“Những chiến binh thầm lặng”
15 năm đi qua, dù cái đói đã được đẩy lùi nhưng các cán bộ tín dụng vẫn hàng ngày, hàng giờ đau đáu làm sao để bà con thoát nghèo bền vững. Các anh chị như “những chiến binh thầm lặng” cống hiến, bền bỉ song hành, mang những đồng vốn ưu đãi đến tận tay người nghèo, góp phần cùng chính quyền các cấp giảm trung bình 300 nghìn hộ nghèo mỗi năm...
“Họ đã ở trong dân!”
| Được Đảng tin tưởng; Quốc hội và Chính phủ ghi nhận, nhưng điều làm nên thương hiệu và cũng là động lực để các cán bộ Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) “cháy” hết mình với công cuộc xóa đói giảm nghèo lại chính là sự tin yêu, nghĩ theo, làm theo của hàng triệu người nghèo và đối tượng chính sách. |
Đó là khẳng định của Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Bùi Sĩ Lợi. Phó Chủ nhiệm Bùi Sĩ Lợi cho rằng, thành công lớn nhất của NHCSXH không chỉ là việc giúp hàng triệu hộ nghèo thoát nghèo, hàng triệu học sinh, sinh viên khó khăn được viết tiếp ước mơ học tập… mà nằm ở chỗ đã thay đổi được nhận thức của người nghèo, người dân tộc thiểu số và cả các cấp ủy Đảng, chính quyền trong cuộc chiến giảm nghèo.
Chẳng thế mà, chưa khi nào và chưa ở đâu, một “dòng chảy” tín dụng lại có thể đủ sức lôi cuốn cả hệ thống chính trị vào cuộc, tạo nên một cuộc cách mạng trong xóa đói, giảm nghèo như dòng vốn tín dụng chính sách do NHCSXH thực hiện. Hãy nhìn vào bản đồ hoạt động với mạng lưới điểm giao dịch, các tổ tiết kiệm và vay vốn rộng khắp, bao phủ tới tận thôn, bản, xóm, làng trên toàn quốc; một bộ máy quản trị từ Trung ương đến địa phương. Cùng với đó là lực lượng cán bộ tín dụng chính sách tâm huyết, năng động, có thể đảm nhận nhiều “vai” cùng lúc, từ tuyên truyền, cho vay, hướng dẫn cách sử dụng vốn vay và thậm chí còn là “chị Thanh Tâm” để người nghèo dốc bầu tâm sự. Chỉ bấy nhiêu đó cũng đủ để nói lên sức mạnh, giá trị, uy tín và sự lan tỏa của vốn tín dụng chính sách cũng như những người đang chuyển tải dòng vốn này.
 Cán bộ Ngân hàng Chính sách Xã hội luôn ở bên đồng bào mỗi khi họ cần |
Câu chuyện về dân vận bầu cử của các cán bộ tín dụng chính sách Hà Tĩnh trong đợt bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021 tại điểm nóng Formosa - Kỳ Anh vẫn thường được Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhắc lại như một kinh nghiệm quý của những người làm tín dụng chính sách. Phó Thủ tướng cho rằng, nếu không đau nỗi đau của dân, không khổ nỗi khổ của dân và không đến với dân bằng cả tấm chân tình thì liệu các cán bộ tín dụng chính sách Chi nhánh Hà Tĩnh có trở thành người duy nhất thuyết phục được bà con giáo dân ở Kỳ Anh đi bầu cử, hoàn thành nghĩa vụ công dân với đất nước? Phó Thủ tướng hy vọng, nét đẹp này sẽ được nhân rộng không chỉ trong hệ thống NHCSXH mà còn lan tỏa tới mọi lực lượng trong xã hội.
Canh cánh khi dân còn nghèo
| Đến ngày 30.9.2017, tổng nguồn vốn của NHCSXH đạt trên 179 nghìn tỷ đồng, tăng trên 172 nghìn tỷ đồng, gấp hơn 25 lần so với khi thành lập. Trong đó, Ngân hàng Nhà nước cấp vốn điều lệ và vốn thực hiện các chương trình đạt 27.762 tỷ đồng, chiếm 15,6% tổng nguồn vốn; NHCSXH huy động trên thị trường, vay NHNN, nhận tiền gửi 2% của các tổ chức tín dụng nhà nước và phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh đạt 129.775 tỷ đồng, chiếm 72,5%/tổng nguồn vốn. Nguồn vốn địa phương ủy thác cho vay đạt 8.485 tỷ đồng, chiếm 4,7% tổng nguồn vốn. Trong 15 năm qua, vốn tín dụng chính sách đã được đầu tư đến 100% xã, phường, thị trấn trên cả nước; trong đó, tập trung ưu tiên cho các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới... Vốn chính sách đã giúp trên 4,5 triệu hộ vượt qua ngưỡng nghèo; thu hút, tạo việc làm cho gần 3,4 triệu lao động, hơn 3,5 triệu lượt học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập; trên 112 nghìn lao động thuộc gia đình chính sách được vay vốn đi xuất khẩu lao động có thời hạn ở nước ngoài... Những nỗ lực của tập thể cán bộ NHCSXH đã được Đảng, Nhà nước ghi nhận và trao tặng Huân chương Độc lập hạng Ba (năm 2008) và Huân chương Độc lập hạng Nhì (năm 2012) và trong tháng 10.2017, NHCSXH đã vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất. |
Trong câu chuyện về hành trình 15 năm hoạt động, Tổng Giám đốc NHCSXH Dương Quyết Thắng làm chúng tôi sững lại khi kể về một hộ nghèo ở huyện miền núi Tương Dương, Nghệ An. Trong chuyến xe chở gạo cứu trợ và đi nắm tình hình hộ vay bị ảnh hưởng do lũ lụt ở địa phương này, ông đã bắt gặp hình ảnh người phụ nữ tất tả cắp hai con gà đi về phía chợ. Đến cuối buổi cứu trợ, ông gặp lại cái dáng tất tả ấy nhưng cặp gà thì không còn. Hỏi chuyện thì chị cho hay, “hôm nay là ngày đến kỳ trả nợ cho NHCSXH nên bằng mọi giá tôi phải có tiền trả ngân hàng trước” - Tổng Giám đốc Dương Quyết Thắng nhớ lại.
Chuyện sẽ chẳng có gì đáng nói, bởi có vay phải có trả; đến kỳ đáo hạn thì người vay phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ là chuyện đương nhiên. Song, hoàn cảnh của người phụ nữ ấy đã làm vị Tổng Giám đốc xúc động và cả cảm phục, bởi tất cả thành quả của vốn vay của NHCSXH đã trôi theo dòng nước lũ, thứ còn lại có lẽ chính là hai con gà. Cảm phục bởi, dù đang tột cùng của khó khăn, vất vả nhưng người phụ nữ nghèo ấy vẫn cố gắng thực hiện nghĩa vụ của người vay với ngân hàng. “Chỉ chừng ấy thôi, cũng đủ tiếp thêm nghị lực cho những cán bộ tín dụng chúng tôi bước tiếp hành trình gian nan này. Và, cũng chỉ chừng ấy thôi đủ để chúng tôi canh cánh trong lòng…” - Tổng Giám đốc Dương Quyết Thắng nói.
Theo dòng Sê San, chúng tôi về với Gia Lai, nơi đồng bào dân tộc Ja Rai, Ê Đê, Ba Na… sinh sống để thấy “sức sống” của đồng vốn chính sách đang hiện hữu khắp đại ngàn hùng vĩ. Giám đốc NHCSXH chi nhánh Gia Lai Lê Văn Chí - người có nhiều năm làm việc tại ngân hàng nông nghiệp huyện trước khi chuyển sang ngân hàng người nghèo rồi NHCSXH chi nhánh tỉnh. Hơn ai hết, ông hiểu được những “khoảng trống” tín dụng khu vực nông nghiệp, nông thôn, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa. Trong bối cảnh nhu cầu đầu tư của người dân nhiều hơn tích lũy và mục tiêu kinh doanh vì lợi nhuận của các ngân hàng thương mại ngày ấy; nguồn vốn chỉ “trải” ở những nơi có điều kiện kinh tế phát triển còn chưa đủ, huống chi vươn tới những vùng sâu, vùng xa, nơi những con đường chưa về đến trung tâm xã, đồng bào chưa quen với sản xuất hàng hóa. Chính vì vậy, Giám đốc Lê Văn Chí lại càng thấm chất nhân văn của dòng vốn tín dụng chính sách để từ đó, cùng anh em đặt quyết tâm xóa “trắng” tín dụng giúp người dân Gia Lai, trong đó 49% là đồng cào các dân tộc thiểu số tiếp cận tín dụng phát triển kinh tế…
 Dòng vốn tín dụng chính sách luôn được các hội, đoàn thể và người nghèo chào đón |
Mong ước của người làm tín dụng chính sách
Ước một ngày đất nước không còn người nghèo, miền núi sánh kịp với miền xuôi không chỉ là tâm nguyện của những người đứng đầu đất nước mà còn là khát khao của những người làm tín dụng chính sách.
Có đi mới thấy; có thấy mới thấm, khi chứng kiến những mảnh đời cơ cực đã vươn lên từ 2 triệu, 5 triệu và giờ là 50 triệu đồng vốn vay từ NHCSXH như trường hợp của ông chủ cơ sở Muối sấy Ngọc Yến ở Đồng Tháp, ông chủ Công ty Cổ phần Bánh sữa Ba Vì Đào Công Trường ở Ba Vì, Hà Nội hay bà chủ của thương hiệu miến dong nổi tiếng ở Bắc Kạn Triệu Thị Tá… Từ những đồng vốn vi mô, họ đã có doanh thu hàng chục, thậm chí là hàng trăm tỷ đồng/năm. Quả là những kỳ tích trong giảm nghèo!
Thành quả là thế, song câu chuyện hỗ trợ người dân có sinh kế vững bền, và chất lượng cuộc sống cao hơn vẫn là câu chuyện mà NHCSXH xác định phải kiên trì bước tiếp. Không chỉ vì số hộ nghèo ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa còn cao, mà hơn thế, NHCSXH mong muốn chung tay vào phong trào xây dựng nông thôn mới; đa dạng hóa ngành nghề và nâng cao giá trị gia tăng của các ngành công nghiệp; phát triển các ngành nông nghiệp công nghệ cao và xây dựng chuỗi giá trị bền vững các sản phẩm nông nghiệp. Với mong ước đó, mỗi cán bộ của NHCSXH đang từng ngày, từng giờ tập trung huy động nguồn lực và tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả các chương trình tín dụng chính sách xã hội đã ban hành; rà soát chỉnh sửa, bổ sung chính sách, chế độ cho phù hợp với thực tiễn. Củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng, trong đó, đặc biệt coi trọng chất lượng hoạt động của các tổ tiết kiệm và vay vốn, hoạt động giao dịch tại xã.
Tiếp tục triển khai và nâng cao chất lượng các sản phẩm, dịch vụ; đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại, đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ ngân hàng theo Chiến lược đã được phê duyệt, tạo tính chủ động và bền vững trong hoạt động của toàn hệ thống. Tranh thủ nguồn lực từ Trung ương và địa phương đầu tư, nâng cấp, ổn định trụ sở ngân hàng các cấp, phương tiện, trang thiết bị làm việc, đặc biệt là trang thiết bị phục vụ cho hoạt động của các tổ giao dịch lưu động và các điểm giao dịch xã.
Cùng với đó là việc khắc phục hạn chế, thiếu sót đã được đúc rút qua thực tế để tín dụng chính sách tiếp tục đồng hành hiệu quả với hộ nghèo và gia đình chính sách như hành trình 15 năm qua. Xứng đáng là điểm sáng, là công cụ không thể thiếu để “bẩy” các chính sách giảm nghèo, bảo đảm an sinh và trật tự, an toàn xã hội như Đảng, Quốc hội và Chính phủ tin tưởng, giao phó.
|
Giảm nghèo bền vững và bảo đảm an sinh xã hội là những chủ trương lớn, xuyên suốt của Đảng và Nhà nước nhằm không để ai bị bỏ lại phía sau. Thực hiện chủ trương quan trọng này, Chính phủ đã đề ra nhiều giải pháp, trong đó hỗ trợ tín dụng cho người nghèo và các đối tượng chính sách thông qua Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) luôn được coi là một công cụ kinh tế hữu hiệu trong công tác giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội. Suốt chặng đường 15 năm xây dựng và phát triển, NHCSXH luôn nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức, hoàn thành tốt trọng trách được giao, nhất là hỗ trợ tín dụng cho người nghèo và các đối tượng chính sách. Đã tập trung các nguồn lực cho vay trên 31,8 triệu lượt người nghèo, tạo bước đột phá trong công tác giảm nghèo; đóng góp thiết thực vào mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững. Vốn tín dụng chính sách đã góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo giai đoạn 2001 - 2005 từ 17% xuống 7%; giai đoạn 2005 - 2010 từ 22% xuống 9,45%; giai đoạn 2011 - 2015 từ 14,2% xuống 4,25% cuối năm 2015. Đồng thời, những kết quả này đã góp phần tích cực vào việc thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới hiện nay. Bước sang giai đoạn phát triển mới, tôi tin tưởng NHCSXH sẽ phát huy mạnh mẽ hơn nữa những kết quả đã đạt được, không ngừng phát triển đa dạng các sản phẩm dịch vụ tín dụng; tiếp tục tập trung cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo để thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững và cho vay giải quyết việc làm; góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động phù hợp với cơ cấu của nền kinh tế; đóng góp nhiều hơn nữa vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo nói riêng và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung.
Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã dành sự quan tâm đặc biệt, đầu tư phát triển toàn diện vùng dân tộc thiểu số (DTTS), miền núi và vùng đặc biệt khó khăn, trong đó, không thể không kể đến những đóng góp của NHCSXH trong 15 năm qua. Tính đến 30.9.2017, doanh số cho vay các chương trình dành cho đồng bào DTTS đạt 2.913 tỷ đồng; doanh số thu nợ 845,7 tỷ đồng với gần 349 nghìn lượt hộ đồng bào được vay vốn và hiện còn gần 209 nghìn hộ đang có dư nợ với số tiền 2.047 tỷ đồng. Hầu hết các hộ DTTS vay vốn đều sử dụng vốn vay đúng mục đích, có hiệu quả; trả được nợ vay, dư nợ quá hạn chỉ chiếm tỷ lệ 3,82%. Tín dụng chính sách đã giúp đồng bào DTTS làm quen với việc vay vốn để sản xuất kinh doanh, chuyển biến về nhận thức, giúp đồng bào DTTS tự tin, từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững, tăng dần vị thế trong xã hội. Thông qua mô hình tổ chức và phương thức chuyển tải vốn tín dụng ưu đãi của NHCSXH, thực sự là “cầu nối” giữa cấp ủy chính quyền các địa phương với quần chúng nhân dân, đặc biệt là với đồng bào DTTS; qua đó, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội và bảo đảm an ninh, trật tự toàn xã hội. Có thể chắc chắn rằng, 15 năm qua, NHCSXH đã không phụ sự tin tưởng của Đảng, Chính phủ cũng như Ủy ban Dân tộc trong thực hiện nhiệm vụ xóa đói, giảm nghèo. Chính vì thế, Ủy ban Dân tộc đã ký kết chương trình phối hợp với NHCSXH tiếp tục vận động bà con vay vốn theo chương trình ưu đãi mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt. Chúng tôi cũng đã tiến hành tích hợp các chính sách vào trong Quyết định 2085 và trình Thủ tướng ký ban hành vào ngày 31.10.2016 nhằm giải quyết bốn vấn đề căn bản: Đất sản xuất, nước sinh hoạt, đào tạo nguồn nhân lực, bảo vệ và phát triển rừng. Tôi tin, với tấm lòng và cách làm sáng tạo của những cán bộ NHCSXH, thời gian tới, kênh tín dụng chính sách này sẽ tiếp tục đóng góp nhiều hơn nữa, đồng hành với cộng đồng các DTTS; đồng lòng, chung sức thực hiện thắng lợi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác dân tộc, đại đoàn kết các dân tộc, đưa đời sống kinh tế, xã hội miền núi xích gần với miền xuôi.
Sau 15 năm nỗ lực, NHCSXH đã chứng minh là một mô hình hoạt động thực sự hiệu quả, cho vay hầu hết đúng đối tượng, nợ quá hạn thấp (thấp hơn cả hệ thống ngân hàng thương mại). Tôi cho rằng đây là một kỳ tích trong hoạt động ngân hàng nói chung và của NHCSXH Chi nhánh tỉnh Đồng Tháp nói riêng. Năm 2003 - thời điểm mới thành lập, dư nợ tín dụng chính sách của NHCSXH tỉnh Đồng Tháp chỉ có 119 tỷ đồng nhận bàn giao của các ngân hàng thương mại và Kho bạc Nhà nước. Đến 30.9.2017 dư nợ cho vay của tỉnh là hơn 2.740 tỷ đồng, gấp 23 lần so với năm 2003. Hiện, Đồng Tháp có 11 chương trình cho vay với gần 163 nghìn hộ còn dư nợ, trong 15 năm đã giải ngân cho hơn 253 nghìn lượt hộ nghèo vay vốn, gần 61 nghìn lượt học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn; xây dựng gần 46 nghìn ngôi nhà cho hộ nghèo, gần 222 nghìn công trình nước sạch và công trình vệ sinh môi trường tại nông thôn được xây dựng. Với kết quả trên, cùng với Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động tín dụng chính sách, tỉnh Đồng Tháp chủ trương đẩy mạnh đưa người lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài. Với chủ trương này, chúng tôi quyết định ủy thác vốn ngân sách (đến nay đạt hơn 208 tỷ đồng) sang chi nhánh NHCSXH cho vay. Qua đó, chương trình xuất khẩu lao động của Đồng Tháp có bước tiến đáng kể, đúng theo định hướng ban đầu là giúp người lao động “ra đi làm thuê, khi về làm chủ”. Đặc biệt, tôi đánh giá cao phương thức cho vay ủy thác qua các tổ chức chính trị xã hội ở cơ sở của NHCSXH. Qua kênh này, NHCSXH đã theo sát các đối tượng vay để tư vấn, giám sát, làm sao cho bà con sử dụng vốn vay hiệu quả. Ngược lại, sự phối hợp này cũng giúp các hội, đoàn thể củng cố sức mạnh của mình. Tới đây, tỉnh sẽ đẩy mạnh chương trình tuổi trẻ khởi nghiệp và chắc chắn chúng tôi sẽ ủy thác sang NHCSXH để cho vay. Thông qua giám sát của Đoàn ĐBQH cho thấy, 15 năm qua NHCSXH đã giúp một bộ phận lớn người nghèo tiếp cận nguồn vốn ưu đãi của Chính phủ để sản xuất, kinh doanh. Nhiều hộ đã thoát nghèo và vươn lên làm giàu. Mô hình cải cách hành chính trong NHCSXH ngày càng chuyên nghiệp, bộ máy năng động, tinh gọn, phương thức giao dịch ngay tại xã, phường tạo điều kiện thuận lợi nhất cho bà con tham gia… Để đạt được kết quả này, mỗi cán bộ NHCSXH không chỉ làm vì nhiệm vụ nữa mà trong đó có cả tình yêu thương đối với người nghèo. Thái Bình thực hiện |
Thủ tướng Chính phủ NGUYỄN XUÂN PHÚC: Không để ai bị bỏ lại phía sau
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc ĐỖ VĂN CHIẾN: Khắc phục tư tưởng trông chờ, ỷ lại 
Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp LÊ MINH HOAN: Kỳ tích trong hoạt động ngân hàng.jpg)
