Nghịch lý hạt nhân

Vừa qua, Nga và Mỹ đã tỏ rõ quyết tâm giải trừ quân bị khi ký tuyên bố chung về Hiệp ước Cắt giảm vũ khí chiến lược mới thay thế cho Hiệp ước START 1 sẽ hết hiệu lực vào tháng 12 năm nay cho phép hai nước cắt giảm tới 1/3 các đầu đạn và hệ thống phóng so với những giới hạn trong hiệp ước hiện tại. Theo văn bản sơ bộ, hai bên nhất trí cắt giảm kho vũ khí xuống còn 1.500-1.675 đầu đạn trong vòng 7 năm sau khi hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới có hiệu lực, các hệ thống phóng vũ khí chiến lược sẽ được giới hạn trong phạm vi 500-1.100 đơn vị. Ngay khi lên nắm quyền, Tổng thống Mỹ Obama đã tuyên bố, một trong những điểm nhấn trong chính sách của ông là hướng tới một thế giới phi hạt nhân. Bản thân Pháp - một cường quốc trong Câu lạc bộ hạt nhân cũng khẳng định mình là quốc gia “mẫu mực” trong chiến dịch giải giáp vũ khí.

Trong khi các nước lớn đều nhận thấy sự cần thiết phải cắt giảm kho vũ khí hạt nhân, vốn không còn quá cần thiết sau Chiến tranh lạnh trong khi lại khiến ngân sách quốc gia phải tiêu tốn nhiều tiền của để duy trì, thì các nước nhỏ lại không ngừng tìm cách trang bị hoặc phát triển loại vũ khí này. Trung Quốc đang hiện đại hóa kho vũ khí của mình. Israel, do lo sợ về mối đe dọa hạt nhân từ Iran - nước nhiều lần dọa xóa Israel khỏi bản đồ thế giới, cũng tỏ thái độ mập mờ về sức mạnh hạt nhân. Còn CHDCND Triều Tiên, sau khi tiến hành vụ thử hạt nhân thứ hai vào ngày 25.5 vừa qua, nước này liên tiếp bắn thử tên lửa. ấn Độ và Pakistan, trải qua nhiều cuộc chiến tranh, hiện hai nước tiếp tục lao vào phát triển lực lượng răn đe để khôi phục thế quân bình về sức mạnh quân sự trong khu vực.

Thái độ cương quyết của Iran trong vấn đề hạt nhân đang có nguy cơ thúc đẩy các quốc gia khác đặt tham vọng cao hơn trong lĩnh vực này, đặc biệt là những nước đang đứng ở ngưỡng cửa thế giới hạt nhân. Những quốc gia là đối thủ của Iran không yên tâm khi chứng kiến vị thế về mặt quân sự, ngoại giao và chính trị của Iran được cải thiện nhờ bom nguyên tử, vì vậy, các nước như Ai Cập, ảrập Xêút, Thổ Nhĩ Kỳ từ nhiều năm nay, đã tiến hành nghiên cứu những phương án để có thể đối mặt với “kịch bản gây chấn động” này. Trong số các phương án đề ra, các nước này tính đến biện pháp tăng cường quan hệ an ninh với Mỹ, đầu tư vào hệ thống phòng thủ tên lửa, thậm chí phát triển chương trình hạt nhân bất hợp pháp.

Ai Cập đã đạt được công nghệ hạt nhân và đang tìm cách vươn lên ngang tầm với Israel, Iran. Không ít lần, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đã tìm thấy trên lãnh thổ Ai Cập những dấu vết của uranium được làm giàu. Mặc dù giới chức nước này luôn bác bỏ mọi cáo buộc về chương trình hạt nhân của họ, nhưng quốc tế nghi ngờ Ai Cập theo đuổi các hoạt động nghiên cứu hạt nhân mà không khai báo.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã đạt được công nghệ trong lĩnh vực nguyên tử. Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có những mối liên hệ thường xuyên với giới quân sự Pakistan. Năm 2008, Tham mưu trưởng quân đội nước này đã khẳng định Thổ Nhĩ Kỳ sẽ xét đến tất cả khác khả năng đối phó nếu Iran có vũ khí hạt nhân. Vấn đề này thường xuyên được đề cập trong các cuộc tranh luận ở Ankara.

ảrập Xêút tuy không có khả năng trong lĩnh vực nghiên cứu, nhưng nước Hồi giáo theo dòng Sunni này lại có trong tay bom và tên lửa của Trung Quốc, đồng thời có thừa dollar để trả cho bất kỳ quốc gia nào có khả năng giúp nước này “nâng bậc”, trong số đó, phải kể đến Pakistan - một quốc gia trong câu lạc bộ hạt nhân và là nước mà ảrập Xêút luôn nuôi dưỡng mối quan hệ thân thiện.

Danh sách không chỉ dừng ở đó. Tháng 9.2007, Israel từng tiến hành ném bom một khu vực trong lãnh thổ Syria vì tình nghi đây là khu vực xây dựng lò phản ứng hạt nhân bí mật. Mặc dù Damascus chưa bao giờ thừa nhận cáo buộc trên nhưng IAEA vẫn chưa từ bỏ các cuộc thanh sát ở những địa điểm nghi vấn. Với xu hướng này, không loại trừ một ngày nào đó, “dây chuyền lò phản ứng hạt nhân” sẽ phát triển rộng rãi, từ Algeria - nước đang có một lò phản ứng hiện đại đủ để sản xuất plutonium dùng cho mục đích quân sự, tới các nước Ảrập khác.

Vì muốn làm sáng bức tranh toàn cảnh ảm đạm này, Tổng thống Obama cho rằng, Nga và Mỹ - hai cường quốc sở hữu tới 90% vũ khí hạt nhân của hành tinh, phải là những quốc gia tiên phong trong tiến trình giải trừ quân bị. Tuy nhiên, đây là một mục tiêu dài hạn và chừng nào giữa các quốc gia còn tồn tại sự nghi kỵ thì chừng đó, vũ khí răn đe còn là mục tiêu theo đuổi của các nước.

Theo Le Figaro