Châu Âu: ủng hộ quyền của nhà báo được bảo vệ khỏi những vụ kiện phỉ báng
Hôm 11.11 vừa qua, Nghị viện châu Âu đã hoàn toàn tán thành một nghị quyết nhằm bảo vệ các nhà báo và những tiếng nói phản biện khỏi các vụ kiện lạm dụng, hay còn gọi là Vụ kiện chiến lược chống lại sự tham gia của cộng đồng (SLAPP). Vụ kiện SLAPP hay vụ kiện đe dọa nhằm mục đích kiểm duyệt, đe dọa và bịt miệng những người chỉ trích bằng cách tạo gánh nặng cho họ với chi phí bảo vệ pháp lý cho đến khi họ từ bỏ những lời chỉ trích hoặc phản đối của mình.
Với 444 phiếu thuận, 48 phiếu chống và 75 phiếu trắng, các nhà lập pháp EU đã nhất trí về một loạt biện pháp nhằm chống lại mối đe dọa từ SLAPP trên tất cả 27 quốc gia EU. SLAPP ngày càng được sử dụng nhiều hơn để chống lại các nhà báo điều tra nhằm làm kiệt quệ tài chính của họ, đồng thời đe dọa họ tiết lộ những câu chuyện nhạy cảm.
Nghị sĩ châu Âu Tiemo Wolken cho biết: “Chúng ta không thể khoanh tay đứng nhìn khi nhà nước pháp quyền ngày càng bị đe dọa, các quyền tự do ngôn luận, thông tin và liên kết bị hủy hoại. Nhiệm vụ của chúng ta là bảo vệ các nhà báo đưa tin về các vấn đề được công chúng quan tâm”. Còn theo Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Vera Jourova, “các nhà báo nên dành thời gian của họ để đóng vai trò như là cơ quan giám sát nền dân chủ của chúng ta, chứ không phải chống lại các vụ kiện lạm dụng”.
Canada: ra Luật Bảo vệ nguồn tin báo chí
Năm 2017, Luật Bảo vệ nguồn báo chí của Canada đã được cơ quan lập pháp của nước này thông qua. Nó sửa đổi Luật Bằng chứng Canada và Bộ luật Hình sự. Cụ thể, nó sửa đổi Luật Bằng chứng Canada để bảo vệ tính bí mật của các nguồn báo chí. Luật cho phép các nhà báo không tiết lộ thông tin hoặc tài liệu mà xác định hoặc có khả năng xác định được nguồn báo chí trừ khi thông tin hoặc tài liệu đó không thể thu thập được bằng bất kỳ phương tiện hợp lý nào khác và lợi ích của công chúng trong việc quản lý tư pháp lớn hơn lợi ích của công chúng trong việc bảo vệ bí mật của nguồn báo chí.
Việc ban hành Luật mới cũng sửa đổi Bộ luật Hình sự để chỉ có thẩm phán của Tòa án tối cao có thẩm quyền ra lệnh khám xét liên quan đến nhà báo. Văn bản pháp lý này cũng quy định rằng, lệnh khám xét chỉ có thể được ban hành nếu thẩm phán nhất trí rằng không có cách nào khác để có thể thu được thông tin mong muốn một cách hợp lý và lợi ích của công chúng trong việc điều tra và truy tố tội phạm lớn hơn quyền riêng tư của nhà báo trong việc thu thập và phổ biến thông tin. Thẩm phán cũng phải nhất trí rằng những điều kiện tương tự này được áp dụng trước khi các nhân viên điều tra có thể kiểm tra, sao chép tài liệu thu được theo lệnh khám xét liên quan đến nhà báo…
Mỹ: xem xét Luật Bảo vệ các nhà báo
Tháng 7.2021, Thượng nghị sĩ Richard Blumenthal và Robert Menendez, và Hạ nghị sĩ Eric Swalwell bắt đầu giới thiệu dự luật Bảo vệ nhà báo (JPA) ra Quốc hội Mỹ, điều này sẽ cung cấp cho các nhà báo sự bảo vệ tốt hơn khỏi các hành vi bạo lực thể xác hoặc đe dọa nhằm can thiệp vào việc thu thập và báo cáo tin tức của họ. Mục đích là bảo đảm an toàn, giúp các nhà báo có thể yên tâm tập trung vào công tác thông tin cho công chúng.
JPA sẽ coi việc cố ý đe dọa hoặc gây tổn hại thân thể cho một nhà báo trong khi đưa tin hoặc đưa tin là tội liên bang. Cụ thể, dự luật sẽ sửa đổi một phần của Bộ luật Mỹ hiện hành cho phép Bộ Tư pháp truy tố những kẻ đe dọa hoặc hành hung các nhà báo khi các công tố viên địa phương từ chối làm như vậy. Bộ luật Mỹ (US Code) là bộ luật bao gồm tất cả các đạo luật liên bang của nước này.
Theo Cơ quan Theo dõi tự do báo chí của Mỹ, từ 1.1.2020 đến ngày 15.7.2021, 537 nhà báo trên khắp đất nước đã bị hành hung khi đang thu thập và đưa tin. Có thể nói, công tác tìm kiếm và đưa tin sự thật của nhà báo Mỹ đang trở nên nguy hiểm. Ngày nay, ngay cả những câu chuyện thông thường nhất cũng phải đối mặt với nhiều nguy cơ gia tăng. Có báo cáo cho thấy, nhiều nhà báo đã bị tấn công bằng lời nói lẫn thể chất, bị phá hoại phương tiện làm việc hoặc thậm chí bị bắn…
Pakistan: bảo vệ các nhà báo ở các khu vực nguy hiểm
Tháng 5.2021, dự luật Bảo vệ Nhà báo và chuyên viên truyền thông đã được trình lên Quốc hội Pakistan sau nhiều năm chờ đợi. Dự luật này từng được đưa ra lần đầu tiên vào năm 2012 và sau đó là vào năm 2015. Mục đích của nó là nhằm thúc đẩy, bảo vệ và bảo đảm hiệu quả quyền độc lập, không thiên vị, an toàn cũng như tự do ngôn luận của các nhà báo lẫn các chuyên viên truyền thông trong nước.
Dự luật sẽ cung cấp cho các nhà báo và các chuyên viên truyền thông quyền thực hiện công việc của họ ở các khu vực có xung đột trong nước mà không sợ bị đe dọa, quấy rối...
Theo dự luật, Chính phủ Pakistan sẽ thực hiện tất cả các bước có thể để bảo vệ các nhà báo và các chuyên viên truyền thông khỏi mọi hình thức lạm dụng, bạo lực và bóc lột của bất kỳ cá nhân, tổ chức nào (tư nhân hoặc nhà nước) hoặc cơ quan có thẩm quyền…
