Nơi từng xảy ra cháy vẫn kín người thuê vì giá rẻ, người dân cần nêu cao tinh thần PCCC

Đêm 24/5/2024, ngõ nhỏ số 43 Trung Kính sáng rực trong ánh lửa và tiếng còi cứu hoả. Mười bốn người thiệt mạng, trong đó có cả trẻ nhỏ. Căn nhà sáu tầng bị thiêu rụi trong vòng chưa đầy một tiếng đồng hồ.

Cho đến giờ, bà H. (nhân vật xin phép giấu tên) - một người dân sống gần khu vực xảy ra hoả hoạn vẫn không khỏi bàng hoàng:

“Nghĩ lại vẫn thấy lạnh cả người chú ạ. Dù lực lượng chức năng đã cố gắng nỗ lực nhưng lửa bùng lên quá mạnh và nhanh khiến không ai trở tay kịp. Nhìn từng người được nằm trên cáng bê ra mà đến giờ tôi vẫn lạnh cả sống lưng. Giờ chỉ cần ngửi thấy mùi khói thôi là ngay lập tức, cả nhà phải đi kiểm tra ngay mọi ngóc ngách.”

Căn nhà xảy ra vụ cháy năm xưa đã được sửa chữa hoàn toàn. Một “cò” đất đứng ra cho thuê lại. Một người thuê nhà nói rằng mình biết đây là nơi xảy ra vụ cháy, nhưng vẫn chấp nhận ở vì giá rẻ hơn mặt bằng chung.

Khói có thể tan nhưng nguy cơ liệu có tàn?

Theo thống kê của Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu hộ cứu nạn (Bộ Công an), chỉ trong năm tháng đầu năm 2025, cả nước đã xảy ra 1.497 vụ cháy, khiến 39 người chết, 39 người bị thương và thiệt hại tài sản lên đến 138 tỷ đồng. Đáng chú ý, 821 vụ (tức hơn một nửa) xảy ra tại các khu vực đô thị. Có 10 vụ cháy xảy ra ở chợ. Trong 863 vụ đã xác định được nguyên nhân, có tới 73% bắt nguồn từ sự cố điện.

Đó là một con đáng báo động. Một sự thật trần trụi rằng: cái chết có thể bắt đầu từ một ổ cắm quá tải, một bóng đèn rò điện, hay một dây nối dài cắm chập vào nhau treo lơ lửng trên vách tường ẩm mốc.

Thực tế, ở Hà Nội - nơi đô thị hoá và dân cư đông đặc đang tồn tại hàng ngàn khu nhà trọ tự phát, phòng cho thuê chật hẹp, cầu thang dựng tạm, dây điện lằng ngoằng không có bảo hộ, hàng lang biến thành bếp nấu ăn, bếp gas để sát lối. Một không gian sống mà bất kỳ ngọn lửa nào cũng có trở thành bản án tử hình.

Sự nguy hiểm nằm trong từng góc nhà, từng đoạn ngõ nhỏ nhưng điều nguy hiểm hơn cả là thái độ xem nhẹ rủi ro. Một khi nỗi sợ chỉ kéo dài vài tuần sau mỗi vụ cháy, rồi lắng xuống như mặt hồ thì những ký ức tang thương sẽ sớm bị lãng quên. Và khi đó, chúng ta sẽ lại đọc những con số thương vong mới. Có thể là mười bốn, có thể là nhiều hơn.

Trong nhiều khu dân cư, lời cảnh báo vẫn vang lên: “Cẩn thận nhé, ngõ này từng cháy rồi đấy.” Nhưng lời nhắc ấy thường được đáp lại bằng một nụ cười xã giao: “Ờ, chắc giờ không sao đâu.”

Vậy nếu ngọn lửa một lần nữa bùng lên, ta sẽ làm gì?

Trong hầu hết các vụ cháy lớn từng ghi nhận tại đô thị, nạn nhân tử vong thường không phải vì bị lửa thiêu trực tiếp, mà do ngạt khói, mất phương hướng, không có lối thoát hiểm, hoặc thoát không kịp vì căn nhà chỉ một lối ra

Điều đó càng khiến câu hỏi trở nên nhức nhối: tại sao đến giờ, những khu trọ tối tăm, những ngõ sâu chỉ vừa một xe máy, những giếng trời vừa là khe thoáng vừa là ống khói vẫn tiếp tục tồn tại mà không có bất kỳ biện pháp cải tạo nào?

Phòng cháy không thể là một chiến dịch truyền thông ngắn hạn. Đó phải là nền tảng sống. Một xã hội phát triển không thể cho phép cư dân sống trong “bẫy lửa” mà họ không hề hay biết hoặc biết mà chọn cách phớt lờ đi.

Chúng ta không thể để những đứa trẻ sống trong căn phòng không có cửa sổ, cạnh hành lang đầy bình gas và dây điện bọc nilon. Không thể để người dân khi nghe tiếng còi cứu hoả lại tự hỏi: Lần này lại cháy ở đâu?

Vì vậy, khi nhắc đến vụ cháy Trung Kính, đừng chỉ gọi đó là một “tai nạn thương tâm”. Hãy gọi nó là một “hồi chuông cảnh tỉnh”. Bởi không có nỗi đau nào là đủ nếu nó không khiến người ta thay đổi về nhận thức. Và không có căn nhà nào thực sự được sửa chữa nếu con người bên trong nó vẫn sống bằng sự chủ quan.