Trường hợp bệnh nhân T.V.C (Ninh Bình) nhập viện trong tình trạng đau bụng, bí trung đại tiện. Trước đó khoảng 3 ngày, người bệnh có ăn 3 trái hồng ngâm, sau ăn có biểu hiện đau bụng âm ỉ thượng vị, rồi đau bụng từng cơn tăng dần, bí trung đại tiện.
Qua thăm khám thực tế, kết hợp cùng các kết quả xét nghiệm cận lâm sàng-chẩn đoán hình ảnh, thống nhất ý kiến chuyên môn, chẩn đoán người bệnh tắc ruột do bã thức ăn/ bệnh nhân có bã thức ăn lớn ở dạ dày. Sau đó, chỉ định phẫu thuật mở bụng làm tan bã thức ăn ruột non, đẩy bã thức ăn xuống đại tràng kết hợp mở dạ dày.
Ca phẫu thuật diễn ra thành công, bệnh nhân được chuyển về khoa Ngoại Tổng hợp tiếp tục điều trị, theo dõi. Sau phẫu thuật 6 ngày, người bệnh hồi phục ổn định với vết mổ liền khô, ít đau, đã có thể ăn uống và đi lại nhẹ nhàng.
Bác sĩ chuyên khoa Ngoại Tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Ninh Bình cho biết, tắc ruột do bã thức ăn là một trong những cấp cứu ngoại khoa thường gặp và đều phải điều trị bằng phương pháp phẫu thuật để làm tan khối bã thức ăn hoặc lấy ra ngoài. Hiện tượng này, xảy ra khi bệnh nhân bị một khối bã thức ăn (nguồn gốc thực vật, động vật, khối lông tóc hoặc khối hỗn hợp nhiều loại) hình thành ở dạ dày rồi di chuyển xuống làm tắc tại ruột non.
Đa phần, do người bệnh ăn phải những loại thực phẩm có nhiều chất tanin bao gồm hồng ngâm, ổi, sung, hạt hoa quả và các loại thực phẩm khó tiêu hóa, có nhiều chất bã xơ, sợi dai như măng, mít, kẹo cao su. Trong đó, tanin và chất xơ khi gặp môi trường axit trong dạ dày sẽ gây phản ứng kết tủa, vón lại thành khối bã rắn chắc.
Bên cạnh đó, các dấu hiệu tắc ruột do bã thức ăn như sau:
- Đau bụng: Thường là triệu chứng xuất hiện đầu tiên. Đau xuất hiện đột ngột dữ dội, cường độ ngày càng tăng dần, từng cơn, vị trí thường quanh rốn.
- Chướng bụng: Do thức ăn bị ứ đọng phía trên vị trí tắc, do hơi sinh ra từ thức ăn ứ đọng và nuốt vào nhưng không lưu thông được.
- Buồn nôn, nôn: Nếu tắc cao bệnh nhân có biểu hiện buồn nôn, nôn rất nhiều, tắc thấp có thể bệnh nhân chỉ cảm thấy buồn nôn. Chất nôn lúc đầu là thức ăn, sau đến dịch mật và dịch tiêu hoá.
- Bí trung đại tiện. Bệnh nhân không đánh hơi và đại tiện được thể hiện sự ngừng lưu thông trong lòng ruột. Đây là dấu hiện quan trọng để chẩn đoán tắc ruột.
Để phòng ngừa tắc ruột do bã thức ăn, bác sĩ khuyến cáo người dân cần:
- Không nên ăn quá nhiều trái cây có vị chát chứa nhiều tanin, không ăn chúng lúc đói hoặc ăn chung với thức ăn có nhiều chất đạm.
- Nên tránh việc nuốt trực tiếp các thức ăn cứng, dai vì chúng có thể tạo thành nhân cho các thực phẩm khác kết dính vào.
- Khi chế biến thức ăn cần nấu chín, ninh nhừ và cần nhai kỹ trước khi ăn.
- Với những người có nguy cơ cao như người già, mất răng, phẫu thuật cắt dạ dày, trẻ em… cần rất lưu ý chọn thực phẩm mềm dễ tiêu.
- Xây dựng thói quen tập thể dục đều đặn mỗi ngày để giúp cho ruột được kích thích và dễ dàng co bóp cũng như lưu thông tốt hơn, nên duy trì thói quen uống đủ nước mỗi ngày, ít nhất 2 lít nước/ngày.
Với các trường hợp bệnh nhân tắc ruột do bã thức ăn đều cần phẫu thuật cấp cứu, nếu không điều trị kịp thời sẽ có nguy cơ, vỡ ruột, nhiễm trùng ổ bụng, rối loạn điện giải, nhiễm trùng máu, thậm chí tử vong. Vì vậy, khi có các triệu chứng đau, chướng bụng bất thường thì tuyệt đối không nên chủ quan, tự ý mua thuốc uống, người bệnh cần đến các cơ sở y tế uy tín để được khám và chẩn đoán chính xác, có hướng can thiệp kịp thời.
