Nobel Hòa bình 2014
hy vọng cho phụ nữ Pakistan

Malala Yousafzai trở thành nhân vật nổi tiếng toàn thế giới cách đây 2 năm khi cô bị quân Taleban bắn vào đầu trong cuộc đấu tranh cho quyền được đi học của các trẻ em gái. Sau vụ việc này, Malala đưa tới Anh để được điều trị. Cô nhận được tin đoạt giải Nobel Hòa bình khi đang trong giờ học ở thành phố Birmingham. Từ nước Anh xa xôi, Yousafzai tiếp tục nỗ lực không mệt mỏi cho sự nghiệp đấu tranh bảo vệå quyền của nữ giới, những đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong một xã hội còn nhiều hủ tục và định kiến nặng nề như Pakistan, nơi có đông tín đồ Hồi giáo.

Thảm kịch và sự thành công của Yousafzai đã trở thành nguồn cổ vũ tinh thần cho các bé gái nói riêng và nữ giới Pakistan nói chung. Saima Bibi mới chỉ 13 tuổi khi buộc phải trở thành vợ một người đàn ông hơn mình nhiều tuổi, trở thành vật hiến tế cho một món nợ danh dự của gia đình - một tập tục phổ biến tại thung lũng Swat ở Tây Bắc Pakistan. Đây cũng chính là nơi chôn nhau cắt rốn của Yousafzai. Từ một học sinh luôn đứng đầu lớp về học tập, Bibi buộc phải từ bỏ giấc mơ học hành để thực hiện thiên chức làm vợ - làm mẹ khi chưa kịp dạy thì. Giờ đây, khi đã 22 tuổi và có 4 đứa con, cô nói rằng Yousafzai là một tấm gương và nguồn động viên để cô nói chuyện thẳng thắn với chồng và gia đình bên chồng về mong muốn được trở lại trường học, và mong muốn các con của mình được học hành đến nơi đến chốn. Cô cho biết thực sự ấn tượng trước các bức ảnh của Yousafzai xuất hiện trên các trang báo cùng những bài viết về giải thưởng Nobel Hòa bình, về những nỗ lực của nữ chủ nhân trẻ tuổi đấu tranh cho quyền lợi của phái yếu trong các xã hội tồn tại nhiều định kiến. Tuy nhiên, Bibi đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ gia đình, cho rằng những việc Yousafzai đang làm là đi ngược lại giáo lý đạo Hồi. Nhưng theo Bibi, cô và Yousafzai có xuất phát điểm giống nhau, điểm khác biệt là Bibi không được lựa chọn con đường đi của mình.

Chưa vội bàn tới những tác động của giải thưởng Nobel Hòa bình đối với xã hội Pakistan, giải thưởng này đã được chính giới và báo giới tung hô. Giải thưởng cũng là một điểm sáng đối với ngành giáo dục Pakistan khi tỷ lệ mù chữ, thất học ở mức cao ngất ngưỡng, đặc biệt ở các bé gái.

Sumera Khan, 21 tuổi, cũng là một trường hợp điển hình. Cô đã buộc phải bỏ dở sự nghiệp học hành ở lớp 8, không phải vì lấy chồng mà vì không có trường riêng cho nữ sinh lớp lớn. Hiện cô đã là mẹ của hai đứa con và vẫn không thể quên được giấc mơ học hành của mình. Cô cho biết cha mẹ đã cấm cô học cùng các bạn trai khi qua bậc tiểu học và Yousafzai cũng trở thành tấm gương sáng. Theo Khan, hiện cô đã có kế hoạch đi học trở lại và khao khát được nói lên tiếng nói của mình như Yousafzai.

Trong khi Yousafzai buộc phải rời bỏ đất nước khi mới 15 tuổi, hàng triệu trẻ em Pakistan không được tới trường. Dưới cái nhìn định kiến hà khắc của xã hội, trẻ em gái chỉ là những đồ vật trong các cuộc mặc cả, gả bán cho những người đàn ông giàu có. Chính vì vậy, Giải thưởng Nobel Hòa bình của Yousafzai được hy vọng sẽ tác động tích cực tới tâm lý của nữ giới nước này. Theo họ, các bé gái có thể vượt qua các định kiến ăn sâu vào tiềm thức xã hội về thân phận người phụ nữ. Lấy sự thành công của Yousafzai là một điển hình, họ có thể đứng lên đấu tranh chống sự thù địch từ trong chính gia đình mình và dựa vào sự hỗ trợ của những người đàn ông biết lẽ phải trong nhà - như trường hợp bố của Yousafzai.

Fazeelat Akbar, nữ bác sỹ 32 tuổi tại Islambad, cho biết cô hy vọng sự thành công của Yousafzai sẽ khiến phái mạnh tại nước này nhìn nhận lại bản thân và thay đổi nếp suy nghĩ lâu nay. Cô nói: tôi đã buộc bố mẹ mình phải cho tôi tiếp tục sự nghiệp học tập sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông. Tôi xác định theo đuổi ngành y và may mắn khi có một người bố như bố của Yousafzai. Ông đã hiểu và luôn ủng hộ tôi.

Theo các số liệu thống kê chính thức, chỉ có khoảng 69% bé trai và 44% bé gái được tới các trường tiểu học ở Swat. Tỷ lệ này sẽ giảm xuống mức tương ứng là 5% và 2% khi các em bước vào bậc trung học cơ sở (14 tuổi). Swat là một phần trong bức tranh ảm đạm của ngành giáo dục Pakistan nói chung. Để có một sự đổi thay, Pakistan có lẽ không chỉ cần một giải Nobel Hòa bình.