Nghệ thuật thêu Zari của Ấn Độ
Ấn Độ nổi tiếng với nghề dệt thủ công gắn liền với những trang phục truyền thống Sari, Salwar Kameez, Choli, Kurta, Dhoti... đậm đà bản sắc. Nếu như công việc dệt vải là nền tảng tạo nên những bộ đồ độc đáo đó, thì thêu là yếu tố quyết định mang lại cho chúng vẻ lộng lẫy và khác biệt. Góp phần lớn cho việc hình thành nét văn hóa đặc sắc này là phong cách thêu Zari - phương pháp thêu cổ truyền lâu đời vào bậc nhất của người Ấn Độ.
Zari là phương pháp thêu cổ xưa của người Ba Tư được người dân Ấn Độ truyền từ đời này sang đời khác và chủ yếu do nam giới đảm nhiệm. Giống như các phong cách thêu khác, người thợ thêu Zari cần có con mắt thẩm mỹ, đôi tay khéo léo và óc sáng tạo. Điểm khác biệt lớn nhất là thợ thêu phải chuẩn công việc se những sợi kim loại như vàng, bạc, đồng... Các thỏi kim loại được nấu chảy, đổ vào các khuôn thành các thanh dài. Sau đó, khi những thanh kim loại còn mềm dẻo, chúng sẽ được kéo qua tấm thép đục lỗ thành những dây nhỏ. Tiếp theo là quá trình gia công cán mỏng với khuôn rập làm bằng cao su và kim cương. Công đoạn cuối là xoắn những dây kim loại đã cán mỏng với tơ tằm hoặc sợi bông để trở thành sợi Zari, hoặc tạo hình đính vào trong quá trình thêu.
Sợi Zari được chọn lọc kỹ càng trước khi thêu tùy theo từng mẫu với các chủ đề khác nhau. Chẳng hạn như mẫu phức tạp sử dụng sợi kim loại mỏng cứng, với các mảnh kim loại nhỏ hình ngôi sao thêu hoa cỏ. Các công cụ sử dụng cho thêu là một khung gỗ hình chữ nhật, kim, kéo, khoen... Đường thêu Zari được các nghệ nhân lành nghề thể hiện vô cùng tinh tế và khéo léo. Cách thêu thường bắt đầu từ giữa, kéo dài đến viền ngoài theo hình xoay tròn. Họa tiết được sử dụng để thêu và dệt đa dạng theo các chủ đề về thiên nhiên và tôn giáo như con người, mặt trời, mặt trăng, ngôi sao, bông hoa sen, hoa táo, hoa loa kèn xoài, quả nho, quả dâu, quả mận, quả xoài, chim công, hoàng yến, voi... và nhiều họa tiết khác.
Zardozi là hình thức thêu phổ biến nhất của phong cách thêu Zari và được phát triển thịnh vượng trong thời vua Akbar (1556 - 1605).Từ trang phục thường ngày, lễ phục, khăn quàng, khăn trải giường, gối, khăn phủ bàn ghế, rèm cửa, đến các tấm phủ trên lưng ngựa và voi đều sử dụng kỹ thuật này. Zardozi được chia thành hai loại là chính là Karchobi và Kamdani.
Karchobi là những tác phẩm thêu rất phức tạp sử dụng nhiều sợi vàng hoặc bạc khác nhau kết hợp với các loại hạt đính, ngọc trai, đá quý trên nền chất liệu nhung, thổ cẩm hoặc satin dầy. Người Ấn Độ sử dụng hình thức thêu Karchobi để trang trí lễ phục, áo cưới, túi xách, ví, thắt lưng, giày dép... Còn Kamdani là cách thêu tinh tế và kỹ thuật hơn bằng chỉ kim loại trên nền chất liệu nhẹ nhàng hơn như lụa, ren, muslin. Sản phẩm của Kamdani thường là khăn quàng cổ, mạng che mặt và mũ. Ngoài Karchobi và Kamdani, còn có nhiều kiểu thêu khác nhau thuộc phong cách Zardozi như Kataoki Bel, Makaish, Tilla...tất cả đều rất độc đáo và đẹp mắt. Trung tâm nổi tiếng với phong cách thêu truyền thống này gồm Agra, Aligarh, Lucknow và Varanasi (Untar Pradesh), Ujjain và Burhanpur (Madhya Pradesh), Aurangabad (Maharastra)...
