Những dấu ấn nổi bật của Đảng bộ Kiểm toán Nhà nước trong lãnh đạo hoàn thiện thể chế và đổi mới hoạt động

Trong tiến trình đó, Đảng ủy KTNN nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã thể hiện rõ vai trò lãnh đạo chiến lược, đổi mới tư duy và hành động quyết liệt trong công cuộc hoàn thiện thể chế về tổ chức và hoạt động của KTNN.

Tập trung lãnh đạo công cuộc hoàn thiện thể chế

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Đảng ủy KTNN đã xác định công tác hoàn thiện thể chế là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt và có tính chiến lược lâu dài. Không chỉ thể hiện ở tinh thần chung, Đảng ủy đã ban hành nhiều nghị quyết chuyên đề quan trọng như Nghị quyết số 88-NQ/ĐU về lãnh đạo thực hiện Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030; Nghị quyết số 103-NQ/ĐU về hoàn thiện thể chế tổ chức và hoạt động KTNN; và Nghị quyết số 704-NQ/ĐU về đẩy mạnh thực hiện các nghị quyết chuyên đề toàn khóa.

Các nghị quyết không chỉ mang tính định hướng, mà đã được chuyển hóa thành hành động cụ thể, xuyên suốt, trở thành kim chỉ nam cho công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế trong cả nhiệm kỳ. Trên cơ sở các nghị quyết chuyên đề, KTNN đã xây dựng chương trình văn bản quy phạm pháp luật và văn bản quản lý hằng năm, xác định nội dung ưu tiên cần ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung để cụ thể hóa Luật Kiểm toán Nhà nước; đồng thời bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ giữa quy định của KTNN với các chủ trương của Đảng và hệ thống pháp luật hiện hành. Các nhiệm vụ xây dựng văn bản quy phạm pháp luật và văn bản quản lý được giao cụ thể cho từng đơn vị chủ trì, gắn với tiến độ, thời hạn hoàn thành, góp phần nâng cao tính chủ động, kỷ cương và hiệu quả trong công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế.

Có thể khẳng định, sự tập trung lãnh đạo của Đảng ủy KTNN là nhân tố quyết định tạo nên thay đổi có tính hệ thống trong công cuộc hoàn thiện thể chế về tổ chức và hoạt động của KTNN. Không chỉ dừng lại ở hoạch định chủ trương, Đảng ủy còn đóng vai trò kiến tạo định hướng, dẫn dắt và tổ chức hành động một cách chiến lược, đồng bộ và thực chất.

Những dấu ấn nổi bật

Dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng ủy KTNN, công tác hoàn thiện thể chế của KTNN trong nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã có bước phát triển mạnh mẽ, toàn diện, để lại nhiều dấu ấn rõ nét.

Thứ nhất, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và văn bản quản lý được ban hành ngày càng đầy đủ, đồng bộ và có chất lượng chuyên môn cao. Trong nhiệm kỳ, Tổng KTNN đã ban hành 40 văn bản quy phạm pháp luật và 122 văn bản quản lý. Trong đó, Quy trình kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng lần đầu được KTNN ban hành, là văn bản khó, có tính kỹ thuật pháp lý cao, kết hợp giữa quy trình kiểm toán và tố tụng hình sự, góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý và nâng cao vai trò của KTNN trong phòng, chống tham nhũng.

Thứ hai, công tác phối hợp liên ngành trong xây dựng thể chế được đẩy mạnh, tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho hoạt động của KTNN. Cụ thể, Đảng ủy KTNN đã chỉ đạo việc phối hợp với Ủy ban Pháp luật (nay là Ủy ban Pháp luật và Tư pháp) triển khai nhiệm vụ và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực KTNN; phối hợp xây dựng và ban hành Thông tư liên tịch về phối hợp giữa KTNN, Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát trong việc trao đổi thông tin và kiến nghị xem xét, khởi tố vụ việc có dấu hiệu tội phạm được phát hiện thông qua hoạt động kiểm toán của KTNN.

Thứ ba, KTNN đã tích cực tham gia góp ý, hoàn thiện nhiều dự thảo văn bản pháp luật quan trọng liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của KTNN như: Hiến pháp, Luật Thanh tra, Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đấu thầu, Luật Đất đai, các luật về thuế, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật Phòng, chống tham nhũng...

Thứ tư, từ thực tiễn hoạt động kiểm toán, KTNN đã chủ động phát hiện, kiến nghị sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ các văn bản không còn phù hợp. Giai đoạn 2019 - 2023, KTNN đã kiến nghị xử lý hơn 1.069 văn bản trái pháp luật, mâu thuẫn, chồng chéo hoặc không còn phù hợp với thực tiễn, qua đó góp phần hoàn thiện thể chế quản lý nhà nước.

Thứ năm, công tác pháp điển, hệ thống hóa và tuyên truyền pháp luật ngày càng chuyên nghiệp. KTNN đã thực hiện pháp điển hơn 40 lượt văn bản vào Đề mục KTNN thuộc Bộ pháp điển quốc gia; thực hiện nghiêm túc, hiệu quả nhiệm vụ hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật kỳ 2019 - 2023. Bên cạnh đó, KTNN đã tổ chức khoảng 52 hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật, thu hút gần 12.000 lượt học viên, đại biểu tham gia.

Những kết quả trên là minh chứng cho thấy vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng ủy KTNN trong việc định hướng, tổ chức và giám sát công tác hoàn thiện thể chế. Đó là nền tảng pháp lý vững chắc để KTNN tiếp tục khẳng định vị thế, chức năng, nhiệm vụ trong hệ thống chính trị và đóng góp thiết thực vào sự nghiệp đổi mới, phát triển đất nước.

Tiếp tục hoàn thiện thể chế về tổ chức và hoạt động của kiểm toán nhà nước

Dù đã đạt nhiều kết quả quan trọng, công tác hoàn thiện thể chế của Đảng ủy KTNN nhiệm kỳ qua vẫn còn một số hạn chế. Đó là tiến độ xây dựng văn bản có thời điểm chưa đáp ứng yêu cầu. Một số nhiệm vụ thể chế quan trọng còn vướng về thẩm quyền ban hành. Vai trò của một số đơn vị chủ trì xây dựng văn bản chưa được phát huy đúng mức, thiếu tính chủ động, một số đơn vị chưa quan tâm đúng mức đến công tác xây dựng thể chế. Đội ngũ công chức làm công tác xây dựng thể chế tại nhiều đơn vị chưa được đào tạo bài bản về xây dựng pháp luật...

Trên cơ sở đánh giá toàn diện kết quả đạt được và những hạn chế trong công tác hoàn thiện thể chế thời gian qua, giai đoạn 2025 - 2030 cần được định hướng theo tinh thần chủ động đi trước, đồng bộ về cấu trúc, hiện đại về phương pháp và thực chất trong tổ chức thực thi.

Cụ thể, tiếp tục quán triệt và thể chế hóa Nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào tổ chức và hoạt động của KTNN, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội để hoàn thiện cơ sở pháp lý cho tổ chức và hoạt động của KTNN.

Cùng với đó, tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý để đáp ứng những yêu cầu, nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước đặt ra đối với KTNN trong tình hình mới; phục vụ hoạt động lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao của Quốc hội. Trọng tâm là xây dựng, trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung Luật Kiểm toán Nhà nước; Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2040 tầm nhìn năm 2045.

Đồng thời, rà soát, cập nhật và hoàn thiện hệ thống văn bản thuộc thẩm quyền ban hành của Tổng KTNN liên quan đến tổ chức và hoạt động của KTNN, trong đó tập trung vào các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Kiểm toán Nhà nước, các văn bản hướng dẫn kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước, ngân sách địa phương theo Luật Ngân sách Nhà nước (sửa đổi); kiểm toán ngân sách địa phương theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Tiếp tục rà soát và đề xuất sửa đổi các luật liên quan đến tổ chức và hoạt động của KTNN.

Nâng cao chất lượng soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm thực hiện đúng tiến độ. Các đơn vị được giao chủ trì soạn thảo văn bản phải xác định xây dựng thể chế là nhiệm vụ trọng tâm, tập trung, bố trí nhân lực, thời gian hợp lý để hoàn thành… Đẩy mạnh ứng dụng CNTT, chuyển đổi số, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.

Tiếp tục tăng cường năng lực cho các đơn vị tham mưu; trong đó, chú trọng tăng cường công chức có trình độ pháp luật, chuyên môn kiểm toán, kỹ năng, kinh nghiệm xây dựng pháp luật cho các đơn vị tham mưu, đặc biệt cho Vụ Pháp chế.

Để thực hiện được những giải pháp đó, đòi hỏi các cấp ủy đảng và mỗi đảng viên, công chức phải thực sự coi trọng yêu cầu đổi mới mạnh mẽ công tác thể chế, chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật và tập trung kiểm soát quyền lực trong xây dựng pháp luật; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu.