Bước tiến lớn từ cơ chế hợp tác của Chính phủ đến Hội nghị Cấp cao của Quốc hội

CLV là gì?

CLV là từ viết tắt chữ cái đầu của 3 nước Campuchia, Lào, Việt Nam xếp theo thứ tự bảng chữ cái, gọi tắt cho “Khu vực Tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam” (CLV Development Triangle Area). Được Thủ tướng ba nước quyết định thành lập năm 1999, khu vực này bao gồm 10 tỉnh biên giới giữa 3 quốc gia thành viên. Cuối năm 2009, các thành viên quyết định đưa thêm 3 địa phương từ mỗi nước vào danh sách những tỉnh thuộc Khu vực phát triển này. Tại Hội nghị cấp cao năm 2018, Thủ tướng 3 nước đã nhất trí đồng ý mở rộng để tam giác phát triển bao trùm toàn bộ lãnh thổ của các nước Đông Dương.

Mục tiêu của việc hình thành CLV là nhằm tăng cường đoàn kết và hợp tác giữa ba nước, đảm bảo an ninh, ổn định chính trị, xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế - xã hội trong khu vực. Hợp tác CLV tập trung vào các lĩnh vực: an ninh - đối ngoại, giao thông vận tải, công nghiệp, nông nghiệp, thương mại, đầu tư, các lĩnh vực xã hội và bảo vệ môi trường…

Về cơ chế hoạt động, bên cạnh các Hội nghị Cấp cao được tổ chức, ba nước CLV đã nhất trí thành lập Ủy ban Điều phối chung (với bốn Tiểu ban: kinh tế, xã hội - môi trường, địa phương, an ninh - đối ngoại). Mỗi nước cử một bộ trưởng làm đồng Chủ tịch Ủy ban và ủy viên Ủy ban Điều phối gồm đại diện các bộ, ngành liên quan và các tỉnh trong Tam giác. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư của Việt Nam giữ vai trò đồng Chủ tịch Ủy ban.

Những kết quả chính của các kỳ Hội nghị Cấp cao

Cho đến nay, ba nước đã tiến hành 11 kỳ Hội nghị Cấp cao. Trong số đó, một số văn kiện quan trọng đã được thông qua như: Tuyên bố Vientiane về xây dựng Tam giác phát triển được Thủ tướng ba nước ký nhân dịp Hội nghị Cấp cao ASEAN 10 năm 2004; Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội khu vực Tam giác phát triển CLV được ba nước thông qua năm 2004; Bản điều chỉnh Quy hoạch tổng thể đến năm 2020; Chính sách Ưu đãi đặc biệt cho Khu vực Tam giác phát triển CLV năm 2008…

Vào tháng 3.2018, tại Hà Nội đã diễn ra Hội nghị Cấp cao CLV lần thứ 10 do Thủ tướng ba nước đồng chủ trì. Tại đây, các nhà lãnh đạo đã thông qua Kế hoạch tổng thể về kết nối ba nền kinh tế CLV đến năm 2030. Kế hoạch bao gồm những định hướng lớn thúc đẩy hợp tác kết nối về hạ tầng cơ sở, kết nối về thể chế và kinh tế, và giao lưu Nhân dân.

Vào tháng 9.2020, Thủ tướng ba nước đã tham dự Hội nghị Cấp cao CLV lần thứ 11 theo hình thức trực tuyến do những hạn chế do đại dịch Covid-19. Tại hội nghị, các Thủ tướng đã chỉ đạo Ủy ban Điều phối chung tích cực triển khai một số nội dung cụ thể như: xây dựng Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội khu vực Tam giác phát triển CLV giai đoạn 2021 - 2030; Xây dựng các chương trình, kế hoạch và dự án cụ thể để thực hiện Kế hoạch kết nối ba nền kinh tế Campuchia - Lào - Việt Nam đến 2030; thực hiện hiệu quả Kế hoạch phát triển du lịch khu vực Tam giác phát triển CLV giai đoạn 2020 - 2025 tầm nhìn 2030 được thông qua tại Hội nghị, nâng cao hiểu biết về mô hình “Ba quốc gia, một điểm đến” và thúc đẩy du lịch bền vững; xây dựng chương trình hoạt động cụ thể để triển khai Kế hoạch phát triển ngành công nghiệp cao su bền vững được thông qua tại Hội nghị; tăng cường các hoạt động trao đổi sinh viên, giảng viên, nghiên cứu viên; các chương trình đào tạo nghề và giao lưu nhân dân; phối hợp cùng các đối tác phát triển, các tổ chức tài chính quốc tế trong việc thực hiện các kế hoạch đã được phê duyệt…

Sau hơn một thập kỷ được thành lập, tất cả các quốc gia thành viên của Tam giác phát triển CLV đều đã chứng kiến sự chuyển mình nhanh chóng. Mối quan hệ tốt đẹp giữa Lào, Campuchia và Việt Nam đã tạo thuận lợi cho dòng vốn đầu tư qua lại giữa những quốc gia này. Việt Nam đã đầu tư vào 113 dự án trị giá khoảng 3.56 tỷ USD tại các tỉnh dọc biên giới Lào và Campuchia (65 dự án ở Lào và 48 dự án tại Campuchia). Bên cạnh đó, Việt Nam cũng hỗ trợ hai quốc gia láng giềng thông qua việc cung cấp tài chính để xây dựng cơ sở hạ tầng. 5 tỉnh của Việt Nam nằm trong tam giác phát triển đã thu hút 233 dự án đầu tư từ 20 quốc gia và vùng lãnh thổ với tổng vốn đăng ký là 2.3 tỷ USD.

Phối hợp giữa các ủy ban của Quốc hội 3 nước

Cùng với sự hợp tác chặt chẽ giữa ba Chính phủ, từ năm 2009, thực hiện chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng trong quan hệ với Campuchia và Lào, dưới sự chỉ đạo sát sao của Đảng đoàn Quốc hội, các cơ chế hợp tác cấp Ủy ban ba bên giữa ba Quốc hội đã được hình thành và tổ chức định kỳ 2 năm/lần theo hình thức luân phiên gồm: Hội nghị giữa ba Ủy ban Đối ngoại nhằm giám sát, thúc đẩy các thỏa thuận hợp tác giữa ba nước; tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác vì sự phát triển chung khu vực Tam giác phát triển; Hội nghị giữa ba Ủy ban Quốc phòng - An ninh nhằm giám sát, thúc đẩy, bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh, an toàn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, xây dựng đường biên giới hòa bình, hợp tác và phát triển trong khu vực Tam giác phát triển; Hội nghị giữa ba Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhằm trao đổi thông tin, kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau trong lĩnh vực tài chính, ngân sách.

Vào tháng 3.2022, cuộc họp của Ủy ban Đối ngoại 3 Quốc hội CLV đã thảo luận về khả năng nâng cấp cơ chế hiện tại ở cấp Ủy ban lên Hội nghị Cấp cao Quốc hội CLV, phù hợp với cơ chế phối hợp của Chính phủ.

Thành lập cơ chế Hội nghị cấp cao Quốc hội 3 nước

Ngày 20.11.2022, tại Thủ đô Phnom Penh, Campuchia, trong khuôn khổ Đại hội đồng Liên nghị viện các quốc gia Đông Nam Á lần thứ 43 (AIPA-43), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Heng Samrin và Chủ tịch Quốc hội Lào Saysomphone Phomvihane đã ký Tuyên bố chung lần đầu thiết lập cơ chế Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước CLV.

Theo đó, ba Chủ tịch Quốc hội nhất trí nâng cấp cơ chế Hội nghị hiện nay giữa các Ủy ban của Quốc hội ba nước CLV thành “Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam (CLV Parliamentary Summit) được tổ chức hai năm một lần do 3 Chủ tịch Quốc hội chủ trì trên cơ sở luân phiên theo thứ tự bảng chữ cái; đồng thời thông qua Quy trình Thủ tục của Hội nghị cấp cao Quốc hội CLV. Việc thiết lập cơ chế Hội nghị cấp cao Quốc hội CLV phù hợp với tầm nhìn của nhiều thế hệ Chủ tịch Quốc hội ba nước.

Tuyên bố chung khẳng định, việc thiết lập cơ chế Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước CLV nhằm: Tăng cường và củng cố quan hệ hữu nghị, tình đoàn kết chặt chẽ và hợp tác toàn diện, trọng tâm là phát triển kinh tế - xã hội, hợp tác quốc phòng - an ninh, giao lưu nhân dân vì sự phát triển bền vững của ba nước và của khu vực;  Thúc đẩy và giám sát việc thực hiện các thỏa thuận, chương trình hành động và các dự án hợp tác mà Chính phủ ba nước đã thống nhất cũng như các thỏa thuận đa phương mà ba nước là thành viên; Thúc đẩy việc trao đổi, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và thực tiễn tốt trong thực thi các chức năng và nhiệm vụ của Quốc hội CLV; Phân bổ ngân sách và trao đổi các cách thức huy động vốn từ các đối tác trong và ngoài khu vực CLV để thực hiện các chương trình và dự án trong khu vực Tam giác phát triển và các lĩnh vực hợp tác khác.

Hội nghị Cấp cao Quốc hội CLV lần thứ nhất sẽ diễn ra từ ngày 4 - 7.12, tại Thủ đô Vientiane, Lào. Với chủ đề: “Tăng cường vai trò của Quốc hội trong thúc đẩy hợp tác toàn diện giữa Campuchia, Lào và Việt Nam”, Hội nghị nhằm tăng cường vai trò giám sát và theo dõi sự phát triển và tiến độ thực hiện các thỏa thuận đã được Chính phủ CLV ký kết bao gồm Kế hoạch hành động và các Chương trình hợp tác phát triển chung trong khu vực Tam giác phát triển, cũng như các thỏa thuận đa phương mà cả ba nước đã ký kết.