Những trang sử ký bằng tranh
Được trực tiếp thực hiện trên chiến trường, đánh đổi bằng mồ hôi, nước mắt, kể cả xương máu của các nghệ sĩ - chiến sĩ, nhiều nhân vật trong tranh cũng đã hy sinh, các bức ký họa kháng chiến miền Nam như trang sử ký đẹp đẽ vẫn được lưu giữ vẹn nguyên sau hơn nửa thế kỷ.
Giai đoạn 1954 - 1975, hàng nghìn ký họa đã ra đời trong cuộc chiến đầy khốc liệt, nhiều mất mát, thương đau, khi ranh giới giữa sự sống và cái chết chỉ trong gang tấc... Nhận thức được sứ mệnh lịch sử và trọng trách của mình, các họa sĩ tranh thủ từng phút từng giờ để ghi nhận thật nhanh, thật nhiều, thật chính xác từng con người, từng sự kiện, từng vùng đất. Đến nay, nhiều tác phẩm vẫn được lưu giữ, là điểm son rất riêng của nền mỹ thuật Việt Nam, góp phần làm phong phú thêm nền mỹ thuật hiện đại thế giới, đặc biệt ở mảng ký ức tư liệu nghệ thuật.

Bộ sưu tập "Ký họa kháng chiến" với gần 4.000 ký họa của Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh phản ánh phần nào đặc trưng của nền hội họa cách mạng miền Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Có những ký họa màu sắc đã phai nhạt, rách góc và có cả những ký họa tận dụng mặt sau của tờ áp phích, tờ báo để vẽ...

Theo họa sĩ Trần Thanh Bình - Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh: Vẽ đúng, vẽ đủ vẫn chưa thể cấu thành một bức ký họa đẹp, cốt lõi nằm ở sự nhạy cảm, sức sống, linh hồn mà họa sĩ thổi vào từng nét vẽ. Vì vậy, quan trọng nhất của ký họa kháng chiến miền Nam đó là “tất cả được tạo ra trong hoàn cảnh đặc biệt của chiến tranh, vừa hàm chứa sức mạnh lịch sử, vừa hàm chứa sức mạnh cảm xúc”.
Một phần trong bộ sưu tập này đang được giới thiệu tới công chúng Hà Nội trong triển lãm tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam Lương Xuân Đoàn cho rằng, đây là dịp để công chúng gặp lại “những trang sử ký bằng tranh đẹp đẽ nhất”, ngắm nhìn “những giây phút xúc động nhất mà các họa sĩ đã ghi lại trên mặt trận miền Nam”.



Ảnh: Các tác phẩm thuộc bộ sưu tập "Ký họa kháng chiến"
của Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh.