Nhiều đề xuất cơ chế đặc thù cho Đà Nẵng phát triển Khu thương mại tự do và Trung tâm tài chính quốc tế

Ngày 31.5, Đoàn công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có cuộc làm việc với TP. Đà Nẵng về tình hình triển khai khu thương mại tự do, cơ chế, chính sách cho Trung tâm tài chính quốc tế.

Tham dự có các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải; Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương; Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi; Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính.

Về phía TP. Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam có: Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng; Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Lương Nguyễn Minh Triết; Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Đình Vĩnh; Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Trung Chinh; lãnh đạo các sở, ngành của TP. Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam.

Kiến nghị cơ chế miễn, trừ trách nhiệm khi xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế

Tại cuộc làm việc, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Trung Chinh báo cáo với Đoàn công tác về tiến độ xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế quy mô khu vực cũng như các bước xây dựng hạ tầng, chuẩn bị nguồn nhân lực, xác định chức năng, lĩnh vực trọng tâm...

Trên cơ sở đó, Đà Nẵng kiến nghị Quốc hội sớm ban hành Nghị quyết cho phép triển khai mô hình Trung tâm tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, trong đó có các định hướng phân vai cụ thể cho mỗi địa phương để phát huy thế mạnh đặc thù.

Một trong những kiến nghị đáng chú ý là đề xuất cơ chế miễn, trừ trách nhiệm đối với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức tham mưu và thực hiện chính sách trong quá trình triển khai mô hình Trung tâm tài chính quốc tế.

Do đây là lĩnh vực chưa có tiền lệ tại Việt Nam, lãnh đạo TP. Đà Nẵng cho rằng, cần có chính sách bảo vệ những người dám đề xuất, dám làm vì lợi ích chung, không vụ lợi cá nhân và không có hành vi tiêu cực. Trong trường hợp phát sinh sai sót khách quan, nếu đã báo cáo cấp trên và không có biểu hiện trục lợi, thì cần được xem xét miễn, giảm trách nhiệm theo quy định.

Ngoài ra, Đà Nẵng cũng đề xuất được áp dụng cơ chế ưu đãi đầu tư cao nhất theo luật hiện hành đối với các nhà đầu tư chiến lược xây dựng hạ tầng Trung tâm tài chính quốc tế; thành lập sàn giao dịch chứng khoán dành riêng cho doanh nghiệp khởi nghiệp, khoa học, công nghệ; cho phép giao dịch bằng ngoại tệ trong nội bộ khu thương mại tự do nhằm tăng tính hấp dẫn với nhà đầu tư quốc tế.

Kỳ vọng cơ chế vượt trội, định hình trung tâm tăng trưởng mới

Một nội dung trọng tâm khác được Đà Nẵng nêu ra là đề xuất điều chỉnh Nghị quyết số 136/2024/QH15 để mở rộng không gian và cơ chế hoạt động cho Khu thương mại tự do Đà Nẵng.

Thành phố mong muốn Quốc hội cho phép HĐND TP. Đà Nẵng được lựa chọn và áp dụng các cơ chế tương đương như đang triển khai tại Khu kinh tế - thương mại tự do Hải Phòng.

Địa phương cũng đề xuất xem xét mở rộng địa giới và không gian hoạt động của Khu thương mại tự do về phía Nam, gắn với định hướng phát triển thành phố sau sáp nhập với tỉnh Quảng Nam.

Theo đó, Đà Nẵng - Quảng Nam có thể trở thành vùng động lực mới, khai thác hiệu quả hạ tầng cảng biển, sân bay, công nghệ thông tin và logistics sẵn có.

Tại cuộc làm việc, các đại biểu và lãnh đạo Sở, ngành TP. Đà Nẵng cũng đã tập trung thảo luận, trao đổi về việc có nên quy định “dựng hàng rào cứng” khi xây dựng Khu thương mại tự do tại Đà Nẵng hay không?

Trong đó, nhiều ý kiến cho rằng, việc không thiết lập "hàng rào cứng" sẽ tiềm ẩn rủi ro khi hàng hóa từ Khu thương mại tự do sẽ bị tuồn ra ngoài.

Tuy nhiên, nhiều quan điểm khác lại cho rằng, có thể không cần hàng rào vật lý, thay vào đó nên áp dụng cơ chế kiểm soát mềm, hiện đại, như quản lý theo mã số thuế, theo dõi giao dịch điện tử, camera giám sát và hệ thống hải quan tự động.

Các thành viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị Đà Nẵng làm rõ hơn việc kế thừa hay khác biệt so với mô hình đang triển khai tại Hải Phòng, đồng thời cần thiết xác lập một số cơ chế, chính sách đặc thù chỉ dành riêng cho Đà Nẵng trên cơ sở thực tiễn địa phương.

Phát biểu kết luận cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao tinh thần chủ động và quyết tâm chính trị của TP. Đà Nẵng trong việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế và Khu thương mại tự do. Đây là chủ trương lớn, mới, phức tạp, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về cơ sở pháp lý, mô hình quản trị và cơ chế phối hợp.

Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, để tránh “cuộc đua đặc thù” giữa các địa phương, về lâu dài cần xây dựng một Luật về khu thương mại tự do làm khung pháp lý thống nhất. Khi đó, các nội dung nào thuộc thẩm quyền địa phương sẽ được trao quyền rõ ràng, minh bạch, tránh phụ thuộc vào cơ chế xin - cho.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Ủy ban Kinh tế và Tài chính tiếp tục làm việc với các cơ quan liên quan để hoàn thiện các đề xuất cụ thể, đồng thời khuyến khích Đà Nẵng triển khai thí điểm trên cơ sở các chính sách đã có, đồng thời công khai thông tin quy hoạch để thu hút nhà đầu tư chiến lược.