nhân sản xuất thì họ mới có được giá trị thặng dư; còn tham nhũng thì không mảy may vốn liếng, không chút tiêu hao lao động mà thu về của cải lớn, thậm chí rất lớn, cực lớn (như vụ án MobiFone mua 95% cổ phần của AVG, có người một lần nhận quà biếu tới 3 triệu USD) thì đó là siêu bóc lột, trong khi Điều lệ Đảng đã chỉ rõ, đấu tranh để “không còn người bóc lột người...”.
3. Thế hệ mới được chuyển giao phải là những người có tri thức khoa học, biết nhìn xa, trông rộng, có tầm hiểu biết sâu sắc nhiều mặt và luôn luôn tự bổ sung kiến thức, tổng kết thực tế làm giàu có thêm, phong phú hơn kinh nghiệm thực tiễn cho mình. Vì trong số họ sẽ có nhiều người được tham gia cơ quan chính trị các cấp. Ở Ban Chấp hành Trung ương, họ có trách nhiệm tham gia, quyết định đường lối, chính sách của Đảng; ở Đảng bộ cấp tỉnh, họ có vai trò cụ thể hóa đường lối thành chương trình hành động, hoạch định những chính sách riêng, “đặc thù” phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của địa phương mình. Họ phải là những người có đầy đủ bản lĩnh, năng lực, trình độ lãnh đạo, quản lý và là người hoạt động thực tiễn có hiệu quả cao. Lại cũng phải nói thêm, trong chiến tranh, khi thủ trưởng hô “Xung phong” thì lập tức tất cả các chiến sĩ đều bật dậy, xông lên như vũ bão về phía quân thù; nhưng trong chỉ đạo phát triển kinh tế thời bình (tỷ dụ, muốn cho con lợn mau lớn, củ khoai mau to, bông lúa mẩy hạt...) thì không thể sử dụng “khẩu lệnh” đó được. Muốn vậy, phải có và phải biết ứng dụng tích hợp nhuần nhuyễn, kiên trì nhiều vấn đề có tính quy luật, khoa học về đất đai, thổ nhưỡng, về giống cây trồng, vật nuôi... thì mới hy vọng đạt được kết quả mong muốn... Nghĩa là đảng viên, người lãnh đạo, quản lý trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 phải là những người thực sự có tri thức, nhiệt huyết, có năng lực sáng tạo và hành động kiên nhẫn, quyết liệt mới đạt được mục tiêu đã được xác định.
4. Thế hệ mới nhận sự chuyển giao phải là những người biết giữ gìn và phát huy cao độ tinh thần đoàn kết thống nhất, vì đoàn kết là sức mạnh và là một truyền thống quý báu và tốt đẹp của dân tộc ta. Trong phạm vi quản lý, lãnh đạo, họ phải là những người quy tụ được đội ngũ cán bộ, công chức, người lao động trên cơ sở thực thi nhiệm vụ chính trị của đơn vị, của địa phương. Họ phải là hạt nhân của đoàn kết, phải biết tập hợp đội ngũ trí thức và biết sử dụng có hiệu quả “chất xám” của đội ngũ đó. Hơn thế nữa, họ còn phải biết bồi dưỡng, phát huy, nhân lên tri thức của cán bộ chuyên môn, cán bộ khoa học. Họ phải là những nhà tổ chức, quản lý, lãnh đạo có tâm, có tầm thực hiện công việc có hiệu quả nhất. Họ phải là người nắm vững và nhận xét cán bộ một cách khách quan, công minh, đúng đắn nhất; thật lòng thương mến đội ngũ lao động, cán bộ, công chức dưới quyền quản lý nói chung, biết quý trọng những người “làm được việc” nói riêng…
Như Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước Nguyễn Phú Trọng đã đúc rút một cách súc tích, ngắn gọn và cô đọng: “Phải vừa có Đức vừa có Tài, trong đó Đức là gốc (“chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”)(4).
__________
(1), (3) và (4): Một số vấn đề cần được đặc biệt quan tâm trong công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội XIII của Đảng. Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước, Trưởng Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIII của Đảng, Báo Đại biểu Nhân dân số 118, ngày 27.4.2020.
http://daibieunhandan.vn/default.aspx?tabid=73&NewsId=435018
(2) Niềm tin bất tử vào “huyền thoại”; Báo Sự Thật, Nga, ngày 12.5.1994.
