Nghệ An bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số
Để bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số (DTTS) trên địa bàn, tỉnh Nghệ An cần phát huy vai trò của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức đoàn thể, các cơ quan quản lý văn hóa các cấp với vai trò định hướng, tạo dựng nguồn lực trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc...
Thời gian qua, các cấp, các ngành trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp nhằm bảo tồn, kế thừa có chọn lọc và phát huy những tinh hoa văn hóa truyền thống, như việc ban hành Quyết định số 84/QĐ-UBND ngày 24.8.2006 của UBND tỉnh về thực hiện Chính sách hỗ trợ bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số ở tỉnh Nghệ An, với tổng kinh phí được cấp từ năm 2011 - 2017 là 6.795 triệu đồng để thực hiện “Phòng lưu giữ, trưng bày, giới thiệu một số loại hình văn hóa các dân tộc thiểu số Nghệ An”, với không gian của 5 dân tộc thiểu số Thái, Thổ, Mông, Khơ-mú, Ơ Đu… .
Đáng chú ý, tỉnh Nghệ An cũng đã có các cơ chế, chính sách như: Nghị quyết số 07/2020/NQ-HĐND ngày 22.7.2020 về một số chính sách hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025; Nghị quyết số 29/2021/NQ-HĐND ngày 9.12.2021 quy định chính sách hỗ trợ đối với nghệ nhân, câu lạc bộ trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể và nghệ sĩ đang làm việc tại Trung tâm nghệ thuật truyền thống tỉnh Nghệ An; Nghị quyết số 28/2022/NQ-HĐND ngày 9.12.2022 quy định một số chính sách hỗ trợ bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh Nghệ An... nhằm từng bước đầu tư kinh phí để khôi phục các lễ hội truyền thống, khôi phục nghề dệt trang phục truyền thống, hỗ trợ học tiếng nói, chữ viết và truyền dạy văn hóa dân tộc...; triển khai khảo sát, kiểm kê, sưu tầm, tư liệu hóa di sản văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS; xây dựng mô hình, hỗ trợ hoạt động cho đội văn nghệ, câu lạc bộ sinh hoạt truyền thống các dân tộc; thực hiện tôn tạo, trùng tu và đưa vào khai thác các di tích lịch sử, danh lam, thắng cảnh phục vụ du lịch, triển khai có hiệu quả mô hình du lịch cộng đồng, và chúng ta cũng đã có các điểm du lịch cộng đồng khá nổi tiếng như: mô hình Bảo tàng Thiên nhiên-Văn hóa mở tại Vườn Quốc gia Pù Mát, Thác Kèm, Thác Sao va, Thác Bảy tầng; các mô hình du lịch cộng đồng, làng nghề và dệt thổ cẩm như: Bản Khe Rạn, Bản Nưa, Bản Xiềng (Con Cuông), Bản Na, Bản Đình Sơn, Bản Loọng Dẻ (Kỳ Sơn); bản Hoa Tiến (huyện Quỳ Châu),...
Tuy nhiên, việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS trên địa bàn tỉnh còn những hạn chế, khó khăn như: Việc khai thác các giá trị di sản văn hóa tại các điểm du lịch còn nghèo nàn, chất lượng kém, chưa phong phú; việc kiểm kê, nghiên cứu, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá truyền thống ở một số địa phương và việc đầu tư xây dựng các thể chế văn hóa cơ sở nhất là vùng dân tộc miền núi chưa được quan tâm đúng mức; nguồn lực, nguồn nhân lực chất lượng cao trong công tác giữ gìn văn hóa phi vật thể đang còn thiếu, chưa đáp ứng được yêu cầu…
Theo đó, để bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS trên địa bàn tỉnh, thiết nghĩ cần phát huy vai trò của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức đoàn thể, các cơ quan quản lý văn hoá các cấp với vai trò định hướng, tạo dựng nguồn lực trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Bên cạnh đó, chú trọng, làm tốt công tác bảo tồn di sản văn hóa của các dân tộc thông qua việc thống kê, lập hồ sơ các di sản văn hóa; Khuyến khích tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân nghiên cứu sâu, bảo quản, truyền dạy và giới thiệu di sản văn hóa phi vật thể và vật thể; áp dụng các biện pháp cần thiết của chính quyền các cấp để bảo vệ các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, ngăn chặn nguy cơ làm mai một, sai lệch hoặc thất truyền.
Cùng với đó, gắn kết chặt chẽ du lịch với dịch vụ trong sự phát triển hài hòa, bền vững của các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng phát triển du lịch dựa trên ba loại hình, gồm: Du lịch văn hóa lịch sử, du lịch nghỉ dưỡng giải trí và du lịch sinh thái mạo hiểm gắn với du lịch cộng đồng, dựa trên thế mạnh về tài nguyên sinh thái rừng, văn hóa bản địa trong trồng và chế biến dược liệu, nông sản đặc sản, chăn nuôi gia súc gia cầm của các vùng, để phát triển dịch vụ; Chú trọng các không gian phát triển du lịch của các vùng tuyến đường 7, tuyến đường 48 và tuyến đường Hồ Chí Minh tại các huyện miền núi, vùng cao của tỉnh.
Mặt khác, tuyên truyền, quảng bá các giá trị văn hóa truyền thống cũng như các điểm du lịch gắn liền với các giá trị văn hóa truyền thống; tuyên truyền, vận động, hướng dẫn cho đồng bào các dân tộc bảo tồn, biết tự hào và trân trọng những giá trị tinh thần, đạo đức, phong tục tốt đẹp của mình, phát huy các giá trị văn hóa tích cực truyền thống trong xây dựng cuộc sống mới.
Tăng cường đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đặc biệt là chú trọng việc truyền dạy nâng cao nhận thức cho thế hệ trẻ kế thừa bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình.
Nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách nhằm huy động và phát huy nội lực; tiếp tục đẩy nhanh đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế, văn hóa- xã hội một cách đồng bộ theo Chương trình dự án 06 tại Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021- 2030.
