Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, Công trình Cải tạo nâng cấp khu xử lý rác thải sinh hoạt hợp vệ sinh huyện Bảo Thắng do Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai làm chủ đầu tư; Đơn vị Tư vấn quản lý dự án là Trung tâm Tư vấn giám sát và Quản lý dự án Xây dựng tỉnh Lào Cai; Nhà thầu thi công là Công ty Cổ phần Xây dựng và chuyển giao Công nghệ Môi trường.
Giá gói thầu thi công xây lắp giai đoạn 1 là 19,5 tỷ đồng; Dự án có vốn Trung ương hỗ trợ 50% từ nguồn kinh phí sự nghiệp bảo vệ môi trường và vốn ngân sách tỉnh.
(Ảnh: người dân cung cấp).
Bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt tập trung của huyện Bảo Thắng tại thôn Làng My, xã Xuân Quang (trước đây là thôn Xuân Đậu, xã Xuân Quang) được đưa vào sử dụng từ năm 2002. Thời gian đầu khi đưa vào hoạt động, do chưa được đầu tư đồng bộ hạ tầng quản lý, xử lý các vấn đề môi trường liên quan (xử lý nước rỉ rác, hạ tầng quản lý chất thải...) đã dẫn tới vào một số thời điểm, đặc biệt vào mùa mưa nước mặt chảy qua khu vực bãi rác và mạch nước ngầm chảy vào hệ thống thoát nước khu vực; một số thời điểm thời tiết bất lợi (nắng nóng...) việc xử lý còn để tác động về mùi gây tác động tới một số khu vực dân cư lân cận thôn Làng My, xã Xuân Quang, huyện Bảo Thắng.
Để giải quyết các vấn đề môi trường phát sinh từ bãi rác, ngày 11.12,2015, UBND tỉnh phê duyệt dự án đầu tư cải tạo, nâng cấp khu xử lý rác thải sinh hoạt hợp vệ sinh huyện Bảo Thắng tại Quyết định số 4535/QĐ-UBND.
"Đến nay, công trình đã hoàn thành hạng mục nâng cấp, cải tạo bãi rác và đưa vào sử dụng (Hố chôn lấp lót PPE; đường vào; hệ thống thu gom xử lý nước rỉ rác...) góp phần xử lý các vấn đề tồn tại quá trình vận hành bãi rác thời gian qua" Sở Tài nguyên và Môi trường khẳng định.
Lý giải nội dung người dân cho rằng cơ quan chức năng đã cho lắp đặt hệ thống bơm để đồng bộ với công suất của ao chứa nước thải, nhưng từ đó đến nay hệ thống không hoạt động và tình trạng ô nhiễm môi trường không được cải thiện.
Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai cho biết một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này do: "Quá trình vận hành Bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt tập trung của huyện Bảo Thắng, đơn vị vận hành phát hiện bãi rác nằm trong khu vực có mạch nước ngầm lớn, hồ điều hoà của bãi rác không chỉ tiếp nhận nước từ bãi rác còn tiếp nhận lượng lớn nước ngầm dẫn đến quá tải hệ thống xử lý nước rỉ rác, do đó gặp khó khăn trong quá trình vận hành".
Việc dự án bãi rác đến khi đi vào vận hành mới phát hiện nằm trong "khu vực có mạch nước ngầm lớn" khiến nhiều người dân, cử tri băn khoăn về chất lượng của công tác Khảo sát thiết kế; Đánh giá tác động môi trường và trong quá trình thi công dự án đã không kịp thời phát hiện việc này để có những biện pháp hiệu quả hơn. "Không hiểu tại sao bãi rác lại được quy hoạch ở trên cao và tại đầu nguồn nước nên tình trạng ô nhiễm môi trường ảnh hưởng tới nhiều hộ dân dọc theo bờ suối, đặc biệt nặng nề là 15 hộ dân sống quanh bãi rác" ông Đặng Văn Long, trưởng thôn Làng My chia sẻ thắc mắc với Báo Đại biểu Nhân dân.
Để giải quyết vấn đề này, UBND huyện Bảo Thắng đã tiến hành cải tạo, bố trí bơm tăng khả năng quản lý, xử lý nguồn nước phát sinh từ bãi rác. Sau khi được bổ sung, điều chỉnh một số hạng mục quản lý chất thải, bãi rác cơ bản xử lý được vấn đề tồn tại trong xử lý nước rỉ rác.
Tuy nhiên, qua phản ánh của người dân và ghi nhận của báo Đại biểu Nhân dân, trái ngược với khẳng định này của Sở Tài nguyên và Môi trường, dù đã thực hiện nâng cấp, công trình vẫn chưa đạt hiệu quả mà người dân kỳ vọng, dẫn đến sự hoài nghi về tính khả thi của những giải pháp đã đề ra.
Tình trạng ô nhiễm môi trường không chỉ ảnh hưởng đến cảnh quan mà còn đặt ra nhiều mối nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe cộng đồng. Trao đổi với báo Đại biểu Nhân dân, Trung tâm kiểm soát bệnh tật Lào Cai (CDC Lào Cai) cho biết: Tình trạng ô nhiễm môi trường (nước và không khí) lâu dài có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ con người, khi sử dụng nguồn nước ăn uống sinh hoạt bị ô nhiễm có thể dẫn đến mắc một số bệnh: các bệnh về đường tiêu hoá do nhiễm khuẩn như tiêu chảy, tả, lỵ, thương hàn...
"Đối với Dự án xây dựng bãi chôn lấp chất thải sinh hoạt do Sở Tài Nguyên và Môi trường chủ đầu tư, hiện tại, chưa có số liệu đánh giá đầy đủ về vấn đề ô nhiễm môi trường và sự ảnh hưởng của các bãi chôn lấp từ bãi chôn lấp chất thải tại xã Xuân Quang, huyện Bảo Thắng", CDC Lào Cai thông tin.
Trong bối cảnh này, hàng năm, CDC đã tham mưu và ban hành văn bản đề nghị các đơn vị y tế cơ sở phối hợp ban ngành đoàn thể tại địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân và chất lượng nước cấp cho ăn, uống sinh hoạt từ các nhà máy nước, công trình cấp nước tập trung theo phân cấp quản lý quy định theo quy định tại Thông tư 41/2018/TT-BYT ngày 14.12.2018 của Bộ Y tế.
Vừa qua, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn Kỳ họp thứ 24, HĐND tỉnh Lào Cai khoá XVI, Tổ đại biểu HĐND tỉnh tại huyện Bảo Thắng cho biết: "Cử tri rất quan tâm về vấn đề lãng phí sau đầu tư bởi công trình xử lý rác thải sinh hoạt tại huyện Bảo Thắng chỉ vận hành, hoạt động duy nhất 1 lần khi bàn giao, còn từ đó đến nay không vận hành và đưa vào sử dụng được. Huyện Bảo Thắng đã có tờ trình đề xuất đầu tư lò đốt rác giai đoạn 2, mong Sở Tài Nguyên và Môi trường quan tâm, sớm trình UBND tỉnh để triển khai thực hiện".
