Nỗ lực cải thiện dinh dưỡng, nâng cao sức khỏe toàn dân

Nâng cao tầm vóc, thể lực, trí tuệ người Việt Nam

Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt với mục tiêu chung là bảo đảm dinh dưỡng hợp lý để cải thiện tình trạng dinh dưỡng phù hợp từng đối tượng, địa phương, vùng, miền, dân tộc, góp phần giảm thiểu gánh nặng bệnh tật, nâng cao tầm vóc, thể lực và trí tuệ của người Việt Nam.

Theo thống kê những năm gần đây, tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dù đã giảm mạnh trong những năm qua, nhưng vẫn còn chênh lệch vùng miền, đặc biệt là tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi; tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở phụ nữ có thai, trẻ dưới 5 tuổi và phụ nữ tuổi sinh đẻ còn ở mức cao. Trong khi đó, tình trạng thừa cân béo phì, nhất là ở trẻ em tuổi học đường và người dân sống ở vùng thành thị.

Bên cạnh đó, còn nhiều yếu tố nguy cơ làm gia tăng tình trạng rối loạn chuyển hóa, nguy cơ mắc bệnh mạn tính không lây có liên quan đến dinh dưỡng, như tiêu thụ ít rau, lối sống tĩnh tại ít vận động, tiêu thụ nhiều các loại thức ăn nhanh, thức ăn chứa nhiều đường tự do, nhiều muối.

Kết quả Tổng điều tra dinh dưỡng cho thấy tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi của trẻ dưới 5 tuổi giảm dần, từ 29,3% (năm 2010) xuống 19,6% (năm 2020) và 18,9% (năm 2022). Tuy nhiên, tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em có sự khác biệt lớn giữa các vùng, miền, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi vẫn có tỷ lệ suy dinh dưỡng cao so trung bình cả nước.

Tình trạng thiếu vitamin A, thiếu máu thiếu sắt và thiếu kẽm vẫn là các vấn đề có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng. Tỷ lệ thừa cân béo phì đang gia tăng nhanh chóng, ở tất cả các lớp tuổi và ở tất cả các khu vực thành thị cũng như nông thôn. Thừa cân béo phì ở trẻ dưới 5 tuổi là 7,4% (9,8% ở thành thị và 5,3% ở nông thôn) và 19% ở trẻ em lứa tuổi học đường; tỷ lệ người trưởng thành thừa cân béo phì là 19%.

Triển khai đồng bộ nhiều giải pháp

Nhằm giải quyết các vấn đề dinh dưỡng và phấn đấu đạt các chỉ tiêu cơ bản về sức khỏe, ngày 5.1.2022, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng giai đoạn 2021 - 2030 tầm nhìn đến năm 2045. Ngày 19.5.2022, Bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt Kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng đến năm 2025.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số vấn đề khó khăn, thách thức trong quá trình thực hiện Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng trên toàn quốc như chưa hoàn thiện chính sách về dinh dưỡng, thiếu nguồn lực đầu tư cho dinh dưỡng ở một số nhiệm vụ, nhân lực cán bộ thực hiện công tác chăm sóc dinh dưỡng cho người dân còn thiếu và chưa bảo đảm về chất lượng, tính phối hợp liên ngành chưa cao, kiến thức thực hành dinh dưỡng của người dân còn hạn chế, truyền thông và giám sát dinh dưỡng chưa thực hiện đầy đủ.

Theo Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc và Ngân hàng Thế giới, chỉ cần đầu tư 1 USD chi phí dinh dưỡng cho trẻ trong 1.000 ngày đầu đời thì tương lai sẽ thu lại được 18 USD; trẻ em được điều trị khỏi thấp còi có khả năng thoát khỏi đói nghèo tới 33% khi trưởng thành, góp phần cho tăng trưởng GDP quốc gia từ 3 - 10%.

Do đó, để thực hiện thành công các chỉ tiêu, mục tiêu của Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng đến năm 2030 một cách bền vững, cần tiếp tục huy động các cấp các ngành, tổ chức quốc tế, xã hội và người dân để đầu tư về cả về chính sách và nguồn lực nhằm thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp cho dinh dưỡng; tăng cường phối hợp liên ngành cho hoạt động dinh dưỡng từ trung ương xuống tỉnh, huyện, xã.

Theo các đại biểu tại hội nghị, cần xây dựng và thực thi hiệu quả chính sách dinh dưỡng; tiếp tục thực hiện có hiệu quả các giải pháp giảm sự chênh lệch vùng miền, dân tộc về tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi; cải thiện tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở phụ nữ có thai, trẻ dưới 5 tuổi và phụ nữ tuổi sinh đẻ.

Đồng thời, tập trung kiểm soát tình trạng thừa cân béo phì trẻ 5 - 19 tuổi và người trưởng thành ở thành phố, thành thị; đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ về dinh dưỡng, thực phẩm phù hợp cho người Việt Nam; xây dựng kế hoạch ứng phó dinh dưỡng khẩn cấp để thích ứng với tình trạng biến đổi khí hậu, môi trường.