Những lễ nghi trang trọng và thú vị

Nhiệm kỳ nghị viện mới bắt đầu với việc triệu tập kỳ họp đầu tiên của nghị viện thuộc thẩm quyền của một số chủ thể tùy theo từng nước. Chẳng hạn, ở Canada, tại phiên họp cuối cùng của nhiệm kỳ trước, Toàn quyền Canada thay mặt Nữ hoàng Anh triệu tập nghị viện mới bằng cách ra tuyên cáo được đăng tải trên công báo, trong đó xác định ngày tháng triệu tập kỳ họp. Ở Anh, Nữ hoàng triệu tập nghị viện khóa mới. Ngày tháng này có thể thay đổi nhiều lần và được thông báo trong các tuyên cáo khác.

Hai công việc lớn phân biệt kỳ họp thứ nhất của nghị viện so với các kỳ họp khác, đó là lễ tuyên thệ và bầu người đứng đầu. Ở nhiều nước, theo luật nghị viện, thậm chí theo Hiến pháp, các nghị sỹ trúng cử phải đọc Lời thề trung thành hoặc tuyên thệ mới được coi là nghị sỹ chính thức. Nghi lễ này do Tổng thư ký chủ trì sau khi nhận được danh sách nghị sỹ trúng cử từ Chủ tịch Ủy ban bầu cử. Còn bầu chủ tịch hạ viện hoặc thượng viện là công việc đầu tiên của kỳ họp đầu tiên. Công việc này cũng được quy định trong Hiến pháp và luật nghị viện ở nhiều nước.

Các nghị sỹ cũng sẽ nghe nguyên thủ quốc gia (Tổng thống, Nữ hoàng, Vua) phát biểu cùng với chương trình hành động của chính phủ trong thời gian tới. Chẳng hạn, ở Anh, Canada, các nghị sỹ sẽ đến hội trường của Thượng viện để nghe Toàn quyền đọc Huấn dụ từ Ngai vàng (Speech from the Throne), trong đó nêu lý do triệu tập nghị viện mới. Huấn dụ chính thức khai mạc kỳ họp đầu tiên của nghị viện. Đặc biệt, Huấn dụ nêu chi tiết quan điểm của chính phủ về tình hình đất nước hiện tại và dự kiến chính phủ chương trình lập pháp tương ứng.

Sau khi nghe Huấn dụ, các hạ nghị sỹ trở về phòng họp của mình, Thủ tướng nêu kiến nghị thảo luận chung về Huấn dụ trong ngày hôm đó hoặc ngày khác. Tại cuộc thảo luận có phạm vi rộng này, cá nhân nghị sỹ có một trong số ít các cơ hội phát biểu thoải mái về vấn đề mà họ lựa chọn. Nghị sỹ trúng cử lần đầu được hưởng đặc quyền phát biểu trước so với nghị sỹ tái cử nếu hai người cùng đăng ký phát biểu cùng một lúc và được đọc văn bản chuẩn bị sẵn vốn là điều không được khuyến khích trong những trường hợp khác. Thông lệ chung là không được ngắt lời, không được phản bác bài phát biểu đầu tiên của nghị sỹ mới. Bài phát biểu này ở nghị viện các nước theo mô hình Anh-Mỹ thường không nêu những vấn đề còn có nhiều ý kiến trái chiều nhau, không bình luận về một chủ đề cụ thể, mà chỉ nêu những quan điểm chung của nghị sỹ. Tuy nhiên, cũng có ngoại lệ, một số nghị sỹ mới đã phá bỏ truyền thống này như Richard Nixon, Margaret Thatcher.

Ngoài ra, nghị viện các nước tiến hành một số công việc về tổ chức để có thể hoạt động bình thường. Chẳng hạn, bổ nhiệm hoặc bầu thành viên của Ủy ban phụ trách công việc nội bộ của nghị viện, chịu trách nhiệm về các chính sách hành chính và tài chính của nghị viện. Hoặc một công việc không thể thiếu là chỉ định hoặc bầu thành viên các Ủy ban của nghị viện, bầu các nhân vật chủ chốt khác như Chủ tịch Ủy ban chung của nghị viện (đồng thời là Phó Chủ tịch nghị viện).