Lộ trình nâng độ tuổi nghỉ hưu và tái tuyển dụng
Theo số liệu thống kê chính thức, tính đến tháng 6.2023, 20% người dân Singapore ở độ tuổi từ 65 trở lên. Để giải quyết những thách thức về nguồn nhân lực do xu hướng già hóa dân số gây ra, Chính phủ Singapore đã đưa ra lộ trình tăng độ tuổi nghỉ hưu và độ tuổi tái tuyển dụng lao động.
Tại cuộc họp Quốc hội đầu tháng 3.2024, Singapore đã đạt được sự đồng thuận về việc nâng độ tuổi nghỉ hưu lên 64 tuổi và tuổi tái tuyển dụng lên 69 tuổi, bắt đầu áp dụng từ năm 2026. Quyết định này nằm trong Lộ trình nâng độ tuổi về hưu lên 65 và độ tuổi tái tuyển dụng lên 70 tuổi trước năm 2030.
Lần gần nhất Singapore nâng độ tuổi nghỉ hưu và tái tuyển dụng lực lượng lao động là tháng 7.2022, theo đó tuổi nghỉ hưu được nâng lên 63 tuổi và tuổi tái tuyển dụng là 68 tuổi.
Luật Nghỉ hưu và Tái tuyển dụng
Vào tháng 1.2011, Quốc hội Singapore sửa đổi tên Luật Hưu trí thành Luật Nghỉ hưu và Tái tuyển dụng. Luật này đưa ra một nội dung quan trọng, đó là yêu cầu bắt buộc đối với công ty Singapore kể từ năm 2012, phải tái ký hợp đồng với lao động đến tuổi nghỉ hưu (vào thời điểm đó là 62 tuổi).
Luật yêu cầu doanh nghiệp và người lao động cùng thống nhất phương án tái bố trí công việc cho người lao động chuẩn bị nghỉ hưu ít nhất 6 tháng trước khi người lao động đến tuổi 62. Theo đó, người sử dụng lao động có thể linh hoạt bố trí công việc ở mức độ nhất định mà không nhất thiết phải là công việc trước đây. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần tạo điều kiện cho người lao động tiếp tục công việc hiện tại nếu sức khỏe và năng lực chuyên môn của họ vẫn đáp ứng được công việc.
Trong trường hợp doanh nghiệp không thể tuyển dụng lại lao động đã nghỉ hưu do công ty không có vị trí tuyển dụng phù hợp cho họ, chủ doanh nghiệp sẽ phải đưa ra Thanh toán Hỗ trợ Việc làm một lần (EAP) cho người lao động. Khoản tiền này có thể là 3 tháng lương, nhưng không vượt quá 10.000 đôla Singapore (170 triệu đồng). Nếu không tuân thủ luật, người sử dụng lao động có thể bị phạt tiền và thậm chí bị phạt tù.
Điều chỉnh Quỹ tiết kiệm Trung ương
Bên cạnh việc nâng tuổi nghỉ hưu, Singapore cũng có những điều chỉnh đối với Quỹ tiết kiệm Trung ương (CPF) để giúp người lao động có thể tiết kiệm được nhiều tiền hơn sau khi nghỉ hưu. Theo đó, tỷ lệ đóng góp vào quỹ CPF sẽ được nâng lên trong 10 năm tới đối với người lao động trong độ tuổi từ 55 - 70. Hiện tại, mức đóng góp vào quỹ CPF bắt đầu từ mức 37% khi người lao động đủ 55 tuổi và tỷ lệ đóng góp giảm dần sau khi họ 60 tuổi và sẽ bằng 0 sau 70 tuổi.
CPF được thành lập năm 1995 nhằm cung cấp sự bảo đảm về tài chính cho công nhân khi họ nghỉ hưu hoặc không thể tiếp tục làm việc. Trải qua thời gian, quỹ đã trở thành một hệ thống bảo hiểm xã hội - tiết kiệm toàn diện với sự tham gia của người lao động, chủ sử dụng lao động và Chính phủ. Thành viên của CPF gồm người lao động được tuyển dụng và lao động tự tạo việc làm tại Singapore.
Mục tiêu căn bản của CPF là đáp ứng những nhu cầu tối thiểu cho các thành viên như chỗ ở tạm thời, thức ăn, quần áo và các dịch vụ về sức khỏe khi họ về già hoặc các nhu cầu khác khi họ không còn khả năng làm việc. Các chế độ có thể bao gồm việc rút tiền trong các trường hợp nghỉ hưu, tàn tật vĩnh viễn, sở hữu nhà ở và chăm sóc y tế. Số tiền mà các thành viên có thể được hưởng thụ phụ thuộc vào mức độ đóng góp vào quỹ của họ.
CPF không chỉ cung cấp các chế độ hưu trí, mà còn cung cấp các chế độ về nhà ở và nhu cầu thiết yếu về chăm sóc sức khỏe cho người dân; sự bảo đảm tài chính cho các thành viên và gia đình của họ thông qua các chương trình bảo hiểm.
Chìa khóa để điều hành thành công hệ thống CPF chính là nhờ hệ thống thu năng suất và hiệu quả. Các khoản tiền, trợ cấp phụ cấp bắt buộc phải đóng CPF bao gồm: tiền thưởng làm việc hiệu quả và đi làm thường xuyên; tiền thưởng cho nhân viên khi kết thúc năm tài chính; tiền hoa hồng; tiền thưởng cho nhân viên dựa trên phần trăm doanh thu đạt được; phụ cấp phí sinh hoạt; phụ cấp phí công tác; phụ cấp thêm tiền học cho con của người lao động; phụ cấp làm ngoài giờ, làm ban đêm, ngày lễ; tiền thưởng cho nhân viên dịp lễ; phụ cấp tiền điện thoại; phụ cấp cho nhân viên đi du lịch; phụ cấp tiền ăn…
Hội đồng CPF có khung pháp lý chặt chẽ, nhằm hỗ trợ thực hiện hiệu quả quy trình thu. Chính vì thế, đã bảo đảm tỷ lệ nợ đọng của các chủ sử dụng lao động luôn giữ ở mức rất thấp (khoảng 0,51%).
Tín dụng việc làm cao cấp
Để hỗ trợ các doanh nghiệp tái tuyển dụng lao động, Chính phủ Singapore cũng xây dựng chương trình Tín dụng việc làm cao cấp để hỗ trợ doanh nghiệp trả lương cho những người được tái tuyển dụng sau khi nghỉ hưu. Khoản tiền này có thể lên tới 4.000 đôla Singapore/tháng.
Được triển khai từ năm 2020, người sử dụng lao động thuê nhân công từ 55 tuổi trở lên có thể nhận được khoản hỗ trợ lên tới 8% tiền lương hàng tháng của người lao động. Mục đích là khuyến khích người sử dụng lao động cam kết tạo cơ hội việc làm bán thời gian cho những người lao động cao tuổi.
Tính đến tháng 9.2022, chương trình tín dụng dành cho người lao động cao tuổi đã giải ngân hơn 450 triệu đôla Singapore, mang lại lợi ích cho gần 100.000 người sử dụng lao động, và hơn 460.000 người lao động cao tuổi.
Theo thống kê vào năm 2022, 47,5% người từ 65 - 69 tuổi đã có việc làm, tăng khoảng 3% so với năm 2019. Đối với những người từ 55 - 64 tuổi, tỷ lệ có việc làm đã tăng lên 70,6% vào năm 2022, so với mức 67,6% vào năm 2019. Năm ngành nghề hàng đầu sử dụng nhiều lao động từ 65 tuổi trở lên nhất hiện nay là thương mại bán buôn và bán lẻ; dịch vụ hành chính và hỗ trợ; vận tải và kho bãi; lưu trú và ăn uống; sản xuất.
Dữ liệu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho thấy, so với 10 năm trước, tỷ lệ người từ 65 tuổi trở lên tìm việc ở Nhật Bản đã tăng từ 5% lên 13%. 52% trong nhóm dân số 65 đến 69 tuổi ở Nhật Bản tham gia thị trường lao động. Ðây là mức cao nhất trong số 37 quốc gia OECD. Tỷ lệ này ở Mỹ là 33%, Anh 26% và Ðức 20%. Trong nhóm dân số từ 70 - 74 tuổi, tỷ lệ còn làm việc ở Nhật Bản là 34%, chỉ sau Hàn Quốc (41%).
Mới đây, giới chuyên gia Trung Quốc cũng kêu gọi chính quyền nước này thúc đẩy việc tái tuyển dụng những người trên 60 tuổi, mô tả đây là một “vấn đề cấp bách và thực tế”. Nhật báo Nhân Dân lặp lại những quan điểm này, công nhận 137 triệu người cao tuổi khỏe mạnh của Trung Quốc là “cổ tức mới” có giá trị cần được phát triển.
Tuổi nghỉ hưu của Trung Quốc hiện là 60 tuổi đối với nam, 55 tuổi đối với nữ và 50 tuổi đối với nữ nhân viên cổ xanh, trong khi tuổi thọ trung bình là 77,93. Bắc Kinh đang xem xét hoãn tuổi nghỉ hưu nhưng thông tin cụ thể vẫn chưa được hoàn thiện.
Tính đến năm 2022, Trung Quốc có hơn 280 triệu người trên 60 tuổi, chiếm 19,8% dân số. Tuy nhiên, chỉ có 8,8% tổng lực lượng lao động thuộc nhóm tuổi này.
