Nước mắm Cát Hải - nước chấm nổi tiếng Việt Nam

Nghề làm nước mắm ở Cát Hải tính năm có cách nay hơn một trăm năm, tính thế kỷ đã là sang thế kỷ thứ ba. Nước mắm Cát Hải bắt nguồn từ cái tên nước mắm Vạn Vân. Cơ sở nước mắm Vạn Vân được thành lập năm 1916 với 56 nhà tư sản tiểu chủ ở Cát Hải, trong đó Vạn Vân là cổ đông lớn nhất. Đến năm 1959, cơ sở này trở thành lập Xí nghiệp Công tư hợp doanh nước mắm Cát Hải...; sau cổ phần hóa năm 2001, trở thành Công ty Cổ phần chế biến và dịch vụ thủy sản Cát Hải.

Từ xưa, nước mắm Vạn Vân nổi tiếng Đông Dương bởi chất lượng và hương vị hiếm có với độ đạm từ 15 đến 40%/1 lít. Nhắc đến nước mắm dân Bắc kỳ có câu: Dưa La, húng Láng, nem Báng, tương Bần/ nước mắm Vạn Vân, cá rô Đầm Sét.  Ngày nay, nước mắm Cát Hải lọt tốp 10 đặc sản nước chấm và gia vị nổi tiếng Việt Nam, nhiều năm liền được người tiêu dùng bình chọn là Hàng Việt Nam chất lượng cao.

Cùng với việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất có lựa chọn, điển hình là áp dụng hệ thống quản lý an toàn thực phẩm quốc tế (HACCP) nhằm bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng, Công ty Cổ phần chế biến dịch vụ thủy sản Cát Hải đặc biệt coi trọng bí quyết truyền thống của ông tổ nghề. Chế biến chượp – công đoạn quyết định chất lượng nước mắm Cát Hải -  hầu như được làm thủ công. Nguyên liệu là các loài cá biển như Nhâm, Nục, Quẩn, Mực, Cơm, trong đó chủ yếu vẫn là cá Nhâm vì loại cá này có rất nhiều ở vùng biển Cát Hải - Long Châu, khi sử dụng làm mắm có mùi thơm đặc biệt. Cá làm mắm phải được vệ sinh sạch sẽ, sau đó đem trộn với muối và đưa vào các chum sành hoặc bể để ủ tạo hương (gọi là chượp). Đối với mắm Cát Hải, điều không thể thiếu là đem chượp phơi nắng, thỉnh thoảng phải đánh đảo đều cho ngấu. Chượp ủ và phơi nắng đủ từ 1 – 2 năm cho cá tự chín. Khi đó chượp hết mùi tanh, chuyển sang mùi thơm đặc trưng, nước chuyển màu vàng nhạt cánh gián mới được đưa vào lọc thành nước mắm. Một yếu tố nữa làm nên hương vị đặc trưng của nước mắm Cát Hải là điều kiện tự nhiên sẵn có của vùng biển đảo này như nắng, gió, nguồn nước và môi trường phù hợp tác động vào quá trình phát triển của vi sinh phân giải cá thành nước mắm.

Giám đốc Công ty Cổ phần chế biến và dịch vụ thủy sản Cát Hải Vũ Văn Cao cho biết, vệ sinh an toàn thực phẩm là quan tâm hàng đầu của Công ty. “Chúng tôi xác định: mua nguyên liệu sạch; bảo đảm chế biến chượp được chín; kiểm soát công đoạn nấu cô để đảm bảo độ chín và vệ sinh của bán thành phẩm; bao bì chứa sản phẩm phải tuyệt đối sạch”. Không một loại hóa chất nào được sử dụng để tạo hương, tạo mùi hay tạo màu, tất cả những thứ đó đều có được từ cá và muối. Vì vậy, nước mắm Cát Hải bảo quản được dài thời gian mà không giảm chất lượng và mùi vị.

Hơn 10 năm bán hàng tại khu du lịch Cát Bà, Hải Phòng, chị Phạm Thị Triều cho biết, sản phẩm nước mắm Cát Hải được rất nhiều khách du lịch ưa chuộng. “Hầu hết khách đến đây đều hỏi mua nước mắm thương hiệu Cát Hải”. Ông Bùi Xuân Đính, một người dân quê đảo tâm sự: từ xưa tới nay, gia đình ông chỉ ăn nước mắm Cát Hải. Ông cũng thường mua nước mắm Cát Hải làm quà cho các bạn khi đi thăm họ và họ rất khen ngợi. Thậm chí, một đầu bếp người Pháp, ông Didlier Corlou, gửi thư cho Giám đốc Vũ Văn Cao, trong đó viết: “Tôi gửi lời cảm ơn chân thành tới ông và cộng sự đã cho ra những sản phẩm chất lượng cao mà tôi đã được sử dụng hơn 10 năm nay, từ khi tôi còn ở khách sạn Metropole Hà Nội đến bây giờ tại nhà hàng của tôi Laverticale...”.

Hiện nay nước mắm Cát Hải đã được đông đảo người tiêu dùng trong và ngoài nước biết đến. Tại Việt Nam nước mắm Cát Hải đã có mặt ở 24 tỉnh, thành phố phía Bắc và TP Hồ Chí Minh với  hơn 700 đại lý và điểm bán hàng lớn nhỏ. Không chỉ ở thị trường trong nước, nước mắm Cát Hải còn có mặt tại nhiều nước như Trung Quốc, Đông âu, Philippines, Lào... Từ chỗ chỉ có 2 loại nước mắm, hiện nay Công ty Cổ phần chế biến và dịch vụ thủy sản Cát Hải đã có 16 sản phẩm các loại như nước mắm chắt, cao đạm, cá quẩn, cá mực, mắm tôm... Mỗi năm, Công ty đưa ra thị trường 3 - 4 triệu lít nước mắm các loại và luôn tiêu thụ hết, mang lại doanh thu hàng trăm tỷ đồng. Hiện tại, Công ty đã chuẩn bị đầy đủ  nguyên liệu để năm 2013 có thể đưa ra thị trường 4,4 triệu lít sản phẩm nước mắm các loại và tiếp tục phát triển đại lý ở trong và ngoài nước.