Nhiều tài liệu về quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lần đầu được công bố

Sự kiện do Trung tâm Lưu trữ quốc gia III thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước phối hợp tổ chức nhân kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ và kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025).

Khái quát sinh động bức tranh quan hệ Việt - Mỹ

Trưng bày tài liệu “30 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ” giới thiệu thành ba phần: Tiến tới thiết lập quan hệ ngoại giao, Hợp tác và phát triển, Vững bước vào kỷ nguyên mới. Tài liệu được khai thác nguồn tư liệu ảnh từ Trung tâm Lưu trữ quốc gia III thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, Bộ Ngoại giao Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, Trung tâm Việt Nam thuộc Đại học Công nghệ Texas - Hoa Kỳ, các nhân chứng lịch sử, phản ánh những dấu mốc quan trọng, nỗ lực hợp tác trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học, giáo dục, y tế, quốc phòng...

Tại trưng bày, nhiều tài liệu lần đầu tiên được công bố, như: Các văn bản liên quan đến tiến trình bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ; Tuyên bố của Tổng thống William Jefferson Clinton về việc thiết lập quan hệ bình thường với Việt Nam, công bố tại Nhà Trắng ngày 11/7/1995, hiện lưu giữ tại Lưu trữ quốc gia Hoa Kỳ; Tuyên bố của Thủ tướng Võ Văn Kiệt ngày 12/7/1995 về quyết định bình thường hóa quan hệ của Tổng thống Bill Clinton, hiện bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III...

Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Phạm Quang Vinh nhận xét, trưng bày đã khái quát sinh động bức tranh toàn diện về quan hệ Việt - Mỹ. Thông qua những tư liệu quý, gồm cả hình ảnh, tài liệu, văn bản đã có và lần đầu tiên được công bố, công chúng có thể thấy rõ chặng đường phát triển quan hệ giữa hai nước, đặc biệt là kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao với những dấu mốc quan trọng.

Nỗ lực hàn gắn vết thương chiến tranh

Phát biểu tại Lễ khai mạc trưng bày, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Cao Huy nhấn mạnh, đây là một trong những hoạt động ý nghĩa sâu sắc, củng cố mối quan hệ hợp tác, phát triển, mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1995, hai nước đã cùng nhau đi qua những cột mốc lịch sử: ký kết Hiệp định Thương mại song phương, xác lập quan hệ Đối tác toàn diện và đỉnh cao là nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Đây là thành quả tất yếu, phản ánh sự chín muồi và lòng tin tưởng, lợi ích lâu dài, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân hai nước.

"Trên tinh thần độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại và là bạn, là đối tác tin cậy của cộng đồng quốc tế, Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ. Chúng ta tự hào về những gì hai nước đã cùng nhau đạt được, cùng nhau xây dựng một mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ bền vững và phát triển dựa trên sự tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và thể chế chính trị của nhau", Thứ trưởng Bộ Nội vụ khẳng định.

Cùng với những thành tựu đã đạt được về mọi lĩnh vực, hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh và lưu trữ tài liệu cũng đóng vai trò quan trọng. Những hồ sơ, văn bản, bức thư ngoại giao, biên bản hội đàm được cẩn thận gìn giữ trong các kho lưu trữ ở cả hai quốc gia Việt Nam và Hoa Kỳ là minh chứng cho quá trình hợp tác giữa các bên.

Góp phần hàn gắn vết thương chiến tranh, năm 2025, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước và Tổ chức “Trái tim người lính Việt Nam” đã tiến hành biên soạn và giới thiệu tóm tắt gần 50 hồ sơ chứng tích chiến tranh lên mạng xã hội, sau đó các nhóm tình nguyện viên của Câu lạc bộ “Mãi mãi tuổi 20” và “Kỷ vật kháng chiến” ở nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước đã đến từng thôn, xóm trực tiếp tìm kiếm và xác minh…

Kết quả, sau gần 2 tháng, thân nhân của 22 liệt sĩ và cựu chiến binh còn sống liên quan đến các hồ sơ chứng tích nêu trên đã được trao trả hồ sơ trong lễ khai mạc trưng bày.

Nhân dịp này, Trung tâm Việt Nam - Đại học Công nghệ Texas đã trao tặng cho Trung tâm Lưu trữ quốc gia III hơn 200 bộ hồ sơ, dữ liệu chứng tích chiến tranh để quản lý và tiếp tục trao trả cho các gia đình.