Những bác sĩ không mặc áo blouse trắng

Nhanh chóng, kịp thời

Covid-19 là một cuộc chiến chưa từng có tiền lệ đối với đội ngũ các y bác sĩ dịch tễ tại Việt Nam. Những điểm dịch như Sơn Lôi, Hạ Lôi, Đà Nẵng và đặc biệt là Hải Dương đều có những đặc điểm riêng. Đoàn chuyên gia từ Viện Vệ sinh Dịch tế Trung ương được Bộ Y tế điều động về chống dịch Covid-19 tại Hải Dương, gồm 5 bác sĩ dịch tễ dưới sự chỉ đạo, điều phối của PGS,TS Trần Như Dương, Phó Viện trưởng. Ngay từ những ngày đầu tiên trong cuộc chiến chống Covid-19, các y bác sĩ đã khẩn trương vào cuộc, nhằm khoanh vùng, truy vết, nhanh chóng khóa trọn các ổ dịch.

Là một trong những chuyên gia có nhiều kinh nghiệm với công tác dịch tễ, TS. Ngũ Duy Nghĩa (Trưởng khoa Kiểm soát Bệnh truyền nhiễm, thành viên đoàn công tác chống dịch Covid-19 của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương) chia sẻ với chúng tôi về những khó khăn ban đầu của cả đoàn công tác: “Ổ dịch ở Hải Dương ngay từ đầu đã rất phức tạp, khi điểm bùng phát của ổ dịch là ở khu vực nhà máy có đông công nhân làm việc. Không chỉ vậy, thời điểm Tết Nguyên đán còn là một thời điểm nhạy cảm. Dưới sự chỉ đạo của PGS,TS Trần Như Dương, anh em chúng tôi xác định phải tìm mọi giải pháp để có thể “khóa chặt” ngay ổ dịch này. Điều may mắn là chúng tôi đã xác định đúng và thành công bước đầu khi chặn đứng được ổ dịch tại POYUN”.

Gần 1 tháng qua, các bác sĩ dịch tễ gần như không có ngày nghỉ ngơi. Những ngày xuất hiện các ca nhiễm có yếu tố dịch tễ phức tạp, gần như các anh phải làm việc xuyên đêm. So sánh với những lần chống dịch Covid-19 tại các ổ dịch trước đây, TS Nghĩa cho biết: “Các nguồn lây ở ổ dịch tại Đà Nẵng đều có thể xác định và theo dấu được. Còn ổ dịch Hải Dương thì như một “đòn phủ đầu” dẫn tới một khối lượng công việc khổng lồ và bắt buộc phải đáp ứng dịch ngay trong tuần đầu tiên. Tuy nhiên rất may mắn là đoàn công tác chi viện của Bộ Y tế hỗ trợ cùng tỉnh Hải Dương đã đồng lòng thống nhất và đề ra những giải pháp hợp lý. Các trọng điểm dịch đã dần dần được khoanh vùng theo thời gian”.

Những hy sinh thầm lặng

Chúng tôi không khỏi xúc động khi nghe TS Ngũ Duy Nghĩa tâm sự: “Nhiều lúc, trẻ con trong xóm cứ hỏi sao chú là bác sĩ mà chẳng bao giờ thấy mặc áo blouse trắng. Tôi cũng chỉ biết nói: “Rồi sau này lớn các con sẽ hiểu!”. Đó là phần “thiệt thòi” của những bác sĩ dịch tễ khi ít được xuất hiện và để ý hơn so với những đội ngũ y bác sĩ khác.

Dù không phải là lần đầu tiên làm nhiệm vụ liên quan đến Covid-19 nhưng đối với bác sĩ Ngô Huy Tú, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, thì ổ dịch Hải Dương cần nhiều sự “nhẫn nại” hơn hết: “Làm bác sĩ dịch tễ thì không chỉ cần chuyên môn mà còn cần cả sự thấu hiểu. Có nhiều hôm để khai thác thông tin dịch tễ, anh em phải gọi đến hàng chục cuộc điện thoại. Không chỉ vậy, cách nói chuyện điện thoại đều phải rất khéo léo. Đôi khi, chúng tôi còn phải tính toán “kịch bản” cho cuộc gọi để vừa khai thác được thông tin, vừa ổn định tâm lý của người được hỏi”.

Cũng theo bác sĩ Ngô Huy Tú, chỉ khi trực tiếp chống dịch thì mới hiểu rõ được những tác động đến sức khỏe cũng như đời sống của người dân sinh sống trong vùng dịch. Để có thể dập được dịch bất kể một người dân nào cũng phải chấp nhận sự hy sinh, đặt lợi ích cá nhân sau lợi ích cộng đồng.

Còn đối với Bác sĩ Trần Anh Tú, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương thì đây là lần đầu tiên anh thực chứng về tinh thần đoàn kết của dân tộc. Anh tâm sự: “Là một bác sĩ dịch tễ trẻ, tôi đã từng nghe nhiều về tinh thần đại đoàn kết của nhân dân ta trong chiến tranh qua phim ảnh và sách vở. Nhưng thực sự, khi tham gia trực tiếp nhiệm vụ chống dịch tại đây chúng tôi mới thấm thía được sự đoàn kết của mọi người dân. Từ sự vào cuộc của những lãnh đạo cấp cao nhất cho đến sự phối hợp của từng xã, phường thôn xóm. Đặc biệt, là sự cống hiến tận tụy không ngừng nghỉ của các tổ Covid-19 cộng đồng”.

Chính nhờ sự phối hợp chặt chẽ với các cán bộ y tế cơ sở, trưởng thôn, lực lượng thanh niên mà hiệu ứng truyền thông được lan tỏa. Thông điệp truyền thông đến được với từng hộ gia đình, từng người dân. Lắng nghe những câu chuyện về các bác sĩ dịch tễ nhưng chẳng có câu chuyện nào tách rời khỏi trách nhiệm chung với cộng đồng. 

Bác sĩ Ngũ Duy Nghĩa tổng kết: “Nghề của chúng tôi là nghề của cộng đồng. Bạn thấy đấy, chỉ cần một đánh giá sai có thể gây quá tải hệ thống điều trị, thiệt hại trầm trọng cho kinh tế, xã hội”.