Tĩnh vật - kích thước 59x73cm, Bảo tàng nghệ thuật Mỹ, New York. |
Không biết bao nhiêu bức tranh tĩnh vật với quả táo được Cezanne vẽ ra trong giai đoạn này. Từ những bức vẽ đơn lẻ vài quả táo được đặt trên đĩa cho đến những quả táo trên vải, rồi kết hợp đủ thứ chai, bình, khăn trải bàn, cốc... đến cả xương, đầu lâu người cũng được đặt vào thành tĩnh vật, với mục đích duy nhất là tìm ra cấu trúc của thiên nhiên.
Mặc dầu tự nhận là học trò xuất sắc của Camille Pissarro trường phái Ấn tượng, nhưng hầu như Cezanne không tuân theo mục tiêu, kỹ thuật của danh họa người Pháp. Ông không hề chú ý đến sự thể hiện ấn tượng, ánh sáng thoáng qua của những thời khắc khác nhau trong ngày. Mục đích duy nhất của ông là biến chủ nghĩa ấn tượng thành một “thứ vững chắc trường cửu như nghệ thuật ở các bảo tàng”. Do đó, luôn là những quả táo để bắt đầu nghiên cứu các mối tương quan của cấu trúc không gian.
Thoạt nhìn những quả táo này chẳng có gì mới mẻ, một nửa đỏ, một nửa vàng, vờn khối cộng với rất nhiều tác phẩm vẫn giữ những nét viền đen xung quanh để tạo nên sự phân cách không gian. Nếu như các họa sỹ Ấn tượng bắt đầu sử dụng các vệt nét bút như là kỹ thuật để diễn giải ánh sáng trong không gian, thì Cezanne lại quan tâm đến cấu trúc của nét. Người ta cũng dễ dàng nhận thấy lối sử dụng nét bút trong các tác phẩm của Paul Cezanne hầu như không mấy thay đổi trên cả những quả táo và nền. Ông không quan tâm mô tả chất liệu vải, sành, hay quả, khác nhau thế nào. Cái khiến ông đặc biệt quan tâm là cấu trúc của chúng trong sự phân tích khối hình. Do vậy, không phải ngẫu nhiên mà các quả táo trong tranh thường cố tình được đặt lộn xộn, trái ngửa, trái nghiêng. Cái đĩa thường như bị đổ ra, cái bàn thì được phác chéo. Những nét bút chạy theo hai chiều đối nghịch, để không lặp lại lối vờn như kiểu các tác phẩm cổ điển. Từ những quả táo này, Paul Cezanne đã rút ra quy luật nền tảng mà sau này các họa sỹ lập thể đã coi là định hướng tiên quyết. Đó là tất cả mọi thứ trong tự nhiên cũng giống như những quả táo đều có cấu trúc dựa trên cơ sở của vòng tròn, hình nón và hình trụ. Và, để có thể nhìn nhận được một cách rõ nét nhất biểu hiện hình học không gian, thì màu sắc cũng theo đó được phân thành hai nửa sáng - tối, đậm - nhạt.
Càng những bức tĩnh vật với táo, những vệt bút do ông cố tình tạo nên càng kém mịn màng. Từ những tĩnh vật quả táo đến phong cảnh núi Saint - Victory ở miền Nam nước Pháp, lối dụng bút thành những vệt lớn càng được đẩy mạnh, tạo nên phong cách rất riêng của Paul Cezanne. Nó cũng là cú hích cho những trào lưu nghệ thuật sau ông đẩy đến các thái cực khác nhau trong nghệ thuật. Năm 2013, một trong những tác phẩm quả táo của Cezanne đã chạm đến ngưỡng tác phẩm đắt giá nhất mọi thời đại, đạt 41,6 triệu USD trên sàn đấu giá của nhà đấu giá Sotheby’s New York.
.jpg)
