Những đại học danh giá của Liên bang Nga

RANEPA - “Cái nôi” đào tạo lãnh đạo và hoạch định chính sách hàng đầu của Liên bang Nga

Học viện Hành chính Công và Kinh tế quốc dân trực thuộc Tổng thống Liên bang Nga (RANEPA) là cơ sở giáo dục đại học lớn nhất Liên bang Nga với hơn 50 chi nhánh trên toàn quốc nằm ở Tây Nam thủ đô Moskva. RANEPA được biết đến là cơ sở giáo dục danh tiếng và truyền thống, không chỉ đào tạo các chuyên gia quản lý cho đất nước Nga rộng lớn mà còn có lịch sử gắn liền với rất nhiều nhà lý luận tư tưởng cộng sản lớn của Việt Nam.

RANEPA hay còn gọi là Học viện Tổng thống, có lịch sử từ năm 1921 - khi Lãnh tụ V.I Lenin ký sắc lệnh thành lập “Học viện Giáo sư Đỏ”.

Trong suốt tiến trình lịch sử, Học viện đã nhiều lần đổi tên, tuy nhiên nhiệm vụ đặt ra cho Học viện không thay đổi là đào tạo cũng như nâng cao năng lực cho các nhà tư tưởng và chuyên gia quản lý đất nước.

Thời kỳ Liên Xô, từ tháng 8/1946 đến năm 1991, Học viện có tên gọi Viện Khoa học Xã hội trực thuộc Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô (AON). Đó cũng là giai đoạn Việt Nam cử nhiều nhà lý luận tư tưởng sang học tập và nghiên cứu.

Trong danh sách hiện còn lưu trữ tại Học viện Tổng thống có tên nhiều nhà tư tưởng, lý luận chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam như nguyên Trưởng ban Khoa giáo Trung ương, nguyên Bộ trưởng Y tế - Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Nguyên Phương; nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội, nguyên Bộ trưởng Bộ Văn hóa-Thông tin Phạm Quang Nghị; nguyên Giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản - Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Ngọc Tấn… và đặc biệt là cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

RANEPA cung cấp một hệ thống chương trình đào tạo đa dạng và linh hoạt từ bậc cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ đến các chương trình nâng cao năng lực hành chính và lãnh đạo.

Học viện hiện giảng dạy hơn 110 chương trình cử nhân, hàng trăm chương trình thạc sĩ và gần 70 chương trình nghiên cứu chuyên sâu trong các lĩnh vực như kinh tế học, tài chính công, luật, quản trị doanh nghiệp, công nghệ chính sách và cải cách hành chính.

Đặc biệt, RANEPA là đơn vị tiên phong trong việc phát triển và triển khai các chương trình thạc sĩ hành chính công (MPA) - mô hình đã chứng minh hiệu quả trong việc nâng cao trình độ và năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước.

Với đội ngũ hơn 7.000 giảng viên, chuyên gia và nhà khoa học, RANEPA là một trong những trung tâm nghiên cứu chính sách công và quản trị hiện đại lớn nhất ở Nga. Học viện thường xuyên tổ chức các diễn đàn học thuật quy mô quốc gia và quốc tế, trong đó nổi bật nhất là Diễn đàn Gaidar - sự kiện thường niên thu hút sự tham gia của các chính khách, học giả và chuyên gia kinh tế hàng đầu trong và ngoài nước.

Các lĩnh vực nghiên cứu trọng tâm của RANEPA bao gồm: cải cách thể chế, đổi mới hành chính, phát triển bền vững, quản trị số, chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế, và các vấn đề liên quan đến toàn cầu hóa, an ninh chính sách công và quản trị đô thị.

RANEPA thiết lập và duy trì mạng lưới hợp tác học thuật và nghiên cứu rộng khắp với hơn 200 trường đại học, viện nghiên cứu và tổ chức quốc tế. Một số đối tác tiêu biểu gồm: Harvard Kennedy School (Hoa Kỳ), Sciences Po (Pháp), Kingston University (Anh), Universität St. Gallen (Thụy Sĩ), Tsinghua University (Trung Quốc) và Hankuk University of Foreign Studies (Hàn Quốc). Học viện cũng là thành viên của các tổ chức như UNICON, NASPAA, EFMD, EUA và đóng vai trò tích cực trong Mạng lưới Đại học BRICS.

Trong bối cảnh hiện đại hóa nền hành chính công của Nga, RANEPA đóng vai trò trung tâm trong việc xây dựng và triển khai các chương trình cải cách chiến lược. Các cựu sinh viên của học viện giữ nhiều vị trí quan trọng trong chính phủ, quốc hội, chính quyền địa phương và các tổ chức kinh tế lớn. Đồng thời, Học viện cũng là nơi đào tạo cán bộ theo các chương trình ủy quyền từ chính phủ, như chương trình “Nhà lãnh đạo tương lai” hay “Quản trị khu vực hiện đại”.

Với sứ mệnh phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy cải cách hành chính và đổi mới quản trị, RANEPA đóng vai trò không thể thiếu trong tiến trình hiện đại hóa hệ thống công vụ, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia của Liên bang Nga trong bối cảnh toàn cầu hóa sâu rộng.

Cơ chế đặc thù trao quyền tự chủ sâu rộng cho 2 đại học quốc gia

Nói đến danh giá giáo dục đại học của Liên bang Nga, ngoài Học viện Hành chính Công và Kinh tế quốc dân còn có 2 đại học quốc gia là Đại học Quốc gia Moskva mang tên M.V. Lomonosov (MSU) và Đại học Quốc gia Saint Peterburg.

Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva mang tên M.V. Lomonosov (MSU) là đại học lớn nhất và lâu đời nhất ở Nga, thành lập năm 1755. Trong thế kỷ 18, MSU bao gồm 3 khoa là triết học, y khoa và luật. Đến nay, MSU có 29 khoa đào tạo các lĩnh vực từ khoa học tự nhiên, kỹ thuật đến khoa học xã hội và nhân văn; 15 viện nghiên cứu chuyên sâu trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ.

MSU có 6 chi nhánh tại các khu vực khác nhau, mở rộng phạm vi đào tạo và nghiên cứu; có 4 bảo tàng, thư viện với hàng chục triệu xuất bản phẩm, hàng trăm phòng thí nghiệm khoa học trang bị hiện đại, Công viên khoa học, Vườn thực vật, Nhà xuất bản...

Một số khoa có bề dày thời gian trường tồn song song với lịch sử của trường, nhưng cũng có những khoa còn rất trẻ, mới được thành lập đáp lại yêu cầu của sự phát triển nhanh chóng của thế giới và khoa học. Đến nay, MSU đã có 13 nhà khoa học đạt giải giải Nobel, 6 nhà khoa học được huy chương Fields và 1 nhà khoa học đạt giải Turing.

Năm 1992, MSU được trao cho một cơ chế đặc biệt là được nhận tiền trực tiếp từ ngân sách nhà nước (không thông qua Bộ Giáo dục và Khoa học). Điều này làm tăng đáng kể sự tự chủ, độc lập của MSU. MSU được hưởng quy chế đại học tự quản của Liên bang Nga, cũng là trường đại học đầu tiên tại Nga được Bộ Giáo dục và Khoa học Nga cho phép tự xây dựng chương trình giáo dục và cấp bằng tốt nghiệp theo mẫu riêng.

Đặc biệt, Luật Liên bang của Liên bang Nga về Đại học Quốc gia Moscow mang tên Lomonosov và Đại học Quốc gia Saint Peterburg được Viện Duma Quốc gia Liên bang Nga thông qua ngày 21/10/2009; được Hội đồng Liên bang Nga chuẩn y ngày 30/10/2009.

Luật quy định những đặc thù về địa vị pháp lý của các đại học lâu đời hàng đầu của Liên bang Nga - các cơ sở đào tạo đại học Liên bang gồm Đại học Quốc gia Moscow mang tên Lomonosov và Đại học Quốc gia Saint Peterburg với tư cách là các cơ sở đào tạo, nghiên cứu khoa học đặc biệt. Trong đó bao gồm các đơn vị trực thuộc không có tư cách pháp nhân và có tư cách pháp nhân, là những cơ sở giáo dục đại học lâu đời nhất của quốc gia, có ý nghĩa to lớn trong sự phát triển của xã hội Nga.

Luật này quy định hai Đại học Quốc gia nói trên của Liên bang Nga thuộc cơ quan nhận ngân sách nhà nước của Liên bang; Quy chế hoạt động do Chính phủ Liên bang ban hành; Giám đốc các Đại học Quốc gia này do Tổng thống Liên bang Nga bổ nhiệm và miễm nhiệm. Cơ chế đặc thù trao quyền tự chủ sâu rộng giúp MSU không chỉ vượt trội trong nghiên cứu và đào tạo, mà còn trở thành trung tâm ảnh hưởng chiến lược của nước Nga trong khoa học, giáo dục và chính sách toàn cầu.

MSU từng lọt vào danh sách 10 đại học đẳng cấp hàng đầu thế giới, là đại học uy tín bậc nhất của nước Nga cả trước, trong và sau kỷ nguyên Xô Viết với những nhà khoa học tầm cỡ thế giới từng đoạt nhiều giải thưởng Nobel.

Đến nay, đã có 13 người thuộc ngôi trường này được nhận giải Nobel và 6 người khác được trao tặng huy chương Fields. Những nhà khoa học ưu tú nhất được tôi luyện trong môi trường nghiên cứu hàng đầu của MSU đã thực hiện những nghiên cứu mũi nhọn đưa nước Nga đi từ những kỳ tích này đến kỳ tích khác trong khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ vũ trụ, năng lượng…

MSU luôn là trung tâm hàng đầu của thế giới về đào tạo, nghiên cứu khoa học trong các lĩnh vực quan trọng nhất của khoa học hiện đại như vật lý nguyên tử, laser, hóa học phân tử, vật lý hạt cơ bản...

Tại MSU, nghiên cứu cơ bản trong khoa học tự nhiên và khoa học xã hội nhân văn cung cấp một nền tảng kiến thức, tư duy vững chắc cho sinh viên. Việc gắn kết chặt chẽ giữa giáo dục cơ bản và nghiên cứu cơ bản là yếu tố quan trọng cho việc đào tạo các chuyên gia có trình độ cao, đáp ứng những nhu cầu, thách thức của xã hội tri thức. Bên cạnh đó, MSU có sự hợp tác mật thiết với Viện hàn lâm Khoa học Nga. Sự hợp tác này đảm bảo sự thành công trong sự phát triển của khoa học và giáo dục cả nước.

Những sinh viên theo học tại MSU có cơ hội nghiên cứu các ngôn ngữ cơ bản của thế giới. Từ năm 1991, trong khuôn viên của MSU có hoạt động của cơ sở Cao đẳng Tổng hợp Pháp, Viện khoa học và văn hóa Đức, Đại học Tổng hợp Nga - Mỹ. MSU cũng thiết lập mối liên lạc với nhiều trường đại học ở nước ngoài.

Văn bằng tốt nghiệp của Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva được đánh giá cao không chỉ tại Nga mà cả ở phương Tây. MSU cũng đã được tổ chức giáo dục quốc tế xếp trong danh sách 100 trường đại học hàng đầu thế giới trong hầu hết các bảng xếp hạng quốc tế như QS, THE, ARWU.

Trải qua 270 năm thành lập và phát triển, MSU đã đào tạo hàng triệu người tốt nghiệp đại học và sau đại học. Rất nhiều người học tại đây đã trở thành các nhà lãnh đạo quốc gia, nhà quản lý tài năng, tổng công trình sư, kỹ sư, nhà khoa học, bác học tầm cỡ thế giới. Nhiều người sau khi học trở về nước làm việc, đã trở thành nhà lãnh đạo, nhà quản lý, nhà khoa học có tên tuổi. Đã có rất nhiều nhà khoa học lớn của Việt Nam từng học tập và nghiên cứu tại MSU như: Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu; Giáo sư Đàm Thanh Sơn...

Hợp tác quốc tế được MSU đặc biệt chú trọng. Tính đến nay, MSU đã thiết lập hơn 700 thỏa thuận hợp tác quốc tế với các đối tác trên toàn thế giới. Các thỏa thuận này bao gồm hợp tác trong lĩnh vực đào tạo, nghiên cứu khoa học, trao đổi sinh viên và giảng viên, cũng như các chương trình học thuật chung.

Với vị thế là trường đại học hàng đầu tại Nga, MSU thu hút một lượng đáng kể sinh viên quốc tế, bao gồm cả sinh viên Việt Nam. Trường có hơn 40.000 sinh viên đang theo học, trong đó khoảng 20% là sinh viên quốc tế.