Ngọc Lặc bảo lưu văn hóa cội nguồn

      Ngọc Lặc vốn là huyện miền núi, kinh tế – xã hội còn gặp nhiều khó khăn, giao thông không thuận lợi. Đời sống của người dân chủ yếu là tự cung, tự cấp, các nhu yếu phẩm thiết yếu phải chuyển từ miền xuôi lên. Tuy nhiên, Ngọc Lặc lại là vùng đất có nền văn hóa đặc sắc, tiêu biểu mà không phải vùng đất nào cũng có được. Xác định tầm quan trọng của việc bảo lưu những yếu tố văn hóa bản địa, trong những năm qua, huyện ủy, HĐND, UBND huyện Ngọc Lặc đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhằm đẩy mạnh phong trào xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư, trong đó đặc biệt chú trọng đến công tác giữ gìn và phát huy vốn văn hoá Mường. Đến nay, trên toàn huyện đã có 224 làng, bản, cơ quan đơn vị văn hóa, trong đó có 22 làng, bản được công nhận văn hóa cấp tỉnh, 113 làng, bản, đơn vị được công nhận văn hóa cấp huyện, 16.136 gia đình văn hoá... Chất lượng làng, bản văn hóa ngày càng được nâng lên.
      68% dân số của huyện Ngọc Lặc là người Mường cho nên các phong tục, tập quán phần lớn mang yếu tố văn hóa bản địa, tiêu biểu cho văn hóa Mường. Nhận thấy rõ những giá trị văn hóa tích cực cần được bảo lưu và phát huy, chính quyền địa phương đã chỉ đạo, tập trung tổ chức sưu tầm, khai thác và chọn lọc những yếu tố văn hóa truyền thống mang đậm bản sắc địa phương. Công tác tuyên truyền nhằm khuyến khích người dân tự nguyện tham gia được chú trọng. Tại hầu hết vùng có đồng bào dân tộc Mường sinh sống, người dân đều hào hứng tham gia. Nhiều làn điệu, trò chơi dân gian và các môn thể thao dân tộc đã được khôi phục và biểu diễn trong các lễ hội. Điều đặc biệt, huyện đã lấy ngày mùng 8 tháng Giêng hàng năm làm ngày Hội văn hóa truyền thống các dân tộc, nhằm tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của ông cha, đồng thời cổ vũ, khuyến khích nhân dân  giữ gìn, sưu tầm vốn văn hóa cổ. Một số loại nhạc cụ truyền thống tiêu biểu cho nét văn hóa Mường cũng được giữ gìn và khai thác có hiệu quả, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần và sinh hoạt cộng đồng dân cư. Trong các lễ cưới, đám tang của các bản, làng đã không còn những hủ tục lạc hậu mà thay thế dần bằng những yếu tố văn hóa tích cực, có sàng lọc kỹ càng. Việc xây dựng các thiết chế ở các làng, bản văn hóa đã được gắn với việc bảo lưu những phong tục, tập quán truyền thống của địa phương, đồng thời phù hợp với các giá trị nhân văn và đời sống tâm linh của dân tộc. Những nghi lễ, phong tục, tập quán tốt đẹp được duy trì và phát huy, nhất là trong thế hệ trẻ. Hầu hết thanh niên đều hưởng ứng, nhiệt tình tham gia. Bên cạnh đó, việc sưu tầm các tác phẩm văn học dân gian cũng được chú trọng. Một số tác phẩm văn học có giá trị, tiêu biểu cho văn học Mường đã được phát hiện như: Đẻ đất đẻ nước, Nàng Nga hai mối, Truyện thằng Dó, thằng Cuội... Các tác phẩm văn học này là minh chứng cho nguồn gốc lâu đời của dân tộc Mường, làm rạng rỡ nền văn hoá của xứ Thanh. Cùng với đó, xuất hiện một số CLB dân gian - là hạt nhân quan trọng để lưu giữ và phát huy những nét văn hóa của địa phương. Một số cuộc hội thảo xung quanh nội dung liên quan đến các tác phẩm văn học dân gian này đã được tổ chức, nhằm xác định rõ vai trò cũng như vị trí trong nền văn học Việt Nam.
      Có thể nói, việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đã góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân, góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội của huyện Ngọc Lặc phát triển theo hướng bền vững. Với sự vào cuộc tích cực và nhận thức sâu sắc của chính quyền và nhân dân địa phương, công tác bảo tồn, giữ gìn những giá trị văn hóa cội nguồn gắn với phong trào xây dựng đời sống văn hóa của huyện Ngọc Lặc bước đầu thu lại kết quả tốt đẹp, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu, đẹp.

Dư Phan