Nghệ thuật hay kỹ thuật?

Phim Chơi vơi của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên được làm bằng công nghệ số

 Xu thế tất yếu

Theo dự đoán, đến cuối năm 2013, phim 35mm sẽ chấm dứt kỷ nguyên của mình, chỉ còn lại phim làm theo kỹ thuật số. Ở châu âu, đa số các nhà làm phim đã sử dụng công nghệ số. Tại Pháp, đến cuối năm 2012 sẽ không còn rạp nào sử dụng phim nhựa 35mm. Kodak, Fujifilm đều đã tuyên bố ngừng sản xuất phim 35mm khi nhu cầu của loại phim này giảm tới 70% từ năm 2007 - 2011. Tại Việt Nam, trong số 218 phòng chiếu trên cả nước đã có 65 phòng chiếu kỹ thuật số, 41 phòng chiếu 3D... Phát biểu tại hội thảo Xu hướng phát triển điện ảnh trong thời kỳ công nghệ số trong khuôn khổ Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ II, Giám đốc Golden Duck International Ian Riches khẳng định: dù thích hay không, công nghệ số đã phát triển và phim 35mm sẽ dần dần được đưa vào kho lưu trữ.

Công nghệ số ngày càng phát triển, có mặt khắp nơi. Theo bà Claire Lajoumard (hãng Acrobates Films), từng phối hợp với đạo diễn Bùi Thạc Chuyên làm phim Chơi vơi, chính sự xuất hiện của công nghệ số đã khiến cách làm phim thay đổi, hoàn toàn khác với làm phim 35mm. Công nghệ số giúp tạo ra chất lượng hình ảnh và âm thanh ngày càng tốt hơn, giá thành sản phẩm rẻ hơn. Bà Claire Lajoumard giải thích: khi quay bằng kỹ thuật số, đạo diễn có thể kiểm tra thường xuyên xem đoạn phim cần điều chỉnh gì không để đạt được hiệu quả như mong muốn. Hơn thế, thiết bị kỹ thuật số cho phép quay nhiều đúp trong một ngày, giúp đạo diễn có nhiều tư liệu, cũng có nghĩa chuẩn bị cho khâu hậu kỳ, mà với phim 35mm bao giờ cũng đắt đỏ.

Đã làm 2 bộ phim bằng công nghệ số, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên cho biết thêm: “Sung sướng nhất khi làm phim bằng công nghệ số là có thể quay nhiều đúp trong một cảnh phim, từ đó chọn ra cảnh quay tốt nhất. Có thể quay trọn màn, không tốn phim và cũng không phải cắt vụn kịch bản. Hơn thế, công nghệ số cho phép thu âm thanh đồng bộ, giúp nâng cao chất lượng âm thanh trong phim”.

 Nghệ thuật hay kỹ thuật?

Làm phim theo công nghệ số có nhiều ưu điểm, trước sau gì chúng ta cũng phải theo. Tuy nhiên, nhà sản xuất Trần Bích Quân, công ty phát hành phim Dissidenz Distribution (Pháp) cho rằng, nếu quay phim bằng kỹ thuật số mà không chuẩn bị kỹ càng thì chi phí làm phim có thể cũng rất cao, do công nghệ này đòi hỏi vốn đầu tư lớn và thiết bị đồng bộ. Hơn thế, có máy quay hiện đại mà không có người biết sử dụng thì cũng bằng không. Trước đó, đạo diễn Lê Hoàng từng nêu thực tế là ở Việt Nam số người nắm vững công nghệ này rất ít, ít hơn nhiều so với những người quen làm với quy trình phim nhựa lâu nay. Bởi vậy, chưa thể áp dụng công nghệ này ngay được, mà trước hết phải cử người đi học về công nghệ này.

Làm phim theo công nghệ số có nhiều ưu điểm, trước sau gì chúng ta cũng phải theo. Tuy nhiên, nhà sản xuất Trần Bích Quân, công ty phát hành phim Dissidenz Distribution (Pháp) cho rằng, nếu quay phim bằng kỹ thuật số mà không chuẩn bị kỹ càng thì chi phí làm phim có thể cũng rất cao, do công nghệ này đòi hỏi vốn đầu tư lớn và thiết bị đồng bộ. Hơn thế, có máy quay hiện đại mà không có người biết sử dụng thì cũng bằng không. Trước đó, đạo diễn Lê Hoàng từng nêu thực tế là ở Việt Nam số người nắm vững công nghệ này rất ít, ít hơn nhiều so với những người quen làm với quy trình phim nhựa lâu nay. Bởi vậy, chưa thể áp dụng công nghệ này ngay được, mà trước hết phải cử người đi học về công nghệ này.

Chọn làm phim theo định dạng nào là quyết định của đạo diễn cũng như mục tiêu phát hành. Nhưng, “không nên đặt kỹ thuật làm yếu tố hàng đầu mà hãy quan tâm tới yếu tố nghệ thuật cũng như câu chuyện mà chúng ta muốn kể, từ đó lựa chọn công nghệ phù hợp để chuyển tải ý tưởng của mình. Trong dòng phim tranh giải tại LHP Cannes vẫn có những phim quay bằng định dạng 35mm, đó là do ý đồ của đạo diễn muốn bảo đảm tính nghệ thuật cho phim, mặc dù khi công chiếu lại phải chuyển sang kỹ thuật số” - bà Trần Bích Quân nhấn mạnh.