Nữ hoàng của nghệ thuật múa

      Huyền thoại múa đã mang lại danh tiếng cho đất nước Nam á vừa bước sang tuổi 75. Bà trông vẫn duyên dáng và mảnh mai, giống như bức ảnh bà trong buổi biểu diễn công cộng đầu tiên được treo trên tường nhà con gái bà...
      Buổi biểu diễn đó ở Trung tâm Pageant của Lanka vào năm 1948. Trang phục của bà được làm rất đặc biệt. Váy, băng tay áo và áo choàng đều do Somabandu, một sinh viên của Chitrasena thiết kế. Trang phục đầu tiên mà bà mặc giờ đây được xem là trang phục truyền thống của các vũ nữ Kandya.
      Những bài múa quen thuộc của Vajira bấy giờ là Chandali, câu chuyện phát triển từ câu nói của Tagore về chế độ đẳng cấp, Nala Damayanthi và Karadiya, cả hai vốn được đánh giá cao ở Australia và New Zealand. Năm 1952 đánh dấu sự ra đời của tác phẩm đầu tiên do Vajira sản xuất – Kumudini dành cho trẻ em. “Vở kịch nói về một bông hoa nở vào ban đêm và một cuộc đối thoại ngắn giữa mặt trời và mặt trăng”, Vajira nói. Các bài hát cho Kumudini do Ananda Samarakoon đảm nhiệm, còn Amaradeva phụ trách phần âm nhạc.
      Mẹ của Vajira là một giáo viên phổ thông và luôn khuyến khích các con theo đuổi nghệ thuật. Chính Chitrasena cũng đã thuyết phục bố mẹ của Vajira cho phép cô coi múa là sự nghiệp.
      "Trong những năm 1940, có một nhận thức mới về nền văn hoá của chúng tôi. Trước đó, chúng tôi chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ văn hoá phương Tây. Lúc ấy, chẳng ai quan tâm gì đến văn hoá của chúng tôi”, Vajira nhớ lại. 
      Khi viết về Vajira, không thể không nhắc đến Chitrasena, người đã qua đời vào tháng 7.2005 và sự hợp tác đã thay đổi truyền thống múa ở Sri Lanka. Vajira nói, Chitrasena đã hồi sinh nghệ thuật này và tin tưởng rằng phụ nữ nên múa chuyên nghiệp. Vì thế, Vajira đã truyền nữ tính vào điệu múa Kandya. "Từ khi tôi bắt đầu ở Chitrasena Kalayathanaya, ngày nào tôi cũng múa. Múa đã ăn sâu vào người tôi”.  
      Nhiều năm qua, Vajira đã phát triển những kỹ thuật và phong cách mới. Bà kết hôn với Chitrasena năm 1950 và tiếp tục múa, kể cả khi đang... mang bầu. Từ năm 1948 đến 1998, Vajira thường xuyên có mặt trên sân khấu, biểu diễn ở những nhà hát danh tiếng nhất trên thế giới...
      Mặc dù có những đóng góp lớn cho sự phát triển của văn hoá - nghệ thuật Sri Lanka, Vajira và Chitrasena vẫn phải di chuyển từ nơi này sang nơi khác vì không có nổi một chỗ ở cố định. Khi nhà ở Colpetty của họ bị chính quyền tiếp quản năm 1982, Chitrasena chuyển tới Mahara còn Vajira ở lại Colombo, trong nhà của con mình để tham gia lớp múa. Theo Vajira, môi trường xung quanh nhà Mahara không thích hợp để sống vì nó đối mặt với một nhà máy cao su còn không khí và nước thì bị ô nhiễm.
      Nhu cầu về một ngôi nhà ổn định của họ thành hiện thực khi cựu Tổng thống Chandrika Kumaratunga tặng một mảnh đất để xây dựng trường Chitrasena Kalayathanaya. Cuối cùng thì giấc mơ của họ đã được trọn vẹn. Trường Chitrasena Kalayathanaya gần được hoàn thiện và hiện có 150 học viên.
      Trường Chitrasena Kalayathanaya nhằm bảo tồn nghệ thuật và những điệu múa truyền thống của Sri Lanka. Chitrasena và Vajira cùng đào tạo ra nhiều thế hệ diễn viên múa, trong đó có cả con cái họ. Vào thời điểm mà các kênh truyền hình đầy ắp hình ảnh các thiếu niên xoay tròn theo giai điệu Bollywood, họ vẫn giữ truyền thống múa trong hơn 65 năm qua theo lối nguyên thuỷ và tiếp tục làm như thế.
      Những người con của họ - Upeka, Anjalika và Anudhaththa đều trở thành diễn viên múa và giờ đây, các cháu của họ cũng đang tiếp nối nghiệp này. Heshma tham gia quản lý trường và Anjalika bắt đầu dạy cho trẻ em từ 5 - 7 tuổi các kỹ thuật thiết yếu...

Hoàng Diễm